Jaizkibelgo magalean, txitxarroa eta berdela


2017ko azaroaren 28an
Duela 2.000 urte erromatarrak iritsi zireneko Bidasoako itsasadarrean arrain usaina eta untzi koloretsuak ez dira faltako. Jaizkibel barreneko biztanleek ordea, beste makina bat bizibide dituzte, hala nola, turismoa, industria eta garraioa. Herrian zehar egingo dugun txangoak lur lehorretik begiratutakoan itsasoak duen edertasuna ikusteko aukera eskaintzen digu. Kai txikian hasiko dugu ibilbidea, bidean gora eginez txalet artean jardinetako zuhaitz tropikal eta exotikoak topatuko ditugu: magnolio, mimosa eta palmerez inguraturik daude baina bide ertzetako landareek (apomahats eta ziabelar latsak, besteak beste) Euskal Herriko iparraldean gaudela adierazten digute. Telmoko gaztelua igaroz jarraituko dugu eta itsasargiko bidea ezkerrerantz hartuko dugu. Itsasoaren zabala bertan ikus genezake baina berandutu nahi ez badugu jarrai dezagun kanpin albotik doan bidea segiz. Eraikuntza lanak (2 km) ezkerrean utziz, itsasertza ikusiko dugu. Pinu landaketa gazteak txilardi-otadiak garatzea uzten du eta hauen artean ametz landare gazteak topa genitzazke. Landaketak betiko moduan

intsignis
pinuarenak dira baina bide ertzean itsas pinuak ere bereiz daitezke. Azikulak (hostoak) binaka agertzen dira eta 10-25 zentimetrotakoak dira.

Intsignis
pinuaren azikulak aldiz txikiagoak izateaz gain hirunaka daude. Bidegurutze bakoitzean erdiko bidea hartuz eta itsasoa ezkerraldean, gaztainondo basoak igaroko ditugu. Hareharria kresalak higatu du zulo eta zirrikitu leunduak agerian jarriz.
Bidezidorra itsasoarekin gero eta hurbilago doa eta errekatxo batek irekiriko hondartzan sustratu gogorretako itsasoko bizidunak topatuko ditugu (7km), hala nola, algak eta karramarroak. Baina oinatz gehienak gizonarenak dira eta plastiko zein kristalek koloreztatzen dute area. Hala ere, txokoaren ederrak erakarriko gaitu, lurraren eta itsasoaren bat egitea bortitza delako. Batak bestea menperatu eta higatzen du. Marea eta olatuen joan-etorrien bidez, lurreko sustratua harkaitz biluzia leundu eta moldatzen du, zulo eta arraildura bitxiak marraztuz. Hondartza atzean utzi eta pixkanaka-pixkanaka etxabereen bazkalekuak diren larreetara hurbilduko gara. Behi eta zaldi ugariak ez dira batere izutzen, beraien artean igarota. Itsasoari botatako aurrez aurreko azken begiradan, bere zabalera infinitoak milagarren aldiz txundituko gaitu.
Bidea jarraitu eta itsasotik urruntzen den hartxintxorrezko bidearekin topo egingo dugu, beronek Guztiz Eder bentara eramango gaitu (10km). Errepide nagusian gizakiaren eragina areagotu egiten da eta landaketak garbiagoak dira. Azpibaso pobreagoa izango dute eta sasiarkazietan apomahatsa nagusitzen da zurtoinean gora igoz. Bertan ibili ondoren ezkerreko gurdibideari jarraituz, Guadalupeko gainera helduko gara (12km). Hemen aukera desberdinak daude: gotorlekua bixitatu, errezatu edo hamaiketakoa egin dezakegu, baina eliz atariko hormirudiak dioenez bainujantzian ibiltzea debekatua dagoenez, ezingo dugu eguzkirik hartu. Aukerarik onena begiratokitik alboko gailurrak ikustea izango da. Aiako harriak berehala bereizten dira tontorren forma bitxia dela-eta. Pare-parean dugun mendia Larrunekoa da eta bien artean Txingudiko badia nabarmentzen da, Irun eta Hondarribia herrien artean.
Hondarribira itzultzeko eliza parean dagoen bidezidorrari ekingo diogu. Gurutze bidea izanik, ermita bat ere igaroko dugu. Gurutze bidean arteak ere noizbehinka topatuko ditugu, baina maldan behera gurutzeak eta errezu lekuak izango dira penitentzirako.
Berriro ere errepidearekin topo egitean, maldan behera eginez baserri berri edo txaleten artean, Hondarribira jaitsiko gara. Arkitektura ederra du alde zaharrean. Bereziki egurrezko balkoiak, gorri zein berdeak ugari dira, lekuari izakera eta dotorezia eskainiz. Herria zeharkatu eta kaira itzuliko gara (20km), bertan arrantzaren usain eta zurrumurruak entzuteko
Baxurako flotak txitxarroak, berdelak eta antxoak harrapatzen ditu; bakailaoa ez da ageri

Itsasoa urezko desertua dugu. Edozein ekosistematan oinarri diren elikagaiak urri dira itsaso zabalean. Eskuragarriak diren lekuetan aldiz oasis emankorrak eratzen dira, planktona milaka arrainen topaleku delarik. Hau plataforma kontinental eta afloramentu guneetan gertatzen da.
Gizakia oasis guztietako uztaz baliatzetik bizi denez, arrantzaren bidez ustiatzen ditu itsasoko altxorrak. Txangoa Hondarribian burutu dugu eta herri honetan arrantzaren garrantzia itzela izan da betidanik. Harrapaketaz gain arrain haztegiak ere badira. Nekazaritza, altzarigintza, untzigintza, turismoa, merkataritza eta garraioa dira gainerako jarduera aipagarriak. Gaur egun baxurako flota garrantzitsuenetako bat du. Gure kostaldeko baliabideetatik antxoa, txitxarroa eta berdela, arrain migratzaileak harrapatzetik bizi dira untzi hauek. Bestelako arrainak, bisigua eta bakailaoa, itsas hondoetakoak alegia, gainustiatuta eta desagertuta daude hemen. Hala ere, arrandegietan bakailaoa eta atuna oso ohikoak dira. Kontsumitzaileak ez du hauen jatorriaren berri edo ez du jakin nahi nongo edo noren oasiak gainustiatzen ari garen. Sabela beteta dugun bitartean ez gara gauza horietaz arduratuko


Azkenak
Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Argia Sariak banatuko ditugu gaur Usurbilgo Atxega Jauregian

Usurbilgo Atxega Jauregian, urtarrilaren 31n, hedabideetako, kulturgintzako eta erakunde publikoetako ehun lagun inguru bilduko dira. Bazkariaren ondoren, 16:00etan egingo da sari banaketa. Antton Mendizabalek egingo dituen azken garaikurrak jasoko dituzte saridunek... [+]


“Yoga onkologikoa xamurtasunean eta errespetuan oinarritzen da”

Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.


Zestoan euskararen erabilera handitzea helburu, aisialdia doan baliabide urriko haurrentzat

Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]


2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Iruñean Laba elkartearen eta Windsor tabernaren lokalak bateratuko dituzte

Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.


2025-01-31 | Uriola.eus
Sukalde eta garbiketako grebaren lehen egunak %70etik gorako jarraipena izan du ostegunean, sindikatuen arabera

Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.


Langile bat hil da Arbizun, lanean ari zela kamioi batetik karga gainera erorita

52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]


Greba Nafarroako hezkuntza publikoan
Ikasturteko hirugarren greba deialdia ere arrakastatsua izan dela diote sindikatuek

Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]


Jerusalem ekialdean UNRWA debekatu izanak are gehiago zailduko du Gazarako laguntza

Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.


2025-01-30 | Julene Flamarique
Erantzukizunak eskatuko dituzte Zaldibarko tragediaren bosgarren urteurrenean

Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]


Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


Eguneraketa berriak daude