NAZIONALISTAK ETA ABERTZALEAK
Formula magikoaren itxura du esaldiak: bere burua abertzale aldarrikatzen duenak nazionalismoaren ondorio itsusi guztiak baztertzen omen ditu. Alta, hitz jokoek ez dute errealitatearen gordina estaltzen. Edozein nazionalismotan ager daiteke txobinismoa eta edozein abertzaletasunetan datza arrazismoaren galbidea. Ez da hitzen kontua, edukinena baino. Arrazismoa gorrotatzen duen nazionalista eta txobinismoa arbuiatzen duen abertzalea etengabeko kontradikzio eta borroketan ariko dira, zaila baita nazio garaileen ahalak gutiziatu gabe nazio ukatuaren alde aritzea. Hautagai eta intelektual abertzale horiekin bat nator txobinismo eta arrazismoaren aurka, baina desegoki deritzot hitzen arteko bereizteari.
HASTEKO, tradizio luze eta hedatuenaren arabera, nazionalismoa eta abertzaletasuna gauza bera edo bertsua dira. Badira, noski, abardurak; non eta noiz, ez dira berdin erabiliak izan. Baina, bata zuria eta bestea beltza, abertzaletasuna baikorra eta nazionalismoa ezkorra, oso ikus-molde partziala da. Frantzian erabiltzen da; nazionalismo hitza arrunt peioratiboa da; horregatik, gobernatzen gaituzten jakobinoek diote beraiek abertzaleak (
patriotes
nationalistes
Fenomeno nazionalak ikertzeko kultura anglo-saxoian, berriz, gehienek ongi dakite nazionalismoa errealitate anitz eta nahasia dela. Tradizio literarioan ere bai; Philip Roth-ek Ipar Ameriketako Eleberri Handia idazteko asmatu zuen beisbol txapelketa berri bat, eta Liga Amerikanoa eta Liga Nazionalaren ondoan (bi hauek egiazkoak dira), Liga Abertzalea asmatu zuen. Pastitxeak parada eman zion kritika gogorra egiteko, baina guri interesatzen zaiguna da
nazional, abertzale
amerikar
HITZA edozein izanik ere, arazoa da errealitatearen izaite kontradiktorioa. Munduan eta historian gaindi, herri zapalduen askatasuna lortzeko erreboltak, norberaren kultura babesteko nahiak, nahasten dira atzerritarren kontrako jarrerekin eta nazio-estatu asmatuan kultura nazional bakarra inposatzeko asmo inperialistekin. Gehiago dena, nekez jakin daiteke non bukatzen den oldar positiboa eta non hasten agresio zapaltzailea. Frantzian bezala, auzoei eragozten badiegu edukin guztiz peioratiboaz kargatu adjektiboa (
nazionalista!
abertzaletasuna
Gure tradizioan, nazionalistak gara, eta bere burua deitzeko euskal nazionalismoak hitz hori erabili izan du. Gero, uzkin burges eta zaharrak gainditzeko, edukin berria emateko nahiaz,
nazionalismo iraultzaile
ez-nazionalistak
Bada euskal nazionalismoan zer garbitu; bada edozein nazionalismoren plagak borrokatzeko etengabeko beharra, batez ere arrazismo eta txobinismoaren aurka. Nazionalistak garela aitortzen badugu, kontradikzioz bete mugimenduan ari garela aitortzen dugu. Hitzaren esanahi nahasia ongi doakio errealitate nahasiari, gure errealitateari. Horregatik deritzot egoki
Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]
ARGIAko erredakzioak aurtengo zortzi hilabeteotan kaleratu diren diskoen artean hiru hautatu ditu, gomendatzeko.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei ikus-entzunezko proposamen.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]
Familiaz, azalpenak eman beharraz, topikoez, askatasunaz, kontziliazioaz, sareaz eta komunitateaz, erru sentimenduaz, ekonomiaz, traba legal eta administratiboez, haurraren eskubide urraketez... solastatu gara, hautuz gurasobakar diren Argider, Junkal, Koldo eta Maitanerekin... [+]