ALDEKO LEGEAREN IZPIRIK EZ

  • bada ere, lehen legearen mantsotasunak sutu egiten zuen. Nafarroan 1986 urteraarte euskarari eskolarako lege eskubiderik ez zitzaion onartu.

2021eko uztailaren 19an
Erranen du, liburua denik ere ez dagoela ziur, «

liburua baino gehiago, agian liburuxka da, edota akaso debozionarioa
». Debozio gaitzarekin izkiriaturik dagoela, eta honexegatik.


Amankomunezko historia

Jaso Ikastola laguntzearren ospatuko den aurtengo Nafarroa Oinezen aitzakiarekin otu zitzaion Jesus Atxari ikastolen inguruko liburuxka idaztea: «

Jaso Ikastolako historia soilik idatzi beharrean, haria lehenagotik hartzea pentsatu nuen. Lehendabiziko ikastolak nola sortu ziren aipatu nahi izan dut, nondik nora hasi ziren ikusi, nondik nora joan jakin ahal izateko
». Zuberoako zoko orbelduetan, Arabako ordokietan, Gipuzkoaldeko itsasbazterrean, Lapurdiko etxe ttipi dotoretan, Nafarroako soro idorretan edota Bizkaialdeko industri tximinipetan izan, ikastola guztiek arrunt antzeko bide bat urratu dutela uste baitu zinez idazle ikerlari teorikoak.
«Ogitarteko» baten parera pentsatu idazkia da liburua: «

Egun jendeak ez du digestio luzerik egiteko astirik eta ogitarteko baterako aurkeztu nahi izan dut liburua. Liburu oso erraza da irakurtzeko, gatz eta biperrarekin zipriztindua, bertso batzuk tartekatzen direla, pasadizo xelebre batzuk, marrazkiak eta abar
».


Inoiz ez euskararen alde

Baten irudikotz, nekez sutuko zela zirudien Jesus Atxa, bihotzarekin hitz egin arren, honen dardarari eusten baitio. Aldiz, eukararen erabilera politikoa aunitzetan entzun ohi den lelo-kantua izaki, orduan onartzen du, sutzen dela. «

Aizu, 1970. urtean izan zen lehendabiziko aldia gaztelaniaz gain lege aldetik beste hizkuntzak aipatzen zirela. Ez zen, noski, euskararen aldeko lege bat izan, baina aipamena egon bazegoen. Ordura arte denak debekuak ziren. Eta hau ez al zen euskararen erabilera politikoa?. Espainiak eta Frantziak egin duten guztia politika baino ez da izan. Kontua da politika besterik ez dagoen honetan, alde eta kontrakoak daudela
». Eta hau ikastola guztietan amankomuna da: «

Nik askotan esaten dut izugarria dela nolatan euskarak iraun duen eskolarik gabeko hizkuntza izanik, lege guztiak bere aurka zituela. Pentsa, Nafarroan adibidez 1986 urtea arte euskarari eskolarako ez zaio lege eskubiderik onartu. Atzo arte horrela ibili garela eta gogoratu beharrekoa da
».


Legetan piruetak

Xamurki hitz egiten duenez arras gozatzekoa da bere mintzaira. Nafarroako Ikastolen Federazioak Iruñean duen egoitzan hartu gaitu. Urteak daramatza ikastolen iragana arrotzen eta armairuak lepo bete ditu artxibo, koaderno, agiri eta folioekin. Gordeta dago adibidez 1970. urtean Iruñean lehen ikastola izan zen Irantzukoa zabaltzerako erosi ziren gauzen salneurri agiria. Mila eta hirurehun pezeta aulki, arkatz, borragoma, mahai eta folioetan.
Hartara, legerik ez, aldekoak bederen, eta izan direnean, hauen zirrikituetan ikastolek piruetak egin behar izan dituztela aurrera egin ahal izateko azpimarkatzen du. Kezka ere badu: «

Batzutan pentsatzen dut gaur egun ez ote diren ikastolak lasai samar sentitzen legeetan, inork ez duela ezer eztabaidatzen. Hauek ez dira gure legeak, eta gureak izango bailiran hartu ditugu. Pribatu eta publikotasunaren artean ikastolek jorratu duten erdibide hori baliogarria dela erakutsi dute. Hau ez da Espainiako edo Frantziako legeetan kokatzen. Pentsa, adibidez, zer nolako garrantzia duten gurasoen batzarrek, hauek onartu ezean ez dela ezer egiten. Logse batean aldiz, gurasoen biltzarrek ezer gutxi dute esateko. Honetan jarraitu behar dugu derrigorrez, gure eredua behin eta berriz moldatzen, asmatzen
».
Euskal Herriko herrialde guztietara hedatzen den erakundea izanik begi onez ikusten du halaber: «

Euskaldunon batasunaren kontua dago hemen, denok batera joateko, elkartasunaren bidetik. Horrelakoak beharko genituzke ekonomia, nekazaritza, industri... eremuetan. Mugetaz gaindi
».
Atxa irrikitan uzten dugu noiz urriaren 17ko Nafarroa Oinez iritsiko: «

Nafarroa Oinez, Kilometroak, Herri Urrats, Ibilaldia edota Araba Euskaraz bezalako jaialdietara hainbeste jende inguratzearen arrazoia ikastolen munduak izan duen herrikotasunaren oroitzapen historikoa da, herrietako gizon-emakumeek sortu baitzituzten ikastolak esfortzu handiz»

Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Eguneraketa berriak daude