JOLASA, MUSIKA IKASTEKO BIDE NATURALA

  • azalpena dakarkigu «El folklore musical en la educación infantil» lanak, lehenagokoek erabili zituzten tresnak egungo zein etorkizuneko haurrentzat erabilgarri izango direlakoan.

2021eko uztailaren 27an
Musikarekiko lehen harremanak zarata ateratzen duten jostailuekin izaten dira. ISME (International Society of the Music Education) Unesko erakundeko adarraren eskutik etorri zen lan honen ekimena. Urtarrilean estatu mailako mintegi bat osatu zen Oiartzunen gai hau aztertzeko, eta bideoz, audioz edo zein modutara aurkeztu pentsatzen jardun ondoren, azkenik eskolako materiala liburu bihurtu da. Mintegiak lau ataletan aztertu zituen herri kulturan musika heziketarako dauden bideak, eta liburua ere lau gai orokor horietan dago antolatua. Haur kantuek osatzen dute lehen atala, eta Ana Pelegrín haur literatura katedradun madrildarrak landu du. Musika-jokuak dira aztertzen den beste alor bat, eta Angel Zamora leondarra arduratu da honetaz. Historian zehar musika irakasteko erabili diren transmisio sistemak Valladolideko Joaquín Díezek azaltzen ditu, eta azkenik besteak beste musikari eta irakasle den Juan Mari Beltran donostiarrak hots-jostailuak aurkezten ditu. Liburuak badu unibertsaltasunetik adina partikularretik, edo kontrastea alderantziz ere formulatu daiteke, txanponari zer aldetara ematen zaion bira. Izan ere, ikasketa prozesua herri kultura gehienetan antzerakoa izan da, tokian tokiko berezitasun eta tresnak erabili badituzte ere. Eta liburua osatzerakoan, egile bakoitzak bere ingurunean ezagutu eta aurkitutakoa jaso du.


HOTS JOSTAILUAK.

Atala arakatuz, zarata zein musika ateratzen duten edozer motatako instrumentuak aurki ditzakegu fitxetan antolatuta: «Karrakelak» (itsas karakolak), intxaur azalez egindako «Txepetxak», edo orraze, kainabera zein edateko zotzez egindako «Turutak»... Musika tresna hauek nola egin, zer erabilpen eman eta bete ditzaketen helburuak azaltzen ditu liburuak eta argazkiz hornituta daude fitxak. Ordenatzerako unean, berriz, natur zikloka antolatu ditu Juan Mari Beltranek, urtaro bakoitzean eskuragarri dauden lehengaien arabera zer instrumentu egiteko aukera izaten den kontuan hartuta.


MUNDUAREKIN HARREMANETAN.

Liburu honek mendez mende musika transmisio bide izan den metodorako leiho bat irekitzen digu. Haurrek solfeo klasetan eta bideojokuetan jasotzen duten ikasgai bat da musika egun. Badu bere leku eta ordutegi finko bat, eta hortik kanpo (natur zientzietako klasean, esaterako) ez dute berekiko harremanik. Baina, mundua berez hain ordenatua eta zatitua al da? Ez al dira natur zientzietako aztergai diren zuhaitz adarrak musika tresnen jatorri? Eta ez al dago hori guztia klima eta urtaroei lotuta? Gaur egunean atalez atal lantzen dira musikaren eremu ezberdinak, lehen baino sakonago ere bai agian, baina elkarrekiko loturarik ez bailuten.
Aintzina, ordea, jokuen bidez euren kasa lantzen zuten haurrek erritmoa, melodia berriak sortzen ahalegintzen ziren eta taldean armoniaren oinarriez jabetzen ziren. Hau guztia pausoz pauso egiten zuten, nork bere erritmoan, jauzi nabarmenik gabe eta jolasten ari zirela, oharkabean. Baina musika ikasteaz gain, tresna bera ezagutzera ere iristen ziren, hasteko eskuz egin behar zituztelako. Eta ziri edo kainabera bila ariko ziren, eta ohartu instrumentu bakoitzak bere garaia baduenaz. Izan ere, musika tresna bakoitzaren lehengaiak (zuhaitzak, adarrak eta fruituak) badu bere bizi-ziklo bat, eta hauek heldu arte itxaron beharra dago. Beraz, instrumentuek ere bizitza dutela ikasten zuten, eta zuhaitzekin zein naturarekin harremanetan jartzen ziren. Musikaren jakintza beste ikasketa ezberdinekin lotuta zetorren.


ZURETIK EZPALERA.

Behin lehengaiak bildu ondoren, haurrek instrumentua landu beharra zuten, eta hemen eskulanetarako trebeziarik ezean, adin zaharragokoen laguntzak hartzen zuen parte. Horrela, guraso zein aiton-amonekin harremanetan jartzeko bide ematen zuten musika jolasek. Komunikatzeko tresna ere bihurtzen ziren. Eta belaunaldien arteko lotura harekin bizipenak, ezagutzak eta aisialdia elkartrukatzen zituzten. Hain zuzen, talde harremanak eta etenik zein sailkapenik gabeko prozesu hau izan da jakintza ororen trasmisio bide naturala. Baina joan ziren nekazal munduko familia giroa, joan eskulangintza eta joan natura zein belaunaldien arteko loturak. Egungo bizimoduan dena dago askoz sailkatu eta berezituagoa. Etxeetan haurrek ez dute guraso edo jende zaharragoaren beharrik telebista ikusi edo entretenitzeko (kasik traba egiten diete), eta kalean bertan belaunaldi guztiak batuko dituen aintzinako plazarik ere ez da ageri. Lehen zahar eta gazte denak elkarren jiran ibiltzen ziren. Egun, aldiz, jende mota konkretu bakoitzak bere txoko berezia du.


UNEAN UNEKOA.

Bizitzeko erak aldatzearekin bat, beste transmisio bide batzuk sortu dira, eta aintzinako metodoa naturalagoa bazen ere, egun eskolak betetzen du lehenago familiaren esku zegoen funtzioa. Hala ere, ikastola, udaleku eta ikastaroetan haur, guraso zein irakasleekin egindako esperientziek erakutsi dute musika jokuek oraindik ere hezkuntzan paper berezi bat bete dezaketela, eta tailerretan lantzeko egokiak direla. Hau dela eta, dagoeneko badira sei urte Euskal Herriko Unibertsitateko Majisteritza Fakultatean irakasleei zuzendutako Herri Musikari buruzko ikastaroak antolatzen direla. Kontua ez da oraingo joku birtual eta sofistikatuak edo musika klaseak alde batera utzi eta alternatiba bakar honi eustea, musika-jolas hauen bidez heziketa osatzea baino.


UMEA BETI UME.

Harrigarria ere bada intxaur azalez eginiko tresna xume batek oraindik nola beregana dezakeen mila jostailu konplexu eta txundigarri dituen haurraren arreta. Bideokontsolako botoi bat zapalduta mila martziar suntsi ditzakeen haurrak oraindik ulertu nahi izaten du nola funtzionatzen duen soka eta egurrez egindako instrumentuak, zer soinu mota duen, zerez egina dagoen, nondik datorren, non jotzen den, eta nola egin dezakeen horrelako tresna erabilgarri bat. Eta jostailu dendetako eskaparateetan tramankulu automatiko eta ikusgarriagoak ditu aukeran, baina egiazki agian ume batek ez du bere jostailurik hautatzen, gizarteak ematen diona edo gainera datorkiona asimilatzen du. Eta urte hauetan zehar bizitzeko modua, jokuak, harremanak eta transmisioa asko aldatu badira ere, haurrek garai batekoen jakinmin, harridura eta sorpresa sentitzen jarraitzen dute musika tresna baten aurrean


Azkenak
2024-09-27 | Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”

"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]


Nafarroako Gobernuak administrazioan sartzeko euskara baloratzeko merezimenduen dekretua onartu du

Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.


Emakume* Abertzaleen X. Topaketa egingo dute azaroaren 16an Laudion

Egun osoko egitarauarekin elkartuko dira, eta Euskal Herria feministaranzko bidean, nondik, nora eta nola trantsitatu nahi duten zehazten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi dute.


Antena 3 telebistak Donostiari buruz egindako erreportaje “arrazista eta sinplista” salatu dute

Antena3 telebista kate espainiarreko Espejo Público saioak erreportaje sentsazionalista bat eman zuen asteazkenean, Donostiako ustezko segurtasun faltaren inguruan eta fokua gazte magrebtarretan jarriz. Erreportajea publikoki salatu du Kaleko Afari Solidarioak (KAS)... [+]


“A”, Arabako familia-upategien ardoa bereiziko duen marka berria

ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteko upategiek ekoitzitako ardo botilek bereizgarri propioa izango dute uzta honetatik aurrera. Markaren sustapen kanpaina ere egingo dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hiriburuetan. Kontsumitzaileei lagundu nahi diete Arabako ardoak eta... [+]


Dela klima aldaketa, dela Ukrainako gerra, arrakalatu egin da Artikoko bake neurtua

Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]


Etorkizunean ere mendien alde

Orain dela hogei bat urte izandako mehatxuak datoz Gipuzkoako mendietara berriro ere, eta ez nolanahiko neurrian, gainera; tamaina eta kantitate handiagoan baizik. Proiektuok –bakarren bat jadanik eraikia; Zubietako erraustegia, kasu– landa-eremuan edota mendian dute... [+]


Migratzaileei hizkuntza harrera egiteko jardunaldiak egingo dituzte Gasteizen

Urriaren 10 eta 11n Gasteizko Europa Jauregian egingo dira Euskalgintzaren Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetzan urtero antolatzen dituzten jardunaldiak.


Iruñeko Ezpala tabernari eraso egin zioten Boixos Nois taldeko ultren kontrako akusazioa artxibatu du epaileak

Iturramako taberna herritarrari eraso egin zioten egunean bertan Iruñean ziren arren, salatutakoan parte hartu zutenik ezin dela frogatu dio epaileak. 2022ko azaroan Ezpala taberna txikitu eta bertan ziren bezeroak jipoitu zituzten Bartzelonako ultrek.


2024-09-26 | ARGIA
Realeko entrenatzaileak euskaraz jarraitu zuen, zenbait kazetari frantziar kexatu arren

Realeko futbol taldeko entrenatzaile Imanol Alguacilek, Nizan, Europako Ligako partiduaren aurretik eskainitako prentsaurrekoan euskarazko hedabideei euskaraz erantzuten ari zela, hainbat kazetariren kexa entzun behar izan du. Duela astebete antzeko egoera gertatu zen... [+]


EH Bilduk, EAJk eta PSE-EEk akordioa adostu dute Osakidetzako lan eskaintzen eredua berrikusteko

Osakidetzako lan eskaintza publikoen eredua "berrikustea" eta kontsolidazio prozesuak "bukatzea" galdatzen duen ekimen parlamentarioa adostu dute hiru alderdiek.


2024-09-26 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia 6. eguna
Por donde pasa el silencio


Greba arrakastatsua Nafarroako Hezkuntza Publikoan

Nafarroan hezkuntza publikoko milaka irakasle greba egitera daude deituta ostegun honetan eta mobilizazio ugari iragarri dituzte sindikatuek. Ratioen jaitsiera, plantillak egonkortu eta gainzama arintzea eskatzen dute, besteak beste: "Gobernuari dagokio hezkuntza publikoa... [+]


Eguneraketa berriak daude