Iruñerrian lautada bai baina baita aldapa ere


2021eko ekainaren 30ean
Iruñean, gure abiapuntua Gazteluko enparantza izango da. Ikusteko daukaguna kontuan hartuta, alde zaharreko urbanismoaz hausnartzea gomendatzen dizuet, hiriaren irteera aldera, zabalgunekoarekin alderatzeko, eta Mutiloa herriaren prozesua hobeto ulertzeko. Tarte honetan gaur egungo urbanizazio joera berriak eta antzinakoak tartekatzen dira. Norberak erabaki dezala zein duen gogokoen. Nafarroako hiriburuari bota azken begirada eta pedalei eragiten hasiko gara. Ohartarazi dugu; ibilbidea laua da, baina nekatzeko aukera ere izango dugu. Mutiloa, urmaela eta Zolina ikusmiratuz ordea entretenituko gara.
Gazteluko enparantzatik abiatu, Karlos III.a etorbidea zeharkatu eta II. zabalgunearen bukaera arte joango gara; Frankismo garaiko eraikuntza faraonikoa ikusgai dugu. Honen atzetik eta aldapa behera, zuzen, Mutiloa herrira abiatuko gara. Maldaren azpian biribilune bat zeharkatu behar da eta hortik gutxira Mutiloagoitiko lehenengo astialdiko egoitzak, hots, txaletak ikusgai izango ditugu. Aurrerago beste biribilune bat topatuko dugu; zuzen jarraitu eta hurrengo bidegurutzean ere beste hainbeste egin. Norabide hori segita eliza aldera iritsiko gara. Eraikin hau ikusi eta gero (3 km), eskuinera jo beste biribilune batera heldu arte, handik ezkerretara hurrengora arte, eta bertan, norabide berdinari helduz, industria poligonotik segi Iruñerriko biribilunera arte (4,4 km). Aurrean dugun pista gureganatuko dugu. Belarrez beteta izaten da askotan eta lautada honetako zituen artetik abiatuko gara. (5,1 km) Errepide batekin topo egingo dugu, metro batzuk aurrera egin eta ezkerretik jarraituko dugu, (5,5 km), gure eskuinetik abiatzen den pistara arte, hain zuzen. Hemendik aurrera antzinako ur emariaren aldamenean joango gara. Kontuz, 6,1 kilometroan, gurutze bat dagoen tokian ezkerrera desbideratuko baikara, apur bat aurrerago, zuhaitz batzuen azpiko iturri bat aurkitzeko. (6,9 km) Arretaz ibili, ezkerretik abiatzen den ardibide edo bidexka estutik joan behar dugulako; gainera aldapa dago eta ez da erraza txirrinduaren gainean oreka mantentzea. Pista hobea topatzean, segi eskuinetik lepotxo batera. Ez kezkatu, hemendik aurrera, partzelazio kontzentrazioa dela-eta, hainbat bide zahar desagertu delako. Soro bat erditik zeharkatu beharko dugu. 200 metro bertatik egin ondoren (7,7 km), beste ardibide batetik zuzen joan behar da. Tamalez ez da erraza bizikletan segitzea; gorantz zuzendu gailurra zuenganatu arte. Bertatik ikuspegi ederra dago eta hurrengo kilometroak nondik doazen suma daiteke. Agerian den bidetik jarraitu tontor osoa zeharkatu arte, eta bestaldetik beherantz jo. Kontu izan eta ez zaitezte gehiegi animatu (8,4 km) bidegurutze bat dago eta ezkerretik; bide okerrago batetik, desbideratu beharra dago. Hanka sartzen badugu ustekabean Zolina herrira iritsiko gara. Mendibidea jarraituz Zolinako urmael artifizialera iritsiko gara. Bertan metalezko atea gainditu, eskuinean eraikinak utzita, segi presari eta bestaldera joan. Hortik pista batera irten eta ezkerretik segi, gurtarrastoetatik urmaela inguratzen dugularik. Beste gailurtxo batera igo beharra dago eta jaistean pista on batekin topatu bezain pronto, eskuinera jarraitu (11,7 km). Pista honek (13,9 km) gurutze bat dauka eta ezkerretik errepide batera eramango gaitu. Hau zeharkatuta eta zuzen segita aldapa gora Labiano herrira ailegatuko gara.
Labioko eliza erromaniko dotorea ezagutzeko astia hartu. Eskuinetik tabernara abia gaitezke eta hortik ezkerrera iturria aurkituko dugu. Iturriaren aitzakitan atseden hartuko dugu eta nola ez ura edan ere bai. Ondoren errepidea zeharkatu eta zuzen abiatzen den pistatik malda gora ekingo diogu. (15,7 km) Kontuz, bidegurutzea ezkerretik gora hartu beharra dago eta. Malda gogortxoak bukatzean lepo bat gureganatuko dugu, Taxoareko mendizerran barneratzeko. (17,2 km) Ezkerrera jo eta soroaren bukaeran berriz ere ezkerrera, goi tentsioko zutabeetarantz. Pista bat dago beste soro batera arte, hona iritsitakoan inguratu ezkerretik, goialdetik, basora zuzentzen den bidera, (17,7 km). Zati hau estua da eta gainera, hezetasunaren ondorioz maiz bizikletaz igarotzeko ezinezkoa bihurtzen da. Hortik 200 bat metrotara, beste pista zabalagoa dago, ezkerretik jarraitu behar duguna. (18,9 km) Nahiz eta harri aunitz aurkitu bidean, ezkerretik gora segi, mendizerraren ertza arte. Goiko bidexka jarraitu norabide horretatik behera errepide batekin topatu arte. Handik ezkerretara jo errepide nagusira irteteko. Eskuinetik segituz gero, Noain herrira eramango gaitu. Herriko kale nagusitik gora segi biribilune batekin topatu arte; orduan eskuinetik abiatzen den errepidea jarraitu. Bertatik, aireportuko pistaren bertze aldetik, Ezkiroz gaindituz, Sadar ibaia gaindituko dugu. Aldapa igo eta Iturrama auzoan izango gara eta bertatik, hiriko gotorlekutik segita abiapuntura helduko gara. Bizikletatik jaisteko ordua... hurrengora arte
Iruñera ura nola ekarri

Ibilbidearen lehenengo atalean antzinako hodieriaren aztarnak ikus daitezke, eta Taxoareko mendizerraren ertza zeharkatzean, Noaingo akueduktua ere bistan da. Obra hauek guztiak XVIII. mende bukaera aldean egindakoak dira, eta beraien bitartez hiria Subizako iturburutik hornitzea zen helburua. Bigarren proiektua Ventura Rodriguez arkitekto ospetsuak egina zen. Obrak 1790. urtean amaitu ziren. Baina hiriaren handitzea zela-eta, ez ziren soberan hiritarrak asetzeko eta XIX. mendearen bukaerarako Artetako urak erabiltzen ziren. Aipatutako ubidea Madrildik agindutako proiektuaren aldaketa izanik, gaur egun tente dirauen zatirik ospetsuena dugu. Baina honez gain Taxoareko mendizerra zulatu eta hodi aunitz ere baziren. Hodi horiek aireztapenerako putzu bertikalak zituzten, gaur egun oraindik ikusgai direnak


Azkenak
2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Iruñean Laba elkartearen eta Windsor tabernaren lokalak bateratuko dituzte

Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.


2025-01-31 | Uriola.eus
Sukalde eta garbiketako grebaren lehen egunak %70etik gorako jarraipena izan zuen atzo, sindikatuen arabera

Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.


Langile bat hil da Arbizun, lanean ari zela kamioi batetik karga gainera erorita

52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]


Greba Nafarroako hezkuntza publikoan
Ikasturteko hirugarren greba deialdia ere arrakastatsua izan dela diote sindikatuek

Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]


Jerusalem ekialdean UNRWA debekatu izanak are gehiago zailduko du Gazarako laguntza

Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.


2025-01-30 | Julene Flamarique
Erantzukizunak eskatuko dituzte Zaldibarko tragediaren bosgarren urteurrenean

Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]


Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


2025-01-30 | Leire Ibar
Osasun publikoaren alde otsailaren 1ean Bilbon, Gasteizen eta Donostian kaleak betetzera deitu dute

Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]


2025-01-30 | Julene Flamarique
“Irabazi egin dugu”: Burlatako etxegabetzea gelditu du Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak

Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]


Isunak kendu dizkiete ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortutako donostiarrei

Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.


2025-01-30 | Leire Ibar
EITBko Euskara Batzordeak salatu du euskararen eskakizuna baztertu dela zuzendaritza postuetan

EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]


Adifek dio AHTko obretan salatutako lan-esklabotza egoerak “gezurra” direla

AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".


2025-01-30 | Aiaraldea
Amurrioko Udalak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza 2025eko udal aurrekontuetan sartzeari

Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.


2025-01-30 | Ahotsa.info
KarKarCar, mugikortasun kooperatiboko proposamen berria Iruñerrian

Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.


Eguneraketa berriak daude