Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abuztuaren 11n
"ALDERDIA EZ DELA `GETTHO'-A ERAKUTSI DUGU NAFARROAN"
- Lehenbiziz da parlamentari –EAtik– baina instituzio sarea ondo ezagutzen duenetakoa da, azken hamabost urteetan kargu instituzional desberdinetan egondakoa da eta.
A
zken bost udal legealdietan Lekunberriko alkate zara, baina Legebiltzarreko parlamentari lehenbiziz. Zein da Legebiltzar honetatik jasotzen ari zaren lehenbiziko inpresioa?
Oraindik goiz da Legebiltzar hau nondik nora joango den ikusteko. Une honetan kontseilari desberdinen agerraldietan gaude eta hilaren 7ko osoko bilkuran senatore autonomikoa hautatuko da. Dena den, tamalez, gustuko ez dugun errealitateaz jabetzen ari gara, PSN UPNrekiko itunean bizi dela alegia, bere botoemaile aurrerakoiek beraiengandik espero dezaketenari bizkar emanez. Hauteskunde kanpainan zehar Nafarroa ofiziala eta errealaz hitz egin genuen eta kontsentsuak bilatu beharrean, PSNk UPNri gobernua erraztearen aldeko apustua egin du, berak jakingo du zergatik, agian hauteskundeetara inoiz aurkezten ez diren Nafarroako botere faktikoek eskuloturik dutelako... Legebiltzarrean, Nafarroan, botoemaleek aukera aurrerakoiaren alde egin dute baina kontserbadoreak dira gobernuan. Hori PSNk bere botoemaileak ahanzten dituelako da.
Zuk uste duzu PSN benetan arriska daitekeela lau urtez UPNko gobernua sostengatzen?
Eskuinaren alternatiba izan nahi badu gobernu honetatik aldendu behar da eta ahalik eta azkarren gainera. Lehenbiziko hilabete hauetan merke saldu dela ikusi dut. Argi da ezin dezaketela aurrekoan bezala egin, legealdiaren amaierarako sei hilabete falta direla, gobernu sostengua utzi eta beraiek gobernu alternatiba direla esan. Hori ezin da birritan errepikatu.
EA eta EAJko harremanei dagokienez, Nafarroan, ba al da benetako koordinaziorik edo, lehen bezala, bakoitzak berea egiten du.
Talde parlamentarioari dagokionez koordinatuta gaude eta alderdi mailan, legebiltzarretik kanpo, bakoitzak bere estrategiari eusten dio.
EH eta EA dira indar abertzale nagusiak Nafarroan. Ikuspegi abertzale eta aurrerakoi batetik ekimenak aurrera eramateko ba al da bi indarren arteko koordinaziorik?
Lehenbiziko aste hauetan gauza askotan bat gatozela ikusten da, eta berdin Ezker Batuarekin eta sarri CDNrekin ere bai. Alderdi desberdinen artean kontaktu handia dago eta honek erraztu egingo du proposamenak elkarrekin aurkeztea. EHkoak intentsitate garrantzitsuarekin ekin diote Legebiltzarreko lanari.
Ibarretxe Lehendakariak bakegintzaren foroa bultzatzen jarraitzen du. Foro bakarra eta bi mahai ere izan ditzakeela hitz egin izan da, bat Gasteizen eta bestea Iruñean. Posible ikusten al duzu hori?
Desiragarria litzateke. Bizi dugun apurketa soziala gainditzeko ahalik eta saiorik sendoena egin beharko luke foro horrek. Baina Sanzek, Nafarroako sentsibilitate guztien lehendakari gisa baino UPNkoen lehendakari gisa dihardu.
Duela gutxi hautatu da Cederna-Gurelurreko lehendakaria. Prentsan ateratako zenbait filtrazioen arabera, lehendakari berria EAko bat edo EHko bat izango zen. Ez da horrela gertatu eta Aoizko alkatea atera da lehendakari, UPN inguruko independentea. Nola gertatu da hori gehiengoa EHk eta EAk duzuenean?
Cederna-Gurelurreko lehendakariaren hautaketa prozesua duela bi hilabete zabaldu zen eta EH eta EAren lehenbiziko kontaktuak bi egun lehenago besterik ez ziren hasi eta, gainera, eskualde desberdinetan garapen erakunde desberdinak eratzen joan ondoren. Arazo handiena da berandu planteatu dela, erakunde hauen eratze prozesuetan EA eta EHren munduetako jende desberdinen arteko tentsio uneak izan ondoren. Horregatik, gure aldetik hautaketarako askatasuna eman zen eta, azkenean, atera dena atera da. Nahiago izango genuke, udal eta eskualde mailako planteamendu orokorrago bat egin izan balitz –federazioan, partzuergoetan, garapen agentzietan, Cedernan...– baina ez da posible izan. Arazorik nagusiena denbora izan da.
Nafarroako kutxen fusio prozesuan datuak ezkutatzen ari direla eta kutxa hauetako administrazio kontseiluetatik bazterketa salatu izan du EHk.
Jakina, ez gaude ados nafar gizartearen zati handi bat ordezkatzen duen indar bat organu horietatik baztertzearekin, areago Iruñeko bigarren indar politikoa denean. Iruñeko Udal Aurrezki Kutxan ez dugu parte hartzen baina Nafarroako Aurrezki Kutxan bai; aspalditik da gure ordezkari kutxa honetan Fermin Ciaurriz, EAko parlamentari ohia. Guk ez dugu informazioa ezkutatzen ari denaren berri baina, edozein modutan ere, horrela ez izatea desiatu beharko genuke.
Hiru hilabete iragan dira ekaineko hauteskundeak egin zirenetik. Nafarroan nahi adina boto lortzeko behar bezala egin al zituen gauzak EAk?
Boto gehiago lortu izana gustatuko litzaiguke. Aurreko legealdian ia hiru urtetan aritu ginen Zabal-Zabalik izeneko prozesuan, alderdia gizartera zabaltzeko hausnarketa prozesuan. Egunerokotasunean topo egiten genuen sektore horiei zabaldu nahi genien alderdia: euskarazko matrikulazioen gorakadan ari ziren horiei, sindikalgintza abertzalearen gorakadan daudenei, Bai Euskarari prozesuan ari zirenei eta abar... Bi parlamentari geneuzkan eta orain hiru. Aldi berean, EHk ere, biolentziarik gabeko une batean hazkunde garrantzitsua izan zuen. Gizartean dauden klase ertaineko sektoreetara heldu eta beharko genukeen protagonismoa izateko tarte handia egin behar dugu oraindik. Hori da gure erronka.
Matrikulazioen gorakada aipatu duzu, euskal sindikalgintzaren gorakada eta abar. Abertzaletasunaren gorakadari buruz hitz egitean sarritan ateratzen diren datuak dira eta `eta abar' hori ere gaineratzen zaio. Benetan islatzen dute datu horiek abertzaletasunaren gorakada Nafarroan edo abertzaleok egiten dugun sujestio ariketa da?
Nafarroa ofiziala eta egiazko Nafarroaren arteko ezberdintasuna ez da hitz egiteko modu bat bakarrik, egiazkoa da. Nafarroa ofizial horrek alde bat bakarrik erakusten du bere ohiko zereginetan –administrazioan, Nafarroatik kanpo...–. Errealitatea, ordea, oso bestelakoa da: euskararen mundua, sindikalismoarena, gizartearen mobilizazio ahalmena zenbait unetan, Nafarroa Oinez, bere unean NATOren aurka antolatu zen mugimendua eta erreferenduma... Esate batera, EAErekiko Lankidetza Hitzarmenaren garai hartan UPNk bere balizko kanpaina antolatu behar zuenean eta nafar guztiak akordio horren aurka mobilizatu behar zituela zioenean eta abar, emaitza eskasak izan zituen; bere botoemaleak ez doaz UPNko agintariak bezain urruti. Duela hamar-hamalau urteko hauteskundeetan –Auzolan, EE.. zirenean– ikus daiteke abertzaleok oraindik badugula 20.000 bat botoko esparrua... Horrez gain, ezin da ahaztu trantsizioaren unean PSNk herri honen egituratzearen aldeko beste apustu bat egin zuela, Hegoaldeko lau herrialdeen egituratzearen aldeko apustua; hor, beraz, bada posizio baskista bat –ez abertzalea, desberdina dena– defendatzen zuen sektore bat. PSNri gogorarazi behar zaio jendeak, oro har, originala eta fotokopiaren artean originalaren aldeko hautua egiten duela. UPN baino nafarzaleagoa eta antieuskaldun izatearen lasterketa horretan ikusi da zer gertatu zaion PSNri azken hauteskundeetan.
Parentesi txiki bat zen. Nafarroako EAk Legebiltzarrerako aurkeztutako zerrenda ofizialari zerrenda alternatiboa atera zitzaion, zu zinen zerrenda honen buru eta haren ondorioz zaude Legebiltzarrean. Zer adierazi nahi izan zenuten?
Alderdiaren historia hurbilean lehenbiziz gertatu da horrelako zerbait eta horrek erakusten du Zabal-Zabalik prozesuak –alderdia gizarteari zerbitzua eskaintzeko tresna gisa eta ez alderdia helburu bezala– pertsona batzuk hautatzerako orduan bere funtzioa izan duela. Bi alternatiba azaldu ziren orduan, alderdian legebiltzarkide gisa luzaroan egondakoek gidatutakoa eta lan handia egin dutenena; eta, bestetik, eremu horretan lanari ekiteko prest dagoen beste jende bat, bigarren kasu honetan, gainera, mundu abertzale aurrerakoitik datozen bi pertsonekin.
Alderdiak aire berria behar zuela esan nahi duzu.
Bai, hori da. Mugimendua behar zen eta alderdia
gettho
bat ez izatea, eta hori erakutsi dugu, alderdia ez dela
gettho
a; jende berria etorri da.
Eta sektore horrek, ba al ditu aire berriak eta ideia berriak aurrera eramateko tresnak alderdiaren barruan?
Orain dugu kongresua eta hori da erronka, alderdiaren norabidea zehazteko eztabaida emango denean bakoitzak berea mahai gainean jartzea. Guk alderdia sortu zeneko izpiritua berreskuratu nahi dugu, gizartean horren azkarrak diren aldaketei behar bezala erantzuteko.
Zu ere ezustean harrapatu zintuen Oliveriren dimisioak?
Guztiok ezustean harrapatu gintuelakoan nago. Kongresuaren gertutasuna dela eta, bazirudien normalena kongresura arte itxarotea zela. Dena den, egoera honen gauzarik garrantzitsuena ez da noiz dimititu behar zuen...
...Alderdi guztiek zaintzen dute ongi irudiaren kontua.
Bai, saiatu behar da kontu zikinak alderdi barruan gera daitezen. Baina garrantzitsuena da orain herrietako batzarretan mundu guztiak parte hartzea, azkenean kongresuan proiektu honen norabidea erabaki dadin. Askok dugu honako sentsazioa: EAren espazioa desager dadila nahi dela eta abertzaletasuna EAJk eta EHk ordezka dezatela. Uste dut hori bultzatzen dela, bai bi mundu horietako inguruko medioetatik eta baita posizio espainolistetatik ere. Kongresu honek espazio abertzale aurrerakoi hori hor dela erakutsiko du, Nafarroan zein Euskal Herri osoan.
Dena den, ezin da ezkutatu EAn badagoela jendea EHren munduarekin akordioak lortzeko joera duena eta beste mundu batek akordioak EAJrekin nahiago dituela.
Bai, baina garrantzitsuena da hemen denboran zehar balorea duen proiektu politiko bat dagoela. Horrek ez du esan nahi une batean taktikoki akordioak batekin egin daitezkeela eta hurrengoan bestearekin, beti ere alderdi izaeratik. Hauteskundeen kasuan, oro har, alderdia bakarrik aurkeztu behar da baina salbuespenak ere kontuan hartuta, garaien arabera. Nafarroaren kasuan, nik beti defenditu izan dut EAJrekin koalizio akordioa lortzea, baina akordio zabalagoa oraindik, nire ustez Nafarroan EAk landu behar duen esparrua kontserbadorea baino aurrerakoia delako; eta hor daude umezurtz politikoak.
Gehiago EHra jo duten umezurtz politikoak, dirudienez.
Bai, horrela da. Azken hauteskundeetan EHren aldeko apustua egin zuten, nire ustez polarizazio maila handia egon zelako, batetik UPN, Nafarroako boto antieuskalduna batzeko asmoarekin; eta bestetik EH, Nafarroako sentsibilitate desberdineko abertzaleen botoa biltzen duena. Abertzale umezurtzek ere EHra jo dute oraingoan, horrelako une berezi batean abertzaletasunak ere jende asko biltzen duela erakutsi behar duela pentsatzen dutelako. Baina gure lana ondo bideratzen badugu, aurrekoetan baino emaitza hobeagoak lor ditzakegula uste dugu askok.
Irudi kontua izango da asko baina errealitate puntua ere badu. EAko gipuzkoar eta bizkaitarren arteko tesien lehiaren kongresua izango da hau?
Hurrengo kongresua ezin da izan Gipuzkoa eta Bizkaiaren arteko borrokaren kongresua. Arazoa ez da bizkaitarra, ezta gipuzkoarra ere, baina badaude lurralde batetik edo bestetik datorren jendeak landutako estrategiak. Bakoitzak mahai gainean bere ideia eta taktika jartzea eta, azkenean, puntu amankomunak topatzea da gure erronka handiena. Ez da inor soberan, gure proiektuak oraindik jende asko erakarri behar du
BERRITZAILEA
24 urte zituenetIk –egun 41 dauzka– da Lekunberriko alkate. Cederna-Garalurreko lehendakari ere izan da duela gutxira arte. 91tik da EAko militante eta gaur egun Nafarroako EAko Idazkari Nagusia da. Nafarroako EAko sektore berritzaileen buruetakoa da. Auzolan proiektu politikoan parte hartu zuen eta Irurtzun-Andoain autobidearen defendatzaile sutsua izan zen. Kudeatzaile onaren ospea du.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Julen Ugartemendia Carcedo
Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki
Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.
2024-08-09
Julen Ugartemendia Carcedo
Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
2024-08-09
Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten
Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]
2024-08-09
Montserrat Auzmendi del Solar
Sustantziarik gabea
Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]
2024-08-09
Manex Usarralde Garmendia
Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
2024-08-09
Julen Ugartemendia Carcedo
Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik
Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]
2024-08-09
Olaia L. Garaialde
Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean
Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.
2024-08-09
ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
2024-08-09
Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan
UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]
2024-08-09
Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]
2024-08-08
Manex Usarralde Garmendia
Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik
Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.
Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari
Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.
2024-08-08
ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”
Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.
2024-08-08
ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]
Eguneraketa berriak daude