JAPONIAKO ALARMAK GAROÑARI ERE ERAGITEN DIO

  • azken istripu nuklearrak alarma guztiak piztu ditu mundu osoan. Garoñako zentral nuklearrari ere eragin dio. Duela gutxi, hala ere, 10 urterako luzapena eman zaiola jakin da.

2021eko uztailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Tokaimura. Orain arte ez zuen inork ezagutzen Japoniatik kanpora. Orain, berriz, mundu guztiak ezagutu du. Bere garaian, berdin gertatu zen Ukraniako Txernobilekin edo Estatu Batuetako Three Mile Islandekin. Tokiotik 120 kilometrotara dagoen 35.000 biztanleko hiri txiki honen izena azken hamarkadako hondamendi nuklearren zerrendan sartuta geratu da. Txernobilen 1986an gertatu zen inoiz izan den istripu nuklearrik larriena. Horren atzetik, 1979an EEBBetako Three Mile Islanden gertatutakoa jotzen da larrientzat. Hauen jarraian paratuko genuke Tokaimurakoa.
Japoniak 51 erreaktore ditu eta bertako elektrizitatearen % 35 jatorri nuklearrekoa da. Istripu hau erabateko hondamendia izan da energia nuklearrarekiko halako menpekotasuna duen herriarentzat. Lerro hauek argitaratzerako heriotzaren bat gertatuko zen, hiru langile oso egoera larrian baitzeuden. Eta ziurraski istripuaren ondorioak ofizialki onartutakoa baino askoz harantzako iritsiko dira.


ALARMA KUTSAGARRIA.

Txernobilek eragindako alarma mailara iritsi ez bada ere, garbi dago istripu honek ere alarma gorria piztu duela mundu osoan, eta baita Euskal Herrian ere. Energia mota arriskutsu honek geroz eta ikara handiagoa eragiten du jendearengan. Gainera, gaur egun, komunikabideen indarrez, geroz eta zailago gertatzen da honelako gertaerak ezkutatzea.
Japoniako istripuak ondorio larriak izan ditu, milaka pertsonari etxe barruan geratzeko agindu zitzaion, Tokaimurako biztanleek, kezkati, beren erradiazioa neurtzera jo zuten tropelka eta gobernuak 350 metroko perimetroa inguratu eta itxi zuen, kutsadurak sor zitzakeen arazoak ekidin nahian.
Gobernu japoniarrak informazio gutxi eta nahasia eman zuen. Orain jakin da lantegi nuklear hau segurtasun arau ofizialak urratuz aritu dela lau urtez. Bertako langileei uranio aberastua altzairuzko edukinontzi arruntetan manipulatzen utzi zien enpresak. Uranioaren ihesaldia kontrolatzerako 20 ordu igaro ziren, eta horrek ere nabarmen erakutsi du agintariek energia nuklearrarekiko duten zaintze maila. Ofizialki 49 lagun eragin zituen erradiazioak, eta horien artean lantegiko hiru langile.
Gobernu japoniarrak salatuen aulkian eseri beharko luke, gerta zitekeen istripu «garrantzitsu» bati aurre egiteko gailuren bat jarrarazi gabe, 1993an lantegi hori ireki zedin onartu izanagatik. Gobernuaren jarrera hainbat ikerlarik salatu du. Yoichi Fujimoto eta beste zientzilari japoniar batzuen ustez, istripu honek «

zalantzan jartzen du Japoniako industri nuklearra. Aurrerantzean askoz zailago izango da jendeari energia nuklearra segurua dela sinestaraztea, nahiz eta herri honek energia nuklearrik gabe bizitzeko zailtasunak izan
».
Alarma nuklear horrek bere eragina izango du Araba, Nafarroa eta Bizkaiko lurretatik hain hurbil dagoen Garoñako zentral nuklear zaharkituaren inguruan bizi direnengan. Zentral nuklear hau 25 urterako prestatua egon arren, 28 urte daramatza jardunean, eta duela gutxi beste 10 urterako luzapena eman zaio. Bat etortze hutsa bada ere, Japoniako istripu nuklearra gertatu zen egun berean Burgoseko Udalak, PSOE, IU, NI eta Tierra Comuneraren botoei esker –eta PPren aurkako botoarekin–, Garoña ixteko eskatu zuen, EAE, Nafarroa, Errioxa eta Aragoiko erakundeen eskariekin bat eginez.
Eguzki mugimendu ekologistako bozeramaileek jakitera eman dutenez, Garoñako erreaktorearen ontziaren estalkian pitzadurak ageri dira eta zigilu mekanikoekin konpondu dira. Eguzkik dioenez, honelako egoeretan emisio erradioaktiboak gertatzeko arriskua dago. Gainera, Ebro ibaiaren sedimentuetan isotopo erradioaktiboak atzeman dira, eta, horren ondorioz, zentral horretako arduradunek onartu egin behar izan dute ur erradioaktiboak ihes egin izan diela

Lemoiz, irakaspen egokia munduarentzat

Japoniako istripua ikusirik, guk arrazoi pozgarri garrantzitsuak ditugu geure buruari, eta munduari, eman genion irakaspenaz harro egoteko. Gure itsasertza nuklearizaturik ikusteko arriskuaren menpe bizi behar izan dugu hainbat urtez. Azkenik mamu nuklearra geraraztea lortu genuen. Herriak gogor ekin behar izan zion borrokari, une jakinetan ETAren borraka armatua ere gehitu zitzaiolarik.
Tamalez, helburu hori lortzea garesti ordaindu behar izan zen: hainbat pertsonak –langileek, ingeniari batek, ETAko hainbat militantek– bere bizia galdu zuen, beste asko atxilotuak izan ziren eta urte luzez egon behar izan dute espetxeetan. Gainera, Iberdrola enpresari –lehengo Iberduero– argia ordaintzen diogunean, eraikuntza horren amortizazioa ordaintzen jarraitzen dugu.
Urrun gelditu dira Arzalluz eta Garaikoetxeak energia nuklearraren eta Lemoizen alde egindako adierazpenak. Egun lotsa pixka bat sentitu beharko lukete, Iberdueroren ez-legezko jarduera hura eta energia nuklearraren iturria defendatzeko ziotena ikusita: Lemoiz irekitzen ez bazen Euskadik «

kandelekin ibili
» beharko zuen eta «

azak landatzetik bizi
» beharko zuen. Borroka hura oso kontuan hartu beharko litzateke Garoñako zentralaren aurka egiteko. Zorionez, Itoizkoek Lemoizko irakaspenaren bidetik jo dute

EZTABAIDA ANTINUKLEARRA ZABALIK EUROPAN
Tokaimurako istripuak, erantzukizun eta segurtasun arazoak eragiteaz gainera, indar berri bat emango dio mugimendu antinuklearrari, nagusiki Alemanian, hurrengo 20 urteetan zentral nuklearrak ixteko konpromisoa hartu baitu gobernuak. Frantzian ere ekologistek zentral nuklearrei buruzko eztabaida sakona irekitzera behartu dute Jospin. Euskal Herrian ere, Garoñako zentralaren harira, berriro indartu da eztabaida antinuklearra.
Energia nuklearrak, ordea, ez du etsitzen. Datozen 20 urteotan munduko energia premia hirutan biderkatuko da. Bestalde, produkzio elektrikoaren iturburu nagusien erabilera (ikatza, petrolioa eta gas naturala) murriztu egin beharko da, Aldaketa Klimatikoaren Hitzarmeneko eskakizunen ondorioz. Ingurugiroaren aldeko taldeak aurka egon arren, energia nuklearra ageri da energia krisiaren konponbide gisa. Alemania eta Suedia beren instalazioak desagertaraztekotan dabiltzan bitartean, energia iturri honen aldekoek diote hurrengo hogei urteak igaro baino lehen ezinbestekoa gertatuko dela energia nuklearraren erabilera berrindartzea.
Alemanian Tokaimurako istripuak indar berriak eman dizkie energia nuklearraren aurkakoei, baina duela bi aste energia nuklearraren aldeko lobby (presio talde) atomiko indartsua heldu da. Lobby honek, 570 zientzilariren sinadurarekin, energia nuklearraren aldeko memorandum bat aurkeztu zuen. Japoniako istripu nuklearraren ondoren, Gerhard Schröder kantziler federalak berehala erreakzionatu zuen eta zentral nuklearrak itxiko zituela mehatxatu. Berak iragarri zuenez, energia atomikoa uzteari buruz industrialekin dauzkaten elkarrizketek aurrera egiten ez badute, zentral nuklearrak ixteko legeria bultzatzeko prest dago. Orain arte Tritin Ingurugiro ministroak –berdeen taldekoa– idatzitako lege proiektuak gerarazten saiatu bada ere, ekologistekin dituen akordioak bultzatzearen alde agertu da orain.
Alemaniak 19 zentral nuklear ditu eta gutxi gorabehera bere energi premien % 36 estaltzen du horrekin. Gobernuak energia nuklearra alde batera uzteko pixkanakako plan bat proposatu du, luzeenez ere 25 egutegi-urtetan deuseztatzeko. Industria nuklearrak, berriz, desnuklearizazio hori 40 ustiapen-urtetan burutzea eskatzen du. Urteak horrela neurtzeak ohiko egutegi-urte bezala ulertzen duguna baino askoz urte gehiago esan nahi du.
Frantzian zenbait aste daramate ekologistek borroka antinuklearrean eta, inolako zalantzarik gabe, Japoniako istripuak adore emango zien horretan jarraitzeko. Frantziako elektrizitatearen % 76k jatorri nuklearra du. 57 zentral nuklear ditu jardunean, eta Lituania txikiaren ondoren, energia nuklearrarekiko menpekotasun handieneko herrialdea da.
Duela hilabete Frantziako lehen ministro Lionel Jospinek, bere gobernukide dituen Berdeei zuzendurik, zera esan zuen: «

Hitz ematen dut zentral nuklearren parkea berritzearen inguruko eztabaida zientifiko eta tekniko sakon bat bultzatuko dudala
». Berdeek, EPRren (European Pressurizef Water Reactor) aurkako beren argudioak kontuan hartzen ez baziren, «

gobernuaren leherketa nuklearra
» eragingo zutela adierazi zuten.
Sozialistekin, erradikalekin eta komunistekin gobernuan daramatzaten 27 hilabeteetan, ekologistek garaipen bakar bat eta porrot ugari izan dituzte energia nuklearraren arloan. EPR proiektuak Frantziako zentral zaharrak eta Alemaniako 19 zentralak ordezkatzeko balio behar du.
Zentral horiek 40 urte inguruko batez besteko bizia dute eta 900-1.450 megawatio produzitzen dituzte. Nahiz eta proiektu horrek segurtasun neurri handiagoak hartzen dituen kontuan, aurreikusten zutena baino garestiagoa ateratzen zaie (375.000 milioi pezeta inguru, 15.000 milioi libera inguru). Berdeak plan horren aurka jarri dira eta zentral nuklearrak ixtearen alde.
Behatzaile batzuen arabera, Berdeek erreferendumak eska ditzakete, maximalistak izan daitezke beren eskakizunetan; Jospinek, berriz, denbora igarotzen utz dezake, 2003. urterainoko baimena baitu behin betiko baietza edo ezetza emateko. Eta nork daki garai horretan bera ez ote den izango Errepublikako lehendakaria... Hori zioten Japoniako azken matxura nuklearra gertatu aurretik.
Alarma nuklear berri honekin, prozesu guztia bizkortzeko aukera izan dezakete Frantziako ekologistek


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Sare sozialak
Kontzientzia kritikoa existitzen al da egungo gizartean?

 Wikipedia.org-en arabera, Gish gallop (Gish-en lauhazka) edo falazien metrailadorea "eztabaida teknika bat da, aurkariari ahalik eta argudio gehienekin eraso egiten diona, argumentu horien zehaztasuna edo sendotasuna kontuan hartu gabe", eta albo-ondorio gisa... [+]


2024-10-30 | Axier Lopez
Marta G. Franco
“Sare sozial komertzialetan inertziaz jarraitzen dugu, baina ez gara emaitza onak lortzen ari”

Gorrotoa sustatzen duten algoritmoak, mendekotasuna sortzeko diseinatutako aplikazioak, pertsonak beharrean publizitate-hartzaileak ikusten dituzten plataformak, merkantzia gisa tratatzen gaituzten sare sozialak... Badirudi azken aldian Internetetik toxikotasuna baino ez dugula... [+]


Eskuin muturra eta sare sozialak
Kirolari lotuta ere bai...

[Azpi-testu hau LARRUN honetako gai nagusitik dator, Eskuin muturraren neurrira egindako sareak, gorrotoa elikatzeko bazka, eta badago beste azpi-testu bat ere: tradwives-i buruzkoa, Elena Francis itzuli da?...]


Eskuin muturra eta sare sozialak
Elena Francis itzuli da?

[Azpi-testu hau LARRUN honetako gai nagusitik dator, Eskuin muturraren neurrira egindako sareak, gorrotoa elikatzeko bazka, eta badago beste azpi-testu bat ere: Kirolari lotuta ere bai...]


Eskuin muturra eta sare sozialak
Eskuin muturraren neurrira egindako sareak, gorrotoa elikatzeko bazka

Sare sozialek permititzen dituzte horrelako edukiak, eta haiek ere izan beharko lukete ardurarik auzi honetan. Baina ez dirudi inork neurririk hartzeko asmoa duenik. Zigortu izan dituzte sare sozialak, baina sekula ez ildo horretan, ez baita interesatzen. Izan ere, emozioak... [+]


X-ren (lehen Twitter) akatsak errepikatu ala, behingoz, burujabetza teknologikorantz urratsak eman?

X bezalako espazioetan, gaur-gaurkoz, eztabaida publikoa eta borroka kulturala ematea ezinezkoa dela onartu beharko dugu noiz edo noiz. Zentzu horretan, akats bat da ezkerreko aldaketa bat gidatu nahi duten proiektu politikoek X bezalako plataformak uztea, soilik modu erabat... [+]


2024-10-22 | Sustatu
TikTok toxikoa da; apropos gainera, hala nahi dutelako

AEBetako 14 estatuko fiskaltzek TikTok auziperatu berri dute. Albiste horren haritik, NPR irrati publiko estatubatuarrak ikusi du ikerketak azaleratu dituen TikTok barruko dokumentazioa, eta handik ondorioztatzen diten kontu larri batzuk eman ditu argitara. Funtsean, TikTok... [+]


2024-10-17 | Leire Ibar
Antsietateagatik bajan dago Espainiako Estatuan Facebooken edukiak moderatzen dituzten langileen %20

Apirilean egin zituzten hogei langilek Facebooken azpikontrata den CCC Barcelona Digital Services enpresaren aurkako salaketak, oinarrizko eskubideak urratzen dituztela adierazi zuten langileek, gaur egun mila inguruk salatu dute. "Gestapo" gisa definitzen dute lan... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-09 | Sustatu
Nola erabili Telegramen euskararako itzulpen automatikoa

Duela aste batzuetatik aktibatuta dago Telegramen euskararako itzulpen automatikoa (bertsio mugikorrean, bederen). Hau da, ingelesezko edo beste edozein erdaratan jasotako mezu batean, klik batekin, euskarazko itzulpena irakur dezakezu.


Baionako Etxepare Lizeoak sare sozial libreak bultzatuko ditu helburu pedagogikoekin

Gero eta ohikoagoa da Mastodon edo Pixelfed bezalako sare sozial libre eta federatuetan kontuak izatea. Horretarako, euskaldun gehienek mastodon.jalgi.eus, mastodon.eus edo pixelfed.eus instantziak erabiltzen dituzte. Baionako Etxepare Lizeoak pauso bat harago eman du, ikasle... [+]


X-ren (lehen Twitter) akatsak errepikatu ala, behingoz, burujabetza teknologikorantz urratsak eman?

X bezalako espazioetan, gaur-gaurkoz, eztabaida publikoa eta borroka kulturala ematea, ezinezkoa dela onartu beharko dugu noiz edo noiz. Zentzu horretan, akats bat da ezkerreko aldaketa bat gidatu nahi duten proiektu politikoek X bezalako plataformak uztea, soilik modu erabat... [+]


Atera argazkiak eta parte hartu euskal Fedibertsoko egutegian

2025 urteko egutegia argitaratuko du Abaraska taldeak, argazkiak partekatzeko Pixelfed.eus sare sozial euskaldun, libre eta federatua sustatzeko asmoarekin. Parte hartzeko nahikoa da azaroaren 15a baino lehen bertan argazkiak partekatzea #FediEgutegia2025 traola erabiliz.


Teknologia
Botere guztia

Badira zenbait pertsona aztertzekoak direnak, euren artean Elon Musk. Duten askatasunaren ideiak dena kontrolatzeko beharretik datorrela dirudi, botere guztia izatetik, botere guztia izanda negozioak sortzea errazagoa delako, eztabaidarik ez baitago; eredu hegemonikoak indartsu... [+]


Eguneraketa berriak daude