BERTSO GUDUA


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Denborari zipotza sartuta eta Jainkoari orduak ostuta ateratzen du Aitzolek Euskaltzaleak elkarteak antolatutako ekimen guztiak aurrera eramateko indarra. Seigarren Olerti Eguna izanen da aurtengoa. Bertsolaritzak ere beste horrenbeste merezi duelako antolatu du Euskal Herriko lehen bertsolari eguna, berak Bertso Gudua deitu nahiago duena:
«

Bertsolaria, geienean, ez da bakarrik yarduteko yaioa. Inguruan adiskidea bear du, arerio antzean, guda bizian aritzeko. Orduan sormena arrotu, adimena zorroztu eta irudipena aberasten zaizkio. Koplakarien arteko yardun oneri, antziñetik, gudua deitzen zaio. Etzaigu atsegin bertsolarien alkar yarduketari batzaldi, yokualdi eta kideko itzez ezagutzea, yatorrizko itz egokia dun ezkero; izen egoki bakarra bertsolari gudua bedi betirako
».
San Sebastian egunez, Donostian Eusko Gaztediak duen Poxpolin aretoan bildu ditu gudukariak eta entzuleak. Goizeko hamar eta erdietan, Aitzol, Zubimendi, Altzaga, Lekuona, Olaizola eta Olanok osaturiko epaimahaiaren aurrean daude bertsolariak. Hogei dira guztira, hamazortzi gipuzkoar eta bizkaitar bi.
Aulkietan eserita, elkarren artean oso bestelako bertsolariak dira jende aurrean agertu diren gizonak. Bruxaz jantzita batzuk, korbataz besteak, ez da soilik janzteko erak elkarren desberdin egiten dituena, bertsoetan, kantatzeko eran dira batez ere diferente. Esan beharrik ez dago, bi mundu dira soinez soin elkarren ondoan daudenak.

Larogei urte gainean ditut
nago anketako minez
Donostiara etorria naiz
erren andia eginez
bi bastoirekin txit larri nabil
pausorik eman ezinez
euskara ia aztu zait eta
erderarikan jakin ez
maixu batekin eskolan laster
asi bear dut latinez.
Kantatu dio Aitzoli jendearen barre algara artean Txirritak, buru eskuarekin hura erakutsiaz, maisutzat bera aukeratua zeukala adierazi nahian bezala. Ironia legez ulertzea badago. Aitzolek maite ez duen bertsolari erakoa da Txirrita, taberna zulokoa, upelzaleegia... Poesian bezala bertsotan ere, giro berrietara egokitutako bertsokera du nahiago, euskal bihotzak suspertuko dituen mezuak bortxa gabeko bertsotan emanen dituena, jantzia, dotorea. Eta hemen du.

Bertsolariak eman diote
txeko erriari gorantza,
Mireio batek edergallutan
yosia zuen Provenza.
ene Yainkoa egin zaiguzu
guri bear den laguntza,
al dan azkarren sendatu zagun
gaixo dan euskel izkuntza.
Txekiako herria, Mistralen Mireio, Provenza... Euzkadi eta El Día-n kolaboratzaile den Basarri gazteak erabili dituen erreferentziak bertso munduan zeharoan berriak izanagatik, Pizkundeak, eta batez ere Aitzolek propaganda legez prentsan egunero darabiltzanak dira. Gaiari heltzeko eragatik soilik, zuritik beltzerakoa da batetik bestera, Txirritaren bruxatik Basarriren korbatara dagoen aldea.
Aitzol abisatuta etorri da, gudua da batzaldi baino. Aitzolentzat, eta berez Pizkundearentzat ere bai, abertzaletasunak foralismoari gain hartu beharreko gudua da gaurkoa. Eta Aitzol buru duen epaimahaiak ez du Basarrik ematen dion aukera galdu nahi. Hiru ordu luzeko burrukaldiaren ondoren, eta aho batez, Iñaki Eizmendi, Basarri zarauztarrari eman zaio Lehen Bertsolari Eguneko txapela

1935
«Arrats Beran» Lauaxetaren olerki-bilduma argitaratu zen. Plazaratu ziren, gainera: Jokin Zaitegiren «Bide nabar» poesi lana; R. M. Azkueren «Euskalerriaren Yakintza»ren lehen liburukia; Txomin Jaka-Kortajarenaren «Irri bertsoak»; Jautarkolen «Maite opari» eta Jokin Zaitegiren «Bide nabar» poesi liburuak; Felix Markiegiren «Seme ondatzaillea» eta Tene Mujikaren «Gogo oñazeak» antzerki-lanak; Pablo Zamarriparen «Kili-kili» ipuina...

La Hoya Metal-Aroko aztarnategia aurkitu zuten Biasterin. 1973ra arte ez ziren indusketa-lanak hasi.

Sorginen Txabola trikuharria aurkitu zuten Bilarren. Joxemiel Barandiaranek aztertu zuen.

Jean Etxepare idazlea hil zen.


Azkenak
‘Politeismo bastarta’: lau egun Angela Davisekin eta Jule Goikoetxearen pentsamenduetan

Susa argitaletxearekin kaleratu du Goikoetxeak liburu berria: Politeismo bastarta. Nobela gisa kalifikatu arren, kronika gozo eta bizia da, irakurlea Goikoetxearen pentsamenduetan barneratuko duena. Donostiako San Jeronimo kaleko sotoan egin du aurkezpena, hamarnaka lagunen... [+]


2024-11-13 | Leire Ibar
Beste hiru parke fotovoltaiko eta eoliko bat ezartzeko proiektuak aurkeztu dituzte Araban

Araba mendebaldeko Gaubeako proiektu eolikoak ak eskualdeko energia berriztagarrien potentziala areagotzea helburu duela adierazi du Mendia Wind enpresak. Gasteiz eta Arratzua-Ubarrundia udalerrietan hiru parke fotovoltaiko egiteko proiektua aurkeztu du, bere aldetik, San Miguel... [+]


JOSU ARTETXE (Suhiltzaile Gaindituak Haserre)
“Borrokan jarraituko dugu zerrenda ofizialki publikatu eta bertan gaudenoi formakuntza eta lana eman arte”

Suhiltzaile Gaindituak Haserre elkarteko kidea da JOSU ARTETXE ESPERANZA (Aiara, 1995) dozenaka suhiltzailerekin batera, ziurgabetasun egoera bizi du 2022ko oposizioetako araudian egin nahi duten aldaketa dela eta.


Australian 16 urtez azpikoei sare sozialak debekatu izanaz hainbat gogoeta

16 urtez azpikoek laster ezingo dute sare sozialik erabili Australian, eta antzeko neurriak ezarri nahi dituzte Espainiako eta Frantziako gobernuek ere. Neurriaren eraginkortasunaz, sare sozialetako eduki eta dinamikez, pribatutasunaz eta plataforma handiek honetan guztian duten... [+]


2024-11-12 | Garazi Zabaleta
Martin Zelaia Garcia, Sustrai Erakuntzako kidea
“Ingurumen gatazkak tokikoak eta mugatuak ziren lehen, orain proiektu asko eta Nafarroa osokoak dira”

Ingurumena kaltetzen duten proiektuen aurrean laguntza tekniko, juridiko eta administratiboa eskaintzen du Sustrai Erakuntza fundazioak Nafarroan. Urteetako ibilbidea dute eta hamaika helegite eta informe osatu dituzte hainbat proiekturi aurka egiteko: AHT, harrobiak, zentral... [+]


2024-11-12 | Julene Flamarique
Jarkik manifestazioa egingo du abenduaren 6an Espainiako Konstituzioaren kontra

“Etsaien nagusitasunaren eguna” Euskal Herriko langileriarentzat “borroka eguna" izatea eskatu du Jarkik. Borrokatzera eta kalera ateratzera animatu dituzte herritarrak, “burgesiaren interes eta jabetza erregimenaren” aurrean.


2024-11-12 | Leire Ibar
Altueratik erorita aurten hil den hamargarren langilea da Abandoko tren geltokikoa

Geltokiko kafetegi bateko kristalak garbitzen ari zela, hiru metroko altueratik erorita zendu da 55 urteko gizona. Aurten Euskal Herrian lan istrupuengatik hil den 54. langilea izan da.


2024-11-12 | Mikel Aramendi
Ba ote daki Trumpek non dagoen Txina eta Filipinak aurkarazten dituen irla estrategikoa?

Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]


2024-11-12 | Jon Torner Zabala
Pentsioak %0,9 igoko dira Ipar Euskal Herrian urte berriarekin bat

Urtarrilaren 1etik aurrera pentsioak %0,9 handituko ditu Frantziako Gobernuak, hasiera batean iragarri baino lehenago, 2025eko uztailera arte ez baitzuen asmorik pentsioak igotzeko, 4.000 milioi aurreztea helburu.


Biharko Euskal Herria eraikitzen

Azken hamarkadotan euskalgintzan jardun izan dut, dela helduen euskalduntzean AEKn, dela hizkuntza-eskubideen defentsan Behatokian, dela euskararen normalizazioaren alde Euskalgintzaren Kontseiluan. Den-denetan egokitu zait euskalgintza edota herrigintza auzitan jartzen zutenen... [+]


2024-11-12 | Hala Bedi
Iñigo (Sastraka Gaztetxea): “Gaztetxeak beti gaude arriskuan”

Pasa den urriaren 30ean, Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi lagun auzipetu zituzten. Handik egun batzuetara Portugaleteko kaleak hartu zituzten hainbat lagunek gaztetxearen defentsan. Bi egun geroago, fiskalak karguak kendu zituen.


2024-11-12 | ARGIA
Anbulantzia zerbitzua publifikatzeko eskatu diote Jaurlaritzari

Anbulantzien zerbitzua enpresa batetik bestera aldatzeak ez duela egiturazko arazoa konponduko eta “orain arteko pribatizazioaren bidean atzera egin eta anbulantzia zerbitzuaren publifikazioari” ekiteko eskatu diote langileek Eusko Jaurlaritzari, LABek antolaturiko... [+]


EHUko errektoreordeak kontu anonimo bat erabiltzen zuen beste hautagaitza taldea iraintzeko

Modu iraingarri eta mespretxagarrian, komunismoari loturiko ustezko atxikipen-politikoak egozten zizkion, besteak beste, Guillermo Quindós egungo errektoreordeak eta Eva Ferreiraren hautagaitza zerrendan dagoen kideak hauteskundeetara aurkeztuko den beste taldeari,... [+]


Eguneraketa berriak daude