Iruñerrian lautada bai baina baita aldapa ere


2021eko ekainaren 30ean
Iruñean, gure abiapuntua Gazteluko enparantza izango da. Ikusteko daukaguna kontuan hartuta, alde zaharreko urbanismoaz hausnartzea gomendatzen dizuet, hiriaren irteera aldera, zabalgunekoarekin alderatzeko, eta Mutiloa herriaren prozesua hobeto ulertzeko. Tarte honetan gaur egungo urbanizazio joera berriak eta antzinakoak tartekatzen dira. Norberak erabaki dezala zein duen gogokoen. Nafarroako hiriburuari bota azken begirada eta pedalei eragiten hasiko gara. Ohartarazi dugu; ibilbidea laua da, baina nekatzeko aukera ere izango dugu. Mutiloa, urmaela eta Zolina ikusmiratuz ordea entretenituko gara.
Gazteluko enparantzatik abiatu, Karlos III.a etorbidea zeharkatu eta II. zabalgunearen bukaera arte joango gara; Frankismo garaiko eraikuntza faraonikoa ikusgai dugu. Honen atzetik eta aldapa behera, zuzen, Mutiloa herrira abiatuko gara. Maldaren azpian biribilune bat zeharkatu behar da eta hortik gutxira Mutiloagoitiko lehenengo astialdiko egoitzak, hots, txaletak ikusgai izango ditugu. Aurrerago beste biribilune bat topatuko dugu; zuzen jarraitu eta hurrengo bidegurutzean ere beste hainbeste egin. Norabide hori segita eliza aldera iritsiko gara. Eraikin hau ikusi eta gero (3 km), eskuinera jo beste biribilune batera heldu arte, handik ezkerretara hurrengora arte, eta bertan, norabide berdinari helduz, industria poligonotik segi Iruñerriko biribilunera arte (4,4 km). Aurrean dugun pista gureganatuko dugu. Belarrez beteta izaten da askotan eta lautada honetako zituen artetik abiatuko gara. (5,1 km) Errepide batekin topo egingo dugu, metro batzuk aurrera egin eta ezkerretik jarraituko dugu, (5,5 km), gure eskuinetik abiatzen den pistara arte, hain zuzen. Hemendik aurrera antzinako ur emariaren aldamenean joango gara. Kontuz, 6,1 kilometroan, gurutze bat dagoen tokian ezkerrera desbideratuko baikara, apur bat aurrerago, zuhaitz batzuen azpiko iturri bat aurkitzeko. (6,9 km) Arretaz ibili, ezkerretik abiatzen den ardibide edo bidexka estutik joan behar dugulako; gainera aldapa dago eta ez da erraza txirrinduaren gainean oreka mantentzea. Pista hobea topatzean, segi eskuinetik lepotxo batera. Ez kezkatu, hemendik aurrera, partzelazio kontzentrazioa dela-eta, hainbat bide zahar desagertu delako. Soro bat erditik zeharkatu beharko dugu. 200 metro bertatik egin ondoren (7,7 km), beste ardibide batetik zuzen joan behar da. Tamalez ez da erraza bizikletan segitzea; gorantz zuzendu gailurra zuenganatu arte. Bertatik ikuspegi ederra dago eta hurrengo kilometroak nondik doazen suma daiteke. Agerian den bidetik jarraitu tontor osoa zeharkatu arte, eta bestaldetik beherantz jo. Kontu izan eta ez zaitezte gehiegi animatu (8,4 km) bidegurutze bat dago eta ezkerretik; bide okerrago batetik, desbideratu beharra dago. Hanka sartzen badugu ustekabean Zolina herrira iritsiko gara. Mendibidea jarraituz Zolinako urmael artifizialera iritsiko gara. Bertan metalezko atea gainditu, eskuinean eraikinak utzita, segi presari eta bestaldera joan. Hortik pista batera irten eta ezkerretik segi, gurtarrastoetatik urmaela inguratzen dugularik. Beste gailurtxo batera igo beharra dago eta jaistean pista on batekin topatu bezain pronto, eskuinera jarraitu (11,7 km). Pista honek (13,9 km) gurutze bat dauka eta ezkerretik errepide batera eramango gaitu. Hau zeharkatuta eta zuzen segita aldapa gora Labiano herrira ailegatuko gara.
Labioko eliza erromaniko dotorea ezagutzeko astia hartu. Eskuinetik tabernara abia gaitezke eta hortik ezkerrera iturria aurkituko dugu. Iturriaren aitzakitan atseden hartuko dugu eta nola ez ura edan ere bai. Ondoren errepidea zeharkatu eta zuzen abiatzen den pistatik malda gora ekingo diogu. (15,7 km) Kontuz, bidegurutzea ezkerretik gora hartu beharra dago eta. Malda gogortxoak bukatzean lepo bat gureganatuko dugu, Taxoareko mendizerran barneratzeko. (17,2 km) Ezkerrera jo eta soroaren bukaeran berriz ere ezkerrera, goi tentsioko zutabeetarantz. Pista bat dago beste soro batera arte, hona iritsitakoan inguratu ezkerretik, goialdetik, basora zuzentzen den bidera, (17,7 km). Zati hau estua da eta gainera, hezetasunaren ondorioz maiz bizikletaz igarotzeko ezinezkoa bihurtzen da. Hortik 200 bat metrotara, beste pista zabalagoa dago, ezkerretik jarraitu behar duguna. (18,9 km) Nahiz eta harri aunitz aurkitu bidean, ezkerretik gora segi, mendizerraren ertza arte. Goiko bidexka jarraitu norabide horretatik behera errepide batekin topatu arte. Handik ezkerretara jo errepide nagusira irteteko. Eskuinetik segituz gero, Noain herrira eramango gaitu. Herriko kale nagusitik gora segi biribilune batekin topatu arte; orduan eskuinetik abiatzen den errepidea jarraitu. Bertatik, aireportuko pistaren bertze aldetik, Ezkiroz gaindituz, Sadar ibaia gaindituko dugu. Aldapa igo eta Iturrama auzoan izango gara eta bertatik, hiriko gotorlekutik segita abiapuntura helduko gara. Bizikletatik jaisteko ordua... hurrengora arte
Iruñera ura nola ekarri

Ibilbidearen lehenengo atalean antzinako hodieriaren aztarnak ikus daitezke, eta Taxoareko mendizerraren ertza zeharkatzean, Noaingo akueduktua ere bistan da. Obra hauek guztiak XVIII. mende bukaera aldean egindakoak dira, eta beraien bitartez hiria Subizako iturburutik hornitzea zen helburua. Bigarren proiektua Ventura Rodriguez arkitekto ospetsuak egina zen. Obrak 1790. urtean amaitu ziren. Baina hiriaren handitzea zela-eta, ez ziren soberan hiritarrak asetzeko eta XIX. mendearen bukaerarako Artetako urak erabiltzen ziren. Aipatutako ubidea Madrildik agindutako proiektuaren aldaketa izanik, gaur egun tente dirauen zatirik ospetsuena dugu. Baina honez gain Taxoareko mendizerra zulatu eta hodi aunitz ere baziren. Hodi horiek aireztapenerako putzu bertikalak zituzten, gaur egun oraindik ikusgai direnak


Azkenak
Donostiako kaleratzeak Stop plataformak iruzurrezko alokairuen aurkako kanpaina bat abiatu du

Plataformak gida bat aurkeztu du maizterrek iruzurrezko kontratuak dituzten ala ez egiaztatu dezaten.


2024-10-21 | Bertsozale.eus
Alaia Martin Etxebestek irabazi du Eibarko lehen final-laurdena
Lehen final-laurdena izan da larunbatekoa. Saioa irabaztearekin batera, finalaurrekoetara sailkatu da Martin. Igandean izango da hurrengo saioa, Errenterian.

2024-10-21 | Behe Banda
Barra warroak |
Eutsi, banarama eta

Ez galdetu zergatik, baina sarritan pentsatu izan dut kalte egiten diguna onartzeko erraztasun handia dugula. Erraztasuna, edo agian, beharra. Azken batean, dikotomia nabarmena planteatzen duen auzia da beharrarena: bere kausaren aurka egin dezakezu, ala hezur eta guzti irentsi... [+]


Txaro Marquínez, Zaintza Araba-ko kidea
“Alarma soziala sortzea leporatu digute; ez, alarma egon badago, ez dugu guk sortu”

Arabako zahar egoitzen egoera lehen planora pasa da berriz ere azken asteetan. Zaintza Araba elkarteak Gasteizko Arabarren eta Laudioko San Roque erresidentzietako egoiliarrei ematen zaien tratua salatu dute, hainbat senideren testigantzak jaso ondoren. Langileen lan-baldintza... [+]


Euskal Herriko tomate agroekologikoek %38,6 CO2 gutxiago isurtzen dute Almeriako tomateek baino

EHNE Bizkaiak bultzatutako azterketaren emaitzek baieztatu dute eredu agroekologikoan ekoiztuak diren tomateek berotegi efektuko gasen isurketan, eta batez ere energia kontsumoan, inpaktu txikiagoa dutela eredu agroindustrialean ekoiztuak diren tomateekin alderatuta. Honetan,... [+]


Une baten eternitatea

Atal honetan behin baino gehiagotan aipatu izan dugu izaki txikien munduan (gurean bezalaxe) itxurak okerrera eramaten gaituela, sarritan. Eta gaur dakarkigun laguna horren adibide garbia da, animalia gutxi izango baita Lurrean itxura ahulagoa edo kalteberagoa duenik. Horrez... [+]


2024-10-21 | Garazi Zabaleta
"Haziak" liburua
“Liburuarekin jendea animatu nahi dugu haziak ekoizten hastera”

Hazien munduan buru-belarri ari dira urte askotatik Miguel Arribas Kelo eta Marc Badal, Haziak liburuaren egileak. Hazien ugalketari buruzko azalpen praktikoez gain, elementu historiko, ekonomiko, politiko eta kulturalak jaso dituzte; beraz, baratzerik ez dutenentzat ere... [+]


2024-10-18 | ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren

56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.


Beldurra espazio komun gisa

Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]


Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen

Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]


Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du

Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]


2024-10-18 | Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute

LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.


Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”

Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]


Eguneraketa berriak daude