JOLASA, MUSIKA IKASTEKO BIDE NATURALA

  • azalpena dakarkigu «El folklore musical en la educación infantil» lanak, lehenagokoek erabili zituzten tresnak egungo zein etorkizuneko haurrentzat erabilgarri izango direlakoan.

2021eko uztailaren 27an
Musikarekiko lehen harremanak zarata ateratzen duten jostailuekin izaten dira. ISME (International Society of the Music Education) Unesko erakundeko adarraren eskutik etorri zen lan honen ekimena. Urtarrilean estatu mailako mintegi bat osatu zen Oiartzunen gai hau aztertzeko, eta bideoz, audioz edo zein modutara aurkeztu pentsatzen jardun ondoren, azkenik eskolako materiala liburu bihurtu da. Mintegiak lau ataletan aztertu zituen herri kulturan musika heziketarako dauden bideak, eta liburua ere lau gai orokor horietan dago antolatua. Haur kantuek osatzen dute lehen atala, eta Ana Pelegrín haur literatura katedradun madrildarrak landu du. Musika-jokuak dira aztertzen den beste alor bat, eta Angel Zamora leondarra arduratu da honetaz. Historian zehar musika irakasteko erabili diren transmisio sistemak Valladolideko Joaquín Díezek azaltzen ditu, eta azkenik besteak beste musikari eta irakasle den Juan Mari Beltran donostiarrak hots-jostailuak aurkezten ditu. Liburuak badu unibertsaltasunetik adina partikularretik, edo kontrastea alderantziz ere formulatu daiteke, txanponari zer aldetara ematen zaion bira. Izan ere, ikasketa prozesua herri kultura gehienetan antzerakoa izan da, tokian tokiko berezitasun eta tresnak erabili badituzte ere. Eta liburua osatzerakoan, egile bakoitzak bere ingurunean ezagutu eta aurkitutakoa jaso du.


HOTS JOSTAILUAK.

Atala arakatuz, zarata zein musika ateratzen duten edozer motatako instrumentuak aurki ditzakegu fitxetan antolatuta: «Karrakelak» (itsas karakolak), intxaur azalez egindako «Txepetxak», edo orraze, kainabera zein edateko zotzez egindako «Turutak»... Musika tresna hauek nola egin, zer erabilpen eman eta bete ditzaketen helburuak azaltzen ditu liburuak eta argazkiz hornituta daude fitxak. Ordenatzerako unean, berriz, natur zikloka antolatu ditu Juan Mari Beltranek, urtaro bakoitzean eskuragarri dauden lehengaien arabera zer instrumentu egiteko aukera izaten den kontuan hartuta.


MUNDUAREKIN HARREMANETAN.

Liburu honek mendez mende musika transmisio bide izan den metodorako leiho bat irekitzen digu. Haurrek solfeo klasetan eta bideojokuetan jasotzen duten ikasgai bat da musika egun. Badu bere leku eta ordutegi finko bat, eta hortik kanpo (natur zientzietako klasean, esaterako) ez dute berekiko harremanik. Baina, mundua berez hain ordenatua eta zatitua al da? Ez al dira natur zientzietako aztergai diren zuhaitz adarrak musika tresnen jatorri? Eta ez al dago hori guztia klima eta urtaroei lotuta? Gaur egunean atalez atal lantzen dira musikaren eremu ezberdinak, lehen baino sakonago ere bai agian, baina elkarrekiko loturarik ez bailuten.
Aintzina, ordea, jokuen bidez euren kasa lantzen zuten haurrek erritmoa, melodia berriak sortzen ahalegintzen ziren eta taldean armoniaren oinarriez jabetzen ziren. Hau guztia pausoz pauso egiten zuten, nork bere erritmoan, jauzi nabarmenik gabe eta jolasten ari zirela, oharkabean. Baina musika ikasteaz gain, tresna bera ezagutzera ere iristen ziren, hasteko eskuz egin behar zituztelako. Eta ziri edo kainabera bila ariko ziren, eta ohartu instrumentu bakoitzak bere garaia baduenaz. Izan ere, musika tresna bakoitzaren lehengaiak (zuhaitzak, adarrak eta fruituak) badu bere bizi-ziklo bat, eta hauek heldu arte itxaron beharra dago. Beraz, instrumentuek ere bizitza dutela ikasten zuten, eta zuhaitzekin zein naturarekin harremanetan jartzen ziren. Musikaren jakintza beste ikasketa ezberdinekin lotuta zetorren.


ZURETIK EZPALERA.

Behin lehengaiak bildu ondoren, haurrek instrumentua landu beharra zuten, eta hemen eskulanetarako trebeziarik ezean, adin zaharragokoen laguntzak hartzen zuen parte. Horrela, guraso zein aiton-amonekin harremanetan jartzeko bide ematen zuten musika jolasek. Komunikatzeko tresna ere bihurtzen ziren. Eta belaunaldien arteko lotura harekin bizipenak, ezagutzak eta aisialdia elkartrukatzen zituzten. Hain zuzen, talde harremanak eta etenik zein sailkapenik gabeko prozesu hau izan da jakintza ororen trasmisio bide naturala. Baina joan ziren nekazal munduko familia giroa, joan eskulangintza eta joan natura zein belaunaldien arteko loturak. Egungo bizimoduan dena dago askoz sailkatu eta berezituagoa. Etxeetan haurrek ez dute guraso edo jende zaharragoaren beharrik telebista ikusi edo entretenitzeko (kasik traba egiten diete), eta kalean bertan belaunaldi guztiak batuko dituen aintzinako plazarik ere ez da ageri. Lehen zahar eta gazte denak elkarren jiran ibiltzen ziren. Egun, aldiz, jende mota konkretu bakoitzak bere txoko berezia du.


UNEAN UNEKOA.

Bizitzeko erak aldatzearekin bat, beste transmisio bide batzuk sortu dira, eta aintzinako metodoa naturalagoa bazen ere, egun eskolak betetzen du lehenago familiaren esku zegoen funtzioa. Hala ere, ikastola, udaleku eta ikastaroetan haur, guraso zein irakasleekin egindako esperientziek erakutsi dute musika jokuek oraindik ere hezkuntzan paper berezi bat bete dezaketela, eta tailerretan lantzeko egokiak direla. Hau dela eta, dagoeneko badira sei urte Euskal Herriko Unibertsitateko Majisteritza Fakultatean irakasleei zuzendutako Herri Musikari buruzko ikastaroak antolatzen direla. Kontua ez da oraingo joku birtual eta sofistikatuak edo musika klaseak alde batera utzi eta alternatiba bakar honi eustea, musika-jolas hauen bidez heziketa osatzea baino.


UMEA BETI UME.

Harrigarria ere bada intxaur azalez eginiko tresna xume batek oraindik nola beregana dezakeen mila jostailu konplexu eta txundigarri dituen haurraren arreta. Bideokontsolako botoi bat zapalduta mila martziar suntsi ditzakeen haurrak oraindik ulertu nahi izaten du nola funtzionatzen duen soka eta egurrez egindako instrumentuak, zer soinu mota duen, zerez egina dagoen, nondik datorren, non jotzen den, eta nola egin dezakeen horrelako tresna erabilgarri bat. Eta jostailu dendetako eskaparateetan tramankulu automatiko eta ikusgarriagoak ditu aukeran, baina egiazki agian ume batek ez du bere jostailurik hautatzen, gizarteak ematen diona edo gainera datorkiona asimilatzen du. Eta urte hauetan zehar bizitzeko modua, jokuak, harremanak eta transmisioa asko aldatu badira ere, haurrek garai batekoen jakinmin, harridura eta sorpresa sentitzen jarraitzen dute musika tresna baten aurrean


Azkenak
Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Udalek espresuki euskaraz jardutea baliogabetu du Gorenak

EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.


2025-04-11 | ARGIA
Lekeitioko musika bandaren zuzendariak jazarpen salaketak jaso ditu

Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]


Turismo bidaiak antolatu ditu Israelgo Armadak Siriari lapurtutako lurretan

Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.


Erdi Aroko emakume kopistak

Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak. 

Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko  ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]


Italiar sukaldaritza ez da existitzen

Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]


Salaketa jarriko du Ertzaintzaren tiro baten ondorioz barrabila galdu zuen gizonak

Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.


Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Hutsuneak

Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.

---------------------------------------------------------

Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-11 | El Salto-Hordago
“Gatazka eta abusua ez dira gauza bera”, feminismoko eztabaidei heltzeko

Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.


Palestinaren alde mobilizatu diren 300 ikasleri bisa kendu diete AEBek

Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.


2025-04-11 | Irutxuloko Hitza
Helena Tabernak irabazi du Giza Eskubideen Zinemaldiko Saria

Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.


Eguneraketa berriak daude