Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko irailaren 27an
"FRESKOAGOA EGINGO DUGU IRRATIA, SERIOEGIA DA ETA"
Z
er egiten du zu bezalako matematika irakasle fin batek Euskadi Irratiko lemazain lanetan? Ba al da loturarik bien artean?
Ba, ikusten duzu, bizitzak halako gorabeherak dauzka. Fisikan lizentziaduna naiz. Zarauzko institutuan ordezkapenak egiten nituen. Egun batean, Euskadi Irratia sortzen ari zela, Izukaitz taldetik ezagutzen ninduen Jose Mari Oterminek ea musika saio bat egingo nuen galdetu zidan. Erronka handiegia iruditu zitzaidan, bakarka ihardun, irratian sekula ezer egin gabea, eta ezetz erantzun nion. Handik hilabete batzuetara albistegietarako jendea behar zuten eta berriro deitu zidan. Onartu egin nuen talde baten barruan zelako. Informatzeko kezka hori beti izan dut, 14 urte nituela ARGIAn Eibarko karta idazten bainuen. Pixkanaka, apal apal ikasi nuen, oposaketak egin, gainditu, eta hemen nago geroztik. Beste galderari erantzunez, egia esan, bi lanbideen artean ez dago lotura handirik. Agian orain gehiago, lantalde bat kudeatu behar dudalako eta zenbakiak ere oso kontuan hartu behar dira. Jendeak uste duena baino garrantzi handiagoa du aurrekontua taxuz kudeatzeak.
Nora joan zaigu Odile kantari hura?
Zure aurrean duzu. Oso atzean geratu bada ere, gogoan dut garai hura. Gehiegi pentsatu gabe hasi ginen «Izukaitz» taldean, 17 urterekin, folk musika, Bixente Martinez, Fran Lasuen eta ni neu. Bi disko atera genituen. Aspaldi utzi nion eszenatoki batean kantatzeari. Orain goizero kantatzen dut, baina dutxan. Lagunartean ere xaxatzen nautenean.
Informatiboetako arduradun izatetik irratiko zuzendari izatera pasa zara, zertan aldatu da zure eginkizuna?
Berez badu zerikusirik antolaketa eta management delakoarekin. Lehen lantalde osoa antolatu behar nuen. Orain aldiz, alderdi hori askoz sakon eta zabalagoa da, proiektuari begiratu behar zaio, jakina, norabide bat markatzeko. Gerentzia lanak dira, nahiz eta EITBk bere gerentea baduen, ez da hainbeste kazetari lana. Hala ere, ni ez nator lehengo haria moztera. Etxeak hasieratik kalitatearen aldeko apustua egin du, horrek ordea, ez du esan nahi saioak aldatuko ez ditugunik. Zer hobetu asko dago, informazioa bai, ahalik eta onena, iritzia bai, anitza gainera, eta entretenimendua ere bai. Nire lana ez datza artaldea makil batez mugitzean. Sormenarekin zerikusia duen lan batetaz ari gara, hitzaren bidez girotu eta deskribatu. Hori ez dugu goizetik gauera lortuko. Etenik ez duen prozesua da. Pianojole batek pasa dezake egun bat jo gabe eta besteek ezer nabaritu gabe. Astebete igaroz gero, kritikoak konturatuko dira bai. Gizartea aldatu egiten da, baita bere gustuak ere. Ondorioz. irratian horri egokitu behar gatzaizkio.
CIESek dio 95.000 entzule dituzuela. Euskal entzuleen potentzialak muga edo sapai soziolinguistikoa duela jakinki, zenbateraino erreparatzen diozue audientziari?
Muga hor dago, jakina. Baina guk ez dugu telebistan duten buruhausterik, udazkenean eta udaberrian izaten baitira neurketak. CIESek 130.000 edo 60.000 arteko audientzia eman ohi digu. Lagina Euskal Herrian bertan hartzen duelako, askoz zehatzagoa gure tamainari begira. EGMk aldiz, beti estatu osorako neurtzen du, Euskal Herrirako lagina oso txikia da, akats margen handia sortuz. Zenbaki onak dira, kontuan hartuta 600.000 hiztun baino ez garela, denok elebidunak, gainera. Hor lehiakor izan behar dugu, konpetentzia itzela delako. Belaunaldi berriak erakartzeko ahalegina egingo dugu. Alde horretatik, Euskadi Gaztea egiten ari den zubilana oso inportantea da, sendotze prozesu hori, euskaldun gazteekin lotura bat sortzen. Gero, heldutasunera iristean euskarazko irrati baten aldeko apustua egingo ote duten ikuskizun dago. Dena den, radio formulako entzulea ez da lehen bezain gaztea, 30 urteren bueltan dabilen jendeak, agian ez egun osorako, baina bere bere egiten du.
Estatu mailan ze saiok duten arrakasta aintzat hartzen al duzue?
Beti entzuten ditugu kanpoko irratiak, Ser, Cope, Onda Cerok zer egiten duen; baina estatura joan gabe, Herri Irratiak edo Egin zegoenean zer egiten duten entzuten dugu. Gauetan onda median ingelesez ari diren irratiak harrapatzen ditut, BBC, Talk Radio eta halako gauzak. Bisitan ere joan izan gara. Sardak «señor Casamajo» egiten zuenean bertan izan ginen ikusten. Kataluniako irratietara sarri joan gara, inbidia latza pasatuz, gainera. Batetik hizkuntzaren normalizazioa erabatekoa delako, eta bestetik, proportzioan gizarte handiagoa delako, unibertsitatean hiztun asko dituzte, politikarien artean ere; aurrekontuak ere oparoagoak dira.
Estatu mailan tertulia-oilategien moda da nagusi, astakeriarik handiena ea nork botako. Zergatik ez da hemen halakorik egiten?
Ezaugarri ezberdinak dituzte gure tertuliek. Estatukoetan ikuskizunak berak mamiak bezainbateko garrantzia dauka. Errazera jotzen dute, efektu kolpera, alegia. Hitzak ez dituzte hemengoek bezainbeste neurtzen, ahoberoak dira, entzungarriagoak. Lehengo egunean taxi bat hartu eta taxistak Cope zeukan jarrita, eta bueno, ze irakurketa egin zuten alderdi egunean gertatu zenaz. Euskadi irratikoak mamiz askoz esanahi handiagoa zeukan arren, bestea erakargarriagoa zen entzuleentzat, jolasa, barrea eta txisteak sartzen dituzte-eta.
Ez didazu esango noski, zenbat kobratzen duten Euskadi Irratiko solaskideek, ezta?
Nahi baduzu «off the record» esango dizut, baina huskeria bat da haien ondoan.
Irrati gehienetan ez bezala, Euskadi Irratian nolatan ez dago gaueko irratsaiorik, euskal hiztunek beren kezkak kontatu eta aholku eske aitorpenak egin ditzaten?
Euskaldunoi asko kostatzen zaigu hizketan jartzea, zorion agurren tartean baino ez. Aurten Arantxa Iturbe eta «Goizean behin»eko taldea saiatu da entzuleei halako galderak egiten, parte hartze zuzenagoa izan dezan, Hainbat galdera plazaratzen dituzte, adibidez, utziko al zenuke gaur egun daukazun lana, eta horren ordez zer hartuko zenuke? Ba, jendeari kosta egiten zaio joku horretan sartzea.
Izaera kontua baino, ez al da bada, ohitura falta izango?
Agian bai, 40 milioiko poltsa batean balizko hiztun mordoa dago. 600.000ren artean berriz, askoz murritzagoa da. Egin kontu. Garai batean antenan egon zen Daniren saiora deitzen zuen jendeak, baina dexente errepikatu egiten ziren. Radio Euskadiko «Las noches de Ana» gaueko saioan ere, deitzen duten asko betikoak izaten dira.
Ohiturak aldatzeko gure ekarpena egin behar dugu, bai, baina bere neurrian. Nik gustura elkarrizketatuko nuke Jaime Mayor Oreja, Juan Cruz Alli edo Julen Guerrero, baina gaur gaurkoz, nekez gertatuko da hori. Bestalde belaunaldi berrian aldaketa nabari da, kirolarien artean esaterako, euskaldun franko dago: Igor Gonzalez de Galdeano, Realeko jokalariak... hori oso pozgarria da, gure euskal gizartea aurrera doan seinale.
Ohiturak aldatzeko gure ekarpena egin behar dugu, bai, baina bere neurrian. Nik gustura elkarrizketatuko nuke Jaime Mayor Oreja, Juan Cruz Alli edo Julen Guerrero, baina gaur gaurkoz, nekez gertatuko da hori. Bestalde belaunaldi berrian aldaketa nabari da, kirolarien artean esaterako, euskaldun franko dago: Igor Gonzalez de Galdeano, Realeko jokalariak... hori oso pozgarria da, gure euskal gizartea aurrera doan seinale.
Zure irudiko zer falta zaio Euskadi Irratiari eta zer du soberan?
Soberan seriotasuna du, eta faltan, freskotasuna. Hori da eman behar dioguna. Serioegia da eta freskoagoa egingo dugu. Saiatuko gara behintzat. Baina ez dago errezeta magikorik; jakingo banu...
Epe erdira, Euskadi Irratia bereizi eta gaikako irratia izango al dugu?
Aipatzen dutenez, telebistaren digitalizazioa dela eta, frekuentzia bakoitzak zenbait kate edukiko ditu. Banaketa nola egingo den erabaki beharko da, bakoitzari frekuentzia bat emango ote zaio, edo bakarra eratu denon artean bana dezagun. Horren araberakoa izango da irrati tematikoaren sorrera. Gogoeta prozesua martxan dago eta irudimena landu behar dugu edukiak zeintzuk izango diren taxutzeko. Kate klasikoa edo, zergatik ez, euskaltegiei begira lan egingo duen beste bat. Horri lotua, tankera horretako saiotxoa dugu orain, «Euskara hobetzen» izenekoa, jendeak egiten duen hainbat galderari erantzuteko, oso hedatuta dauden akatsak euskara egokian nola esan beharko liratekeen azaltzeko; esaterako, gaur egungo bekadun eta kazetari gazteek ez dute mila eta bostehun esaten, mila bostehun baizik. Niri sekulako belarriko mina ematen dit.
Hainbatek dio goizeko irratia bakarrik aditzeko dela eta gauekoa berriz, patxadaz entzuteko. Nola aplikatzen da hori Euskadi Irratian?
Hori esaten duena ondo dabil, goizean jendea presaka dabil, autoan, etxeko lanetan, lan mekanikoak egiten, buruarentzako esfortzu handirik eskatzen ez duen zerbaitetan ari garela ezin dugu arretaz entzun. Goizean gauzak erraz eman behar zaizkio entzuleari. Gauean ostera, isiltasunak eta giroak berak kontzentrazioa ematen dizu. Irrati guztietan bezala, gurean ere ongi hasten da goiza, «Goizean behin» eta albistegia ordubiak arte. Gero, entzuleria gainbeheran doa. Zortziak aldera zertxobait egiten du gora, baina iluntze partea telebistarena da. Guk ahalegina arratsaldean «Lauretan babel»ekin egingo dugu, iruditzen zaigulako lauretatik zazpiak arte irrati ordua dela, jokua eman dezake. Gauerdiko «Zabaletik» kirol saioa nahikoa txukun egiten da. Tertulia txiki bat badugu gauean, gero «Atlantida» izeneko saioa hasi da, hortaz, badago ahalegin bat. Indarrak neurtu egin behar dituzu, sarea arrain gehien dauden tokian bota behar dela, alegia.
Euskadi Irratiari ez al zaio izar bat falta, tiradizoa duen komunikatzaile bat?
Izar bat izan dugu, gurekin egon den arte: Jaime Otamendi. Berarekin kalean joatean nabaritzen zenuen zenbat begirada erakartzen zituen. Euskal irratigintzak izan ditu bere esatari izarrak, Jose Mari Iriondo ere hor dugu. Baina komunikatzaileak ez dira perretxikuak bezala sortzen. Estatu mailan ere ez pentsa hainbeste daudenik. Radio Nacionalean urteak behar izan dituzte Carlos Herrera bezalako bat aurkitzeko. Luis del Olmo edo Iñaki Gabilondo urte ugari daramatzate erregeak izaten.
Zein da noizbait eman nahiko zenukeen berria?
Ba... alderdien arteko mahai bat osatu dela, eta denak baldintzarik gabe hitz egiteko prest daudela, eta serio. Ez dizut esango munduko bakea eta gaixotasun guztiak desagertu direla, mundua mundu den bitartean gurean izango ditugulako.
Gizakien arteko harremanetan zer baloratzen duzu gehien?
Zintzotasuna, bai harremanean, bai bakoitzaren buruarekin; eta ardurak zure gain hartu eta betetzea. Aurrean norbaitekin hizketan zaudenean, esaten duen hori benetan pentsatzen duelako ari dela esaten jakitea.
Oporretan nora joan nahiko zenuke?
Ez naiz oporretan izan, eguraldi ona egiten duen lekuren batera alde egiteko asmoa dut, azaroan edo. Baina bidaia kontuetan nire betiko ametsa beste bat da, bolada baterako dena utzi eta Australia ezagutu nahiko nuke; baina ez hamabost egunetan, patxadaz. Handik ekarri dituzun bizipenen inguruan gogoeta egiteko.
Zure mahaia oso txukun dago jarrita, hain ordenatua al zara?
Konturatu zara, ez zait gustatzen paper gehiegi edukitzea mahai gainean, bestela burua ere nahastu egiten zait. Nirekin bizi direnek ordea, ondotxo jakingo dute ze mania ditudan, seguru baten bat esango luketela.
Azken hogei urteotan Donostian bizi zara. Zer ez zaizu gustatzen hiri honetatik?
Hiriek dituzten hainbat gauza. Gu erdialdean bizi gara eta gauetan zabor biltzaileen kamioiak etengabe pasatzen dira gure etxe azpitik, izugarrizko zarata ateraz. Nik zorionez, nahikoa ondo egiten dut lo gauero; lo arina dutenak berriz,... Hiria askoz inpertsonala eta hotzagoa da. Iaz gertatu zitzaigun, harreman dexentea genuen beheko bizilaguna hil eta, bost egun pasa arte ez genuen horren berririk izan, ez zuten atarian eskelarik jarri. Eibarren hori ez zen inoiz gertatuko
INAZIO ARREGI
IÑAKI GABILONDO
JAIME OTAMENDI
EDURNE ORMAZABAL
MARIANO FERRER
JOSE MARI OTERMIN
PELLO ZABALA
ANDONI AIZPURU
ARANTXA ITURBE
JOSE MARI IRIONDO
«Radio Vaticanoko informatibo burua. Irratian publizitatea sartzearen alde agertu zen lehena»
IÑAKI GABILONDO
«Benetan miresten dudan profesionala da, nahiz eta pentsamoldean bat ez gatozen»
JAIME OTAMENDI
«Euskal irratigintzak daukan komunikatzaile onenetakoa. Esatari maila gainditzen duena»
EDURNE ORMAZABAL
«Euskal gazteriarekin konektatzen duen pertsona, euskaldunon nazioarteko irudi on bat ematen duena»
MARIANO FERRER
«Munstro bat, iritzi emaile zorrotza, komunikazio gaitasun izugarria duena»
JOSE MARI OTERMIN
«Nire maisua, berari esker nago hemen»
PELLO ZABALA
«Irratiko pertsonaiarik ezagunena. Egunero ze arropa jantzi behar dugun esaten diguna»
ANDONI AIZPURU
«Telebistan arrakasta lortu duen lehenbiziko aurkezlea. Etorri paregabea dauka»
ARANTXA ITURBE
«Zorrotza, argia eta interesgarria»
JOSE MARI IRIONDO
«Gaur egungo irratigintzaren ereduak jarri zituen gizona»
Tantoa
Hasieran harridura. Nola ez ba?. Herri Irratiko igande arratsaldeetan nik neuk hainbatetan jarritako disko hartako neska hura, adats luzekoa eta txorkatiletarainoko modako gona zeramana, ahots ezti eta lehuneko huraxe bera, Izukaitz taldeko kantaria alegia, irratitiko berriak ematen orain. Euskadi Irrati gazte eta esperimental hartan, esatari eta erradaktore. Odile Kruzeta. Gure Odile. Eibartarra. Fisikan Lizentziatua. Lagunarte zabal eta atseginekoa. Eta kazetari izan beharrekoa, noski. Berehala egin zuen Jose Mari Oterminek, orduko zuzendariak, Informatibo-buru. Burubide oneko neska, lanari emana, harreman gozokoa eta ikasi beharreko guztiak ikasteko prest. Aukera on bat zen, eltzea sutan probatzeko ere. Ez zen dena arrosa kolorekoa izan, ez horixe. Euskara hutsean jarduteko bokazioz sortu eta hazkunde-bidean zegoen irrati berri eta gazte bateko informazio-sailaren ardura, alajaina! Baina hortan ere ezpala zekarren, Joxe Mari Kruzetaren, Eibarko gizon argi eta industriari adoretsuaren alaba izaki. Neuri, Euskadi Irratiko Zuzendari bezala lehen eta Eusko Irratiko Zuzendari eta Koordinatzaile gisa orain, errazago izan zait dena. Informatibo-buru izateko eskatu nionean, baietz, eta, orain Euskadi Irratiko Zuzendaritza eskaini diodanean ere bai, baietz. Eta, benetan diot, Odileren lankidetza, bere izaera eta jarrera, jarduera eta portaera, beti izan ditugula gogoko, Euskadi Irratiko zuzendaritza-taldeak, lankideek, eta, orohar, bere jarduera profesionalean ezagutu duten guztiek. Izan dezazula zuk zeuk orain, hain ongi eskaintzen eta ematen jakin duzunaren ordain egokia. Suerte on, Odile
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Mikel Garcia Idiakez
#4
Danele Sarriugarte Mochales
#5
Uxue Apaolaza Larrea
#6
Zigor Olabarria Oleaga
Azkenak
2024-09-27
Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”
"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]
Nafarroako Gobernuak administrazioan sartzeko euskara baloratzeko merezimenduen dekretua onartu du
Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.
Emakume* Abertzaleen X. Topaketa egingo dute azaroaren 16an Laudion
Egun osoko egitarauarekin elkartuko dira, eta Euskal Herria feministaranzko bidean, nondik, nora eta nola trantsitatu nahi duten zehazten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi dute.
Antena 3 telebistak Donostiari buruz egindako erreportaje “arrazista eta sinplista” salatu dute
Antena3 telebista kate espainiarreko Espejo Público saioak erreportaje sentsazionalista bat eman zuen asteazkenean, Donostiako ustezko segurtasun faltaren inguruan eta fokua gazte magrebtarretan jarriz. Erreportajea publikoki salatu du Kaleko Afari Solidarioak (KAS)... [+]
2024-09-27
Zigor Olabarria Oleaga
“A”, Arabako familia-upategien ardoa bereiziko duen marka berria
ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteko upategiek ekoitzitako ardo botilek bereizgarri propioa izango dute uzta honetatik aurrera. Markaren sustapen kanpaina ere egingo dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hiriburuetan. Kontsumitzaileei lagundu nahi diete Arabako ardoak eta... [+]
2024-09-26
Jenofa Berhokoirigoin
Dela klima aldaketa, dela Ukrainako gerra, arrakalatu egin da Artikoko bake neurtua
Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]
2024-09-26
Gipuzkoako Mendiak Aske
Etorkizunean ere mendien alde
Orain dela hogei bat urte izandako mehatxuak datoz Gipuzkoako mendietara berriro ere, eta ez nolanahiko neurrian, gainera; tamaina eta kantitate handiagoan baizik. Proiektuok –bakarren bat jadanik eraikia; Zubietako erraustegia, kasu– landa-eremuan edota mendian dute... [+]
2024-09-26
Euskalgintzaren Kontseilua
Migratzaileei hizkuntza harrera egiteko jardunaldiak egingo dituzte Gasteizen
Urriaren 10 eta 11n Gasteizko Europa Jauregian egingo dira Euskalgintzaren Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetzan urtero antolatzen dituzten jardunaldiak.
Iruñeko Ezpala tabernari eraso egin zioten Boixos Nois taldeko ultren kontrako akusazioa artxibatu du epaileak
Iturramako taberna herritarrari eraso egin zioten egunean bertan Iruñean ziren arren, salatutakoan parte hartu zutenik ezin dela frogatu dio epaileak. 2022ko azaroan Ezpala taberna txikitu eta bertan ziren bezeroak jipoitu zituzten Bartzelonako ultrek.
2024-09-26
ARGIA
Realeko entrenatzaileak euskaraz jarraitu zuen, zenbait kazetari frantziar kexatu arren
Realeko futbol taldeko entrenatzaile Imanol Alguacilek, Nizan, Europako Ligako partiduaren aurretik eskainitako prentsaurrekoan euskarazko hedabideei euskaraz erantzuten ari zela, hainbat kazetariren kexa entzun behar izan du. Duela astebete antzeko egoera gertatu zen... [+]
2024-09-26
Jenofa Berhokoirigoin
EH Bilduk, EAJk eta PSE-EEk akordioa adostu dute Osakidetzako lan eskaintzen eredua berrikusteko
Osakidetzako lan eskaintza publikoen eredua "berrikustea" eta kontsolidazio prozesuak "bukatzea" galdatzen duen ekimen parlamentarioa adostu dute hiru alderdiek.
2024-09-26
Urko Apaolaza Avila
Greba arrakastatsua Nafarroako Hezkuntza Publikoan
Nafarroan hezkuntza publikoko milaka irakasle greba egitera daude deituta ostegun honetan eta mobilizazio ugari iragarri dituzte sindikatuek. Ratioen jaitsiera, plantillak egonkortu eta gainzama arintzea eskatzen dute, besteak beste: "Gobernuari dagokio hezkuntza publikoa... [+]
Eguneraketa berriak daude