HURREN GELTOKIA: ERABIL AROA


2021eko uztailaren 19an
Astero euskararen inguruko saio bat? Zer demontre egin behar duzue? galdetzen zieten «Hitzaro» abiarazi aurretik. Hasi zenez gero, ordea, ezinbesteko erreferentzia bihurtu da azkenaldian magazin tankera hartu duen saioa; euskararen alde egiten den lan itzela erreportaje, elkarrizketa eta albisteen bidez eman, gaiei modu serio batean helduz beti ere. Ohiko atalez landa, aurtengo berrikuntzak honako hauek ditugu: euskararekiko atxikimendua garbi adierazten duten pertsonen iritziak bildu, euskarazko web guneak erakutsi, Gotzon Garateren atsotitzak zabaldu, irakurzaletasuna bultzatzea eta abar. Adin guztietako ikusleak erakarri nahi dituzte.

«Jakina, telebistan, ohi denez, euskararekiko konpromezua behin baino gehiagotan berretsi duen jendea ez ezik, artean konpromezu horri era konszientean heldu ez dion jendearengana ere iritsi nahi dugu»
azaltzen digu Miel Anjel Elustondo saioko zuzendariak.
Saioaren hasieran bi aurkezle ziren eta platoan bertan egiten ziren elkarrizketak. Gaur egun berriz, Mikel Irizar da aurkezle bakarra; irudiak erantsi ahal izateko «Chroma key» delakoa (hondo urdina) gibelean duela egiten dira grabazioak, gisa horretan kutsu askoz informala, arina eta modernoagoa baitu saioak. Eboluzio naturala izan da, neurri handi batean. Lan egiteko moldeari gagozkiola, oztoporik handiena ez da euskal hiztunak atzematea izaten,

«erraz antzean aurkitzen ditugu solaskideak. Zailena denen berri eman nahi eta ezin izatea da, gaiak baztertu beharra, alegia, hainbat eta hainbat baitira euskara bultzatzeko egiten diren egitasmoak»
diosku Elustondok.
Eusko Jaurlaritzak babesten duen saioa izanik, hizkuntza politikatik etorri diren lanak islatzen saiatu dira.

«Errezeloa neukan bidesaria ordainaraziko ote ziguten, baina ez, ez dago halako presiorik»
azaltzen digu saioko sortzaile eta egungo editorea den Martin Ibarbia ekoizleak.
Orain arte, xede nagusia euskararen normalkuntzaren alde egiten den ekimen ororen berri ematea zen, La Pueblan izan, Enkarterrietan, Tuteran edo Zuberoan, eta aldi berean, euskalgintzan dihardutenen lekukotasunak bilduz. Azken boladan, alabaina, bistan da aldaketa bat egon dela.

«Badirudi duela bost urteko erronka aldatu egin dela, euskararen ezagutza franko igo baita. Beraz, Euskara Aholku Batzordearen arabera, hurrengo jomuga erabilera bultzatzea izango da. Gu, hala ere, ez gara arlo pedagogikoan murgilduko, «Hitzaro» egiten denaren isla eta lekuko baino ez da. Era berean, komunikazioari badagokio, zubilana izango da gurea; esaterako, aisialdirako begirale izateko ikastaro bat dagoela, ba, gu saiatuko gara hori jakinarazten»
argitzen digu Ibarbiak.


ATXAGAREN PATXADA

. Denbora honetan egin elkarrizketa eta gaien artean izan dira, noski, oroimenean kutunki gordetzen dituztenak, hala nola: idazle gazteen gaineko saioak, Martin Ugalderi eskainitakoa, Joxe Arratibel idazlearena, EEBBetatik etorri berritan Bernardo Atxagak etxean hartu eta berriki Euskadi Saria lortu duen «Lista de locos y otros alfabetos» liburuaz lasai eta patxadan mintzatu zenekoa, Koldo Izagirrerekin «Incursiones en territorio enemigo» liburuaz solastatu zirenekoa, Guggenheim Museotik Idoia Zenarruzabeitia lehendakari ordearekin egindakoa, Ibarretxe lehendakariari euskarari buruzko elkarrizketa egin ziotenekoa, Khadim Fall deskubritu zutenekoa, irakurketaren alde egindako lanagatik Bilbon Urrezko farolatxoa saria eman eta berria zabaldu zutenekoa.


LA PUEBLAKO GURASOAK

. Ibarbiak kontu polit bat kontatzen digu, «Hitzaro»k izan nahi lukeenaren adierazle dena,

«Arabako La Pueblara joan ginen bertako ikastolari buruzko erreportaje bat egitera. Erdaldunak ziren gurasoak jo eta su aritzen ziren umeek euskaraz ikas zezaten. Ba, bost urteren buruan itzuli gara eta hara non horietako zenbait guraso euskara irakasle bihurtu den. 800 biztanleko herriska batean haur guztiak euskaldunak izatea txalogarria da. Kontuan hartu, lau mende zirela La Pueblan euskara fitsik ere entzuten ez zela. Batzuek, jakina, esango dute hori euskal imperialismoaren ondorioa dela»
.
Bada gogora ekartzea merezi duen beste zerbait.

«Nafarroan aurkitu dugun giroa euskararen alde, alegia. Zangotza, Tafalla, Tutera edo Iruñean. Jende militantea, baina maiz sentimendu abertzalerik gabekoa. Aurtengo Nafarroa Oinezen bertan, guraso batzuen etxean afari merienda bat egiten ari ginela, konturatzen zinen, nahiz eta batere abertzaleak ez izan, euskararen alde dena ematen dutela. Edo lehengo egunean, Gasteizen ginela, Euskara Batzordeko kide bat, Garrido abizena duen neska, ba, PPko kidea da, eta Olabide ikastolan ikasitakoa. Halakoxea da gure Euskadi anitza! Politikarekin nahasten ez diren sentimenduak ere badira»
.
Ez dira emisio orduaz kexatzen. Martinen esanetan

«dugun telebista ereduan kultur programak ez baitituzte inoiz «prime time»n emango, gaikako telebista batean ez bada. Hartara, «Hitzaro» gaueko 21:30etan Goenkaleren aurretik jar diezagutela eskatzea gehiegizkoa litzateke. Azken batean, segitzen gaituen publiko fidela lortu dugu, 50.000 ikusle, alegia. Harro sentitzen naiz horrekin. Hegoaldean, gaur egun, filmarik onena telebistan emanda ere, audientzia kontuetan ez da zazpi milioi ikusletik gora pasatzen. Programatzaileak zoratzen hasiak dira. Nire ustez, irratiarekin bezalaxe, telebistarekin ikuslea bilakatuko da programatzaile. Zer interesatzen zaizun baldin badakizu, azkenean ikusi egingo duzu».
Telebista euskarria erabili kazetari lan serioa egiteko; hori da «Hitzaro»koek darabilten lema. Lantaldea osatzen duten editorea, zuzendaria, errealizatzailea, aurkezlea eta bi kazetarik astero aztertzen dute emititutako programa, akatsak zehaztuz eta zuzentzeko moduak bilatuz. Ibarbiaren irudiko,

«gure lan dinamika guztiz kritikoa da; asteazkenero egiten ditugun bileretan burua ahal den gehien estutzen dugu»
. Elustondo bat dator horrekin:

«gu gara zorrotzenak gure buruarekin. Aldiro, saioaren egitura bera jorratzen dugu, iradokizun eta ideia berriak lantzeko bidean»

Azkenak
Los Angeles hirigintza estentsiboaren zepoan: ehundaka etxe kiskali dituzte suteek

AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]


2025-01-09 | Julene Flamarique
Santander bankuak familia bat etxegabetu nahi duela salatu dute Iruñean

Auzoko familia bat etxea galtzeko arriskuan dagoela salatu du Berriozarreko Hipotekak Kaltetuen plataformak, hipoteka 600 eurotik 1.150 eurora igo eta gero. Familiarentzako irtenbide bat eskatu du plataformak.


Groenlandia, Panamako Kanala, Kanada eta Gaza: Trumpen inposaketen mehatxupean

Groenlandia eta Kanada AEBen barne eta Panamako Kanala bere kontrol zuzenaren pean nahi ditu Trumpek. Gazari begira ere argi utzi du: israeldar bahituak ez badituzte berehala askatzen, "infernua" zabalduko du Ekialde Hurbilean. Azkenik, Mexikoko Golkoari izena aldatu... [+]


Txikitasunean handi… handitasunean txiki?

2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.

Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]


Aurrera egiteko aukera

Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]


Hego Euskal Herrirako gutxieneko soldata propioaren alde batu dira euskal sindikatuak

ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiruk herri ekimen legegilea aurkeztu dute Eusko Legebiltzarrean eta Nafarroako Parlamentuan, gutxieneko soldata propio baten alde. Lanbide arteko akordio bat lortzeko ekimen bateratuak ere iragarri dituzte. Eusko Jaurlaritzak begi onez ikusi... [+]


2025-01-09 | Joan Mari Beloki
Ukrainan argitzekoak

Urtarrilaren 20rako bidea. Donald Trump urtarrilaren 20an izendatuko dute AEBetako presidente. Demokraten aldeko elite ekonomikoak hainbat aldiz saiatu dira Trump hiltzen. Lortuko al dute helburua urtarrilaren 20a baino lehen? Hortaz gain, guda fase berri garratzagora eraman... [+]


2025-01-09 | Julene Flamarique
BSH Ezkirotzeko enpresa batzordea ez da izango ostiraleko Madrilgo bileran

Espainiako Industria Ministerioak antolatu du bilera, eta langileek jakinarazi dutenez, ez dituzte gonbidatua, "gure interesak ordezkatuko dituena Nafarroako Gobernuaren ordezkaritza izango baita". Langileek elkarretaratzea egingo dute ostiralean 12:00etan enpresaren... [+]


Herbehereetatik etxera

2017an Indonesiak eta Herbehereek akordio bat sinatu zuten, Europako herrialdeak hiru mendeko kolonialismoaren ondorioz lapurtutako ondarea  itzul tzeko helburuarekin. Gusti Agung Wesaka Puja itzultze prozesuaren arduradun indonesiarraren hitzetan, akordio hori... [+]


Grezia, mende erdia monarkiarik gabe

Grezia, 1975. Herrialdeak urtea errepublika gisa hasi zuen, hiru aste lehenago, 1974ko abenduaren 8ko erreferendumean, herritarrek monarkiaren amaiera erabaki ondoren.

Hamarkada bat lehenago, 1964an, Pablo I.a erregea hil zenean, Konstantino semeak hartu zuen tronua, 23 urte... [+]


2025-01-09 | Sustatu
Metaren irizpide berriak: bazterkeria libre Instagram eta Facebooken

Metak bere moderazio politikak eta irizpideak irauli ditu Donald Trump Etxe Zurira itzultzeko bezperatan. Fact checker edo egiaztatzaile zerbitzuak etengo dituzte, eta komunitatearen oharrak jarri horren ordez (X/Twitterren bezala), eta aldi berean "adierazpen... [+]


2025-01-09 | Leire Ibar
(H)ilbeltza, euskal nobela beltzaren astea izango da Baztanen

Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.


Jean-Marie Le Pen: nazismoa eta “arrazen mailakatzea” asumitzen zituen politikaria

96 urterekin hil da Jean-Marie Le Pen, eskuin-muturreko aurpegi ezaguna, Frantziako Estatuan urtez urte indartu egin den Fronte Nazionalaren sortzailea. Ahoan bilorik gabe aritu izan da beti eta beti bere ideia arrazistak zabaltzen. Ideia arrazistak ereiten, eta uztak jasotzen:... [+]


2025-01-09 | Estitxu Eizagirre
Ekimen bat gehituta, hauek dira aurtengo euskara hutsezko liburu eta diskoen bederatzi plazak

Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]


Eguneraketa berriak daude