JOAN DEN MENDEA EUSKARAZ ETA JOKOAN EZAGUTUZ
- mahai-joko bat ere karrikaratuko du, ARGIAren Mahai-Jokoa, euskalkultura euskaraz ezagutzea ahalbideratuko duen joku aitzindaria.
Galdera sorta du oinarri jokoak, euskal kulturaren inguruko galderak, beti ere. Galderoi zuzen erantzuten dionak du irabazteko aukera gehien. Baina, joku bat da, azken finean, eta zorteak –dadoak– zeresanik badu hemen ere; zorteak, eta tarteka azal daitezkeen tranpak.
Euskal merkatuan tankerako frantsesezko edo gaztelerazko joku anitz dago salgai. Euskarazko eskaintza, ordea, ezin esan daiteke oparoa denik.
Puzzleren batzuk badira, eta joko elektronikoei dagokienez, kasu, Txirri, Mirri eta Txiribiton pailazoen CD-ROMa hor da –ez dirudi, ordea, oraingoz segida handirik izan duenik–. Galderetan oinarritutako mahai-jokoei dagokienez duela urte batzuk euskarazko joko bat agertu zen merkatuan. Mahai-joko horrek, hala ere, ez zituen Euskal Herria edo euskal kultura oinarri.
Gabezia hori ikusirik, ekin zitzaion joku berri honi eta, hortaz, ARGIAren mahai-jokoa, joko aitzindaria dugu. Euskara erabili ez ezik, euskal kultura hartzen baitu aisaldiko entretenigarri honek gaitzat.
Jokoa eskuratzen duenak, taulan, txarteletan eta galdera sortetan sei kolore ikusiko ditu, sei gai edo esparru ezberdin finkatzen dituzten koloreak: lehenik geografia, gastronomia eta jaien inguruko galderak datoz; bigarrenik, historiari, gertakariei eta pertsonaia ospetsuei dagozkienak; hirugarren atalean gizarte gaiak, instituzioak eta erakundeak landuko dira; ondoren, hizkuntza; bosgarren atalean artea, literatura, bertsolaritza, musika eta antzerkia; azken atalak kirola du hizpide. Orotara, 1.500 galdera biltzen ditu jokoak, eta bitik zortzira jokalari onartzen ditu. Gainera, aurrera begira galdera sorta berriak argitaratzeko asmoa dago, elementu berberekin erabili ahalko direnak.
Azaroaren erdialdetik aurrera izango da ARGIAren Mahai-Jokoa salgai ohiko salmenta puntuetan. ARGIAren bidez erosita, harpidedunek prezio berezia izango dute, baita Durangoko Liburu eta Disko azokara berau erostera hurbiltzen direnek ere.
Jokoa euskal kulturaz ikasi nahi duen edonorentzat da baliagarri, eta euskara landu nahi duen edonorentzat. Horregatik bereziki aproposa da euskaltegi zein eskoletan erabiltzeko, euskal gaiak, euskaraz eta jolasean jorratzeko aukera eskaintzen baitu
Jokalari bakoitzak jokoan hasteko hartu behar duen txartelak sei kolore ditu, ARGIAren prismak sortzen dituen sei argi-izpi, eta bakoitzaren amaieran hutsune bat. Bonbila gorri, laranja, hori, berde, urdin eta more bana lortzen dituen lehen jokalaria da garaile.
Jokoaren taulako zirkulu ezberdinetan lauki batzuk koloretakoak dira, besteak zuriak. Jokalari bakoitzak lauki zuri bat, edozein, hautatu beharko du abiapuntu gisa. Ondoren, dadoa bota eta horrek aginduko du eman beharreko urrats kopurua. Norabidea, aldiz, jokalariaren esku dago. Txandan dagoen jokalariak, koloretako laukiren batetara iristen saiatu beharko du, orduan izango baitu galderari erantzuteko parada. Ezkerrerantz zein eskuinerantz jo ahalko du, baita pasabideen bitartez beste zirkulu batera jo ere. Jokalariak ez badu koloretako lauki batera iristea lortzen, lauki zuri batera jauzi egiten badu, beraz, txanda galduko du.
Baina, demagun jokalari bat lauki gorrian pausatu dela. Orduan, bere aldameneko jokalariak galderak dituen karta bat altxa eta koloreari dagokion galdera egingo dio, kasu honetan geografia, gastronomia eta jaien ingurukoa: «Non du sorburua Bardeetako Ubideak? Artikutzako urtegian, Esako urtegian ala Pitillasen?» Jokalariak ez badu erantzun zuzena hautatzen –bigarrena, alegia–, hurrengoari dadoa jaurtitzeko txanda helduko zaio. Asmatuz gero, fitxa gorria gehituko dio bere txartelari eta berriro dadoa jaurtitzeko aukera eskainiko zaio.
Horrela, badirudi, lauki egokietan suertatu eta erantzunak ezagutzen dituenak erraz izango duela garaipena. Kontuz ibili beharko du, ordea, galdera gaiztoekin, ziriekin eta tranpekin. Demagun jokalari batek lauki hori batera jauzi egin duela, aldamenekoak karta altxa eta hori koloreko galderan zera topatzen duela: «Fitxa hori bat galdu duzu. Eman txanda hurrengoari». Aginduetara makurtu eta berriro ekin beharko dio fitxa lortzeari.
Horregatik, dadoa jaurti eta lehendik ere lortua den kolore batean eroriz gero, komenigarri da kolore bereko beste fitxa bat lortzen saiatzea. Asmatuz gero, txandarik ez du galduko, eta gainera, tranpa batek fitxa itzultzera behartzen duenean, ordezkoa hor izango du.
Txartelaren sei hutsuneak betetzen dituena da garaile, baina jokoak ez du zertan hor amaitu beharrik. Nahi izanez gero, jokalari bakar bat geratu arte luza daiteke jokoa
Espainiako Sare Elektrikoak jakinarazi berri du ekaineko elektrizitate kontsumoa zein izan zen Espainiako Estatuan: 19.422 gigawat orduko. Hau da, 2004ko datuaren oso antzekoa: orduan 19.384 gigawat izan ziren.
Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Bilboko bi Epaitegiek neurri hori onartu dute. Bilboko epaile dekano Aner Uriartek neurria emakumeak babesteko eta ez birbiktimizatzeko helburuarekin hartu dela esan du, baina Bilboko Abokatuen Elkargoak salatu du kolokan jartzen dituela ikertuen... [+]
XIX. eta XX. mendeetan ohikoa zen hiri nagusietako kaleetan ikustea janzkera tradizional ikusgarria zuten emakume batzuk, sendabelarrak saltzen. Ansotarrak ziren, Aragoiko Ansó ibarrekoak. Erakusketa batek haien historia kontatu digu, eta bide batez azalerazi du atzean... [+]
"Migrazio zirkularra" sustatu nahi du PSOEren gobernuak, langile batzuek behin-behineko hainbat lan egiteko migra dezaten Espainiako Estatura, eta gero euren jatorrizko herrialdeetara itzul daitezen.
Ganz MaVag-ek adierazi du ez diola uko egiten etorkizunean tren-enpresa erosteko beste eskaintza bat egiteari. Talde hungariarraren ekintzari esker, Talgok eskaintza berriak entzun ditzake.
Igandean hasiko dira polio txertaketa egiteko su-etenak, goizeko 6:00etan hasi eta 15:00ak arte. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) eman du operazioaren berri eta bederatzi egunetan hiru esparrutan emango da: iparraldean, zentroan eta hegoaldean.
30 urteko behargina hil da Amezketako (Gipuzkoa) paper fabrikan. Ibarra Argi Lanak enpresak azpikontratatuta zegoen. Elkarretaratzea egin dute ostiralean, 11:00etan, gertatutakoa salatzeko. 2024an hil den 38. langilea dela adierazi du LABek.
Karibeko bi irletan kolonialismoaren loriarako dauden monumentu, iker eta izendapenak ezbaian jartzen hasi dira herritarrak eta gobernua. Lehen pausua eman dute agintariek eta erabaki dute herrialdearen armarritik Cristobal Colonen lehen espedizioaren hiru karabelak kentzea.
ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.
Neska gazteak agertzen dira irudietan eta Telegram bidez zabaltzen dituzte. Irailaren 1ean kanpaina bat abiatuko dute sare sozialen bidez, gobernuak neurriak hartu ditzan.
Iruñeak bat egiten du irailaren 16tik 22ra egingo den Mugikortasunaren Europako Astearekin, mugikortasun iraunkorra eta espazio publiko partekatuari buruzko hausnarketa sustatzeko diseinatutako jardueraz betetako programa batekin. "Konbinatu eta mugitu"... [+]
Duela aste batzuk Suitzak lege federal aitzindaria onartu du (Europako legedietan aitzindaria), LMETA delakoa, Loi fédérale sur l’utilisation de moyens électroniques pour l’exécution des tâches des autorités frantsesez,... [+]
2022an, urteko aurrekontuan onartutakoa baino %20 handiagoa izan zen inbertsio militarra; 2023an, %30 handiagoa. Europako herrialdeen gastu militarra Gerra Hotzaren amaierakoa baino handiagoa da une honetan.
