FINANTZ MUNDIALIZAZIOAREN ARRISKUEN AURREAN ERNE
- krisiak eta, zer esanik ez, kapital trukaketen bidezko finantz espekulazioa horren adierazgarri dira. Finantzen mundializazioak Estatu propio bat sortu du, gizarterik gabeko boterearekin.
inantzen boterea indarrustea gizartearen funtsezko helburu bihurtu da, basakeria nagusitzea eta harrapariek beren legea ezar dezaten eragotzi nahi bada
kapitalen mugimenduen oparotasun irrazionala
Bitxia gertatzen da Europan –bereziki Frantzian– borroka sozialerako estrategia berriak lantzen ari direla ikustea; mundializazioari egokiturik eta, erresistentzia informatiborako baliabide gisa, Internetera joz. Ona eta interesgarria da beste herri batzuen esperientziak aztertuz ikastea, eta are gehiago mundu mailan elkar loturik gauden aro honetan.
Trukeen kontrolaren amaierak, beren altxortegi soberakinak askatasunez erabiltzeko multinazionalei eskainitako aukerak eta kreditu-jardueraren orientazioaren eta interes tasen kontrolaren amaierak kapital fluxuen gehiegizko hazkundea eragin dute, finantz globalizazioa zentzugabekeriaz areagotuz.
Azken 15 urteetan onartu izan den ideia da merkatuen legea zela, luzarora, baliabideen banaketa egokia eta garapen orekatua ziurtatzeko bide zuzenena. Berriki gertatu diren nazioarte mailako krisi larriek –Asia, Errusia, Hego Amerika– guztiz hankaz gora jarri dute oinarri hori. Dogma neoliberala geroz eta eztabaidagarriagoa gertatzen zaie Keynes-en jarraitzaile diren ekonomilariei eta Estatuaren funtsezko eskumena aldarrikatzen jarraitzen duten neomarxistei.
Ramonetek zera dio, honen harira: «
Finantzen mundializazioak Estatu propioa sortu du, nazioak gainditzen dituen Estatu bat, bere erakunde, aparato, eragin sare eta ekintza baliabide propioak dituen Estatu bat. Nolabaiteko konstelazio hori ondorengo erakundeek osatzen dute: Nazioarteko Moneta Fondoa (FMI), Munduko Bankua, Ekonomi Lankidetza eta Garapenerako Erakundea (OCDE) eta Merkataritzaren Munduko Erakundea (OMC). Erakunde horiek ahots bakar batez hitz egiten dute `merkatuaren dohainak' goraipatuz
Mundu mailako Estatu hori gizarterik gabeko boterea da, eta horren egitekoa finantz merkatuek eta enpresa erraldoiek betetzen dute, geroz eta larriagoa den lerratze horren ondorioz, benetako gizarteak «
botere gabeko gizarte
harrapariek beren legea ezar dezaten
«
Ez al da hobe eskualde mailako garapen endogenoa, behar adinako produkzio bereziturik ez duten herrialdeak besteen erabakien menpe jartzen dituen garapen kanporakoia baino?
ez zela horrelako krisirik gertatuko ekonomia horien gaineko finantz kapitalaren eragiketetan halako liberalizazioa egon ez balitz
Nazioarteko finantz espekulazioak egonkortasunik eza sortzen du nazioarteko finantz merkatuetako trukeetan, eta hori da interes finkoko tasen aldaketa eragiten duen arrazoi nagusietakoa (inflaziotik at geratzen dena). Familien kontsumoa eta enpresen inbertsioak gerarazten ditu. Defizit publikoak gehitzen ditu eta enpresei geroz eta dibidendu handiagoak eskatzera bultzatzen ditu pentsio fondoak, horrela nazioarteko finantza guztia dardarka jarriz.
Jean Michel Quatrepoin aditu frantziarrak «La Lettre A»n argitaratutako txosten batean dioenez, «
finantza krisi hau ezinezko ekuazio batean laburbildu daiteke: % 3 edo % 4 hazten den eta epe luzerako % 2 inguruko interes finkoko tasak dituen munduko ekonomia batean, ezinezkoa da itzulera tasak eskatzea urteko % 20ko edo % 25eko inbertsioen gainean. Kraka, porrota hiru kopuru horiek kontrajartzean sortzen da
Mundu mailako etsaien aurka, mundializazioari egokitutako gizarte borrokarako baliabideak egokitu behar dira. Eta Interneten baliabidea da aukera horietako bat, informazio eta kontrainformazio mailan. Horixe da, munduko hainbat lekutan dagoeneko gauzatzen ari dena. Antzeko zerbaiti ekin zitzaion Europan 1998an, Inbertsioen gaineko Akordio Alderdianitzaren (AMI) inguruko negoziazioak etetea erabaki zenean. Europako mugimendu ugarik, eta bereziki frantziarrek, hura sinatzea eragotzi dute.
Internetek eragin oso berezia izan du kasu honetan. AMIren aurka aritzea ahalbideratu du: eztabaidatzen ziren testuak berehalakoan zabaltzea, ingelesez eta frantsesez; gai oso teknikoetan ezinbestekoak ziren txosten perizialak eta azterketa kritikoak mugaz gaindi etengabe trukatzea; eztabaida forumak, ekintza proposamenak, herrialde ezberdinetan abiatutako borroken koordinazioa...
«Mundializazioaren Behaleku»ko partaide Christian de Briek dioenez, «
orain dela gutxi arte, multinazionalek eta Estatu handi batzuk soilik zituzten informazio mundializatua eskuratzeko baliabideak. Gaur egun, Internetek bide berriak zabaltzen ditu erresistentziaren mundializaziorako, oraindik kimu soil bat besterik ez bada ere...
Egoeraren larritasunak ezinbesteko egiten du neurri zorrotzagoak ezartzea mundu osoan. Ramonet kapital mugimenduen zentzugabezko oparotasunak eragiten dituen gorabeherak mugatzearen alde ageri da. Hiru eratara: paradisu fiskala desagertaraziz, kapitalaren errentaren gaineko zergak handituz eta finantz transakzioen gaineko tasazio bidez.
Paradisu fiskalak banku-sekretua nagusi den guneak dira, eta beren helburu bakarra bidegabeko erabiltzeak, drogen trafikotik eta jarduera mafiosoetatik datorren diru zuriketa, zerga-ihesa, ezkutuko komisioak eta abar itxuraldatzea da. Ehundaka mila milioi dolar ezkutatzen zaizkio edozein fiskalitate motari. Munduko banku garrantzitsu guztiek dituzte beren sukurtsalak paradisu fiskaletan, eta etekin ikaragarriak lortzen dituzte. Eta hauxe da Ramoneten galdera: «
Zergatik ez zaie finantz boikota egiten banku horiei sektore publikoarekin lan egitea galeraziz eta filialak irekitzeko aukerak itxiz?
Kapitalaren errenten tasazioa demokraziaren gutxieneko eskakizuna litzateke. Finantza etekin horiek lanaren etekina zergapetzeko erabiltzen diren indize berberekin tasatu beharko lirateke. Eta hori ez da inon gertatzen.
Egunero, 1,8 bilioi dolar inguru dabiltza truke merkatuetako joan-etorrietan, dibisen kotizazioaren aldaketekin espekulatuz. Kapitalen erabateko zirkulazio askatasun horrek, kazetari frantziarraren ustez, kinka larrian jartzen du demokrazia. Beraz, garrantzitsua da «
disuasio-neurriak
Hiritarrei Laguntzeko finantza Transakzioak Tasatzeko Ekintza (ATTAC) izeneko elkartea Frantzian eratu zen. Egun beste herrialde batzuetara ari da zabaltzen, Espainiara barne, mundu mailako GKE bat antolatzeko asmoz, eta Gobernuen aurrean presioa eragiteko talde bezala jarduteko xedez. Besteak beste, elkartasunezko mundu mailako zerga hau benetan indarrean jar dadin eskatzeko lan egingo du.
Tasa hau benetan ezartzeak, hainbat adituk dioenez, ez du inolako zailtasun teknikorik. Ramoneten ustez, «
hori ezartzeak lurperatu egingo luke gobernuen, Munduko Bankua-FMI-OCDE-OMC nazioz gaindiko Estatuaren eta finantz erakunde handien sinesmen liberala, beraiek aldarrikatzen dutenez, ez baitago gaur egungo sistema ordezkatuko duen irtenbiderik
Lanartea Elkarteak Euskal Artisten Lan eta Bizi Baldintzen I. Inkesta argitaratu berri du. Inkesta bete dutenen %40k du jarduera artistikoa lanbide. Batez beste, hilean, 1.027,5 euro irabazi zituzten 2023an. Inkestatuen %33,8k erantzun du azken urtebetean jarduera uztea pentsatu... [+]
Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.
-------------------------------------------------
Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]
Badatoz urteko asterik magikoenak, edo hobe esanda, kontsumistenak. Askori gustatuko litzaieke opariak Olentzeroren zakutik jasotzea, zerutik erorita bezala, baina errealitatea da Gabonetan gure zakutxoak direla gehien sufritzen dutenak, poltsikoak hustuta hasten dugula urtea... [+]
TU-K
Non: Ahotsenean (Plateruena, Durango)
Noiz: Abenduaren 8an
-----------------------------------------
Bufandak, aterkiak eta begi-zuloak ditu abenduaren 8ak Durangon. Azokaren azken egunari igande eguerdia eta negu giro sarkorra gehitu zaizkio eta erdi hutsik daude Landako... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Fernanda Callejasek, Tatiana Romerok, Leo Bueriberik eta Vanessa Uyiguosak parte hartu dute Pikara Magazinek antolatutako "Emakume migratuen lana eta egoera ekonomikoa" eztabaida-mahaian.
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Eraikin osoan zehar egin dituzte margoketa faxistak. Erasoa salatzeko, protesta bat antolatu dute larunbaterako.
Bideoak erakusten du nola CNN telebista kateko nazioarteko buru Clarissa Ward kazetaria ari den sartzen Siriako kartzela sekretu batean, eta nola grabatzen den preso bat askatzen duten unea.
France 3 Euskal Herri telebista katea apalduz doa. Kate horretako kazetari eta langileek jakin berri dute berriz ere programazio eta finantzaketa apaltze bat pairatuko dutela. Egun oroz, zazpi minutuko berriak eman izan dituzte, baina iragan udatik bi minutuz murriztu zieten... [+]
2025eko martxoaren 10etik 30era Loraldia Festibalaren 11. edizioa ospatuko du Loraldiak, Trikua esnatu da lemapean. Programazio artistikoak proposamen anitzak eskainiko ditu Bilbon, diziplina ezberdinak uztartuko dira eta 100 sortzailetik gora bilduko ditu. Loraldiak jada... [+]
Gaur, behin betiko bozkatuko da okupazioaren aurkako lege-aldaketa kongresuan. Atzo, Eusko Jaurlaritzaren aurrean elkarretaratzea egin dute hainbat gaztetxeetako kideek; aldarrikatu dute "okupazioaren aurkako kriminalizazio oro gelditzea, eta okupazioaren aurkako neurri... [+]