Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abuztuaren 11n
"BALORATZEKOA DA MADRILERA JOATEARENA"
- aldamenean ikusteak argazkilarien arreta erakarri zuen. Hilabeteen igarotzeak eta kamera sorta ederraren aurrean egoteak, ordea, ez du argazkietara ohitu.
Mahaia tresna garrantzitsua da edozein legebiltzarretan. Dena den, azalduko al zenuke, azaletik besterik ez bada, zer den eta bere jarduera nolakoa den?
Hasieran bitxia egiten zen zu Mahaian ikustea, EH Eusko Legebiltzarreko Mahaian ikustea, alegia. Nola moldatu izan zara hilabete hauetan? Eroso sentitzen al zara?
Nolakoa da Mahakideen harremana?
Legealdi honetan gauzatzen ari da EHren partehartze normalizatua Legebiltzar honetan. Honek lan bat eskatzen dio EHri eta emaitza batzuk ere badira. Merezi al du partehartze normalizatu honek?
Azkenengo urteetan HBk eta orain EHk instituzio honi buruz izan duen ikuspegia kontuan hartuta eta orain hemen buru-belarri sartuta ikustetik dator galdera.
Hau da, zuek asmo bat zeneukaten eta urriko emaitzen ondoren, asmo hori apur bat birmoldatu behar izan zenuten?
Azkenean, oraingoz behintzat, kurduen Legebiltzarra ez da etorriko.
Ezustean harrapatu al zaituzte erabakiak?
Bizkaiko eta Gipuzkoako diputazioetan, EH gobernuetan zuzenean sartuko ez balitz, babestuko al lituzke gobernuak, Eusko Jaurlaritzarekin egiten duen gisan?
Publikoki agertu denaren arabera, EAJk eta EAk esan dute egitasmoekiko desberdintasunak handiak direla.
Azkenean, EAEko udaletxe gehienak EAJ, EA eta EHren esku geratu dira. Hala ere, gutxi batzuetan horrela izan ez zelako EHk kritika gogorra egin zien EAJ eta EAri.
Sabin Intxaurragak Madrilgo Legebiltzarrerako EAJ, EA eta EH elkarrekin joatea proposatu du. Zer deritzozu?
Ez joatearen aukera aztertzen ari al zarete?
Nekez pentsa daiteke EAJ eta EA alderdiak Madrilgo Legebiltzarrerako hauteskundeetara aurkeztuko ez direnik.
Espainiako Auzitegi Konstituzionala luzatzen ari da HBko Mahai Nazionalkide espetxeratuen auzia.
Zer egin behar da Kontzertua defendatzeko?
Hori diskurtso orokorra da, baina une honetan egin behar al da zerbait?
Esan nahi du honek, nahiz eta Madrilek jarritako helegiteak diren, gero eta gehiago begiratu behar dela Europara?
Zer aldatuko zenuke Legebiltzar honetako Lehendakaria izango bazina?
Definizioz, Mahaia da Legebiltzarra gobernatzen duena. Barne funtzionamenduan ematen diren gai guztien bideratzeaz arduratzen da, kontu txiki eta handiak. Jardunak ez du misteriorik, astean zehar egiten diren bileretan gaiei, proposamenei eta abarrei bidea ematea, Parlamentuko langilegoaren kontuak aztertu, arazo laboralak, administrazio ekonomikoa... azken finean, Parlamentuan mugitzen den guztia aztertzen da han.
Hasieran bitxia egiten zen zu Mahaian ikustea, EH Eusko Legebiltzarreko Mahaian ikustea, alegia. Nola moldatu izan zara hilabete hauetan? Eroso sentitzen al zara?
Ez da nire gustuko kargu bat, baina talde parlamentarioan kargu honetarako nire izena atera zenean, egin beharreko gauza bat bezala hartu nuen, beste askori beste batzuk egokitu zaizkion moduan. Jadanik zortzi bat hilabete eman dut zeregin honetan eta ahalik eta ondoen aritzen saiatu naiz. Dena den, arazo handirik ere ez da egon.
Nolakoa da Mahakideen harremana?
Ez dago harreman berezirik, sakonik, baina elkarrekin eraman behar dugun dinamikari dagokionez, guztiok saiatzen gara gure arteko elkarbizitza ahalik eta normalena izan dadin. Harreman zibilizatua da, baina harreman politiko hutsa.
Legealdi honetan gauzatzen ari da EHren partehartze normalizatua Legebiltzar honetan. Honek lan bat eskatzen dio EHri eta emaitza batzuk ere badira. Merezi al du partehartze normalizatu honek?
Merezi du baina lan handia egin behar da emaitza txiki batzuk ikusi ahal izateko, makinaria instituzionala nahiko astuna delako. Guk baliabide batzuk bideratu ditugu zeregin honetara, baina gure ikusmoldea ez da izan Legebiltzarraren egunerokotasunean integratu eta baliabide mordoa hona ekartzea. Lana-emaitzen ekuazioari erantzuteko, lehendabizi galdetu beharko litzateke ea zertarako gauden gu hemen.
Azkenengo urteetan HBk eta orain EHk instituzio honi buruz izan duen ikuspegia kontuan hartuta eta orain hemen buru-belarri sartuta ikustetik dator galdera.
Hona ekarri dugun dinamika planteamendu politiko orokor baten barruan egin zen eta horren baitan Legebiltzar hau puntu zehatz bat zen. Ez da aldez aurretik egindako planteamendu bat; eta urriko hauteskundeetan izandako emaitzak ikusi ondoren, EAJ eta EA gutxiengoan geratzen ziren eta, abiatutako prozesu orokorra kontuan hartuta, haien jarduera babestu behar zen. Aurrera goaz eta, beraz, hemen egindako lanak merezi izan du. Gu urratsak ematen jarraitzeko prest gaude.
Hau da, zuek asmo bat zeneukaten eta urriko emaitzen ondoren, asmo hori apur bat birmoldatu behar izan zenuten?
Gauza bat da alderdi bakoitzak egiten duen planteamendua, baina gero errealitateak agintzen du. Kasu honetan, errealitateak eskatzen zuen EAJ eta EAri babesa ematea, behar zuten gehiengoa lortzeko. Printzipioz, ona da aldez aurretik egiten diren plangintzen eta ondoren dauden emaitzen arteko egokipen hori, beti ere zure planteamendu politiko orokorrekin bat baldin badatoz.
Azkenean, oraingoz behintzat, kurduen Legebiltzarra ez da etorriko.
Aste honetan dator ordezkaritza bat Legebiltzarrera, baina beraien biltzarra ez. Ocalanen epaiketa dela eta beraien dinamikak berbideratu dituzte eta erabaki hori hor kokatu behar da.
Ezustean harrapatu al zaituzte erabakiak?
Bai kurduekin eta bai atzerriko beste talde batzuekin ere, elkartasuna beraien beharretara moldatzea izan da gure irizpidea. Beraz, ikusiko dugu nola jarraitu elkartasun horrekin beste modu batzuen bidez.
Bizkaiko eta Gipuzkoako diputazioetan, EH gobernuetan zuzenean sartuko ez balitz, babestuko al lituzke gobernuak, Eusko Jaurlaritzarekin egiten duen gisan?
Guk hipotesi hori ez dugu egokitzat hartzen diputazioetarako. Gobernu horietan parte hartu nahi dugu eta bide horretan goazela uste dut. Akordio orokorrak behar dira eta gero, indarren arabera, toki batzuetan akordio horrek balio beharko du gobernatzeko eta bestela oposizio lana garatzeko. Gure hipotesietan ez da sartzen Legebiltzar honetako akordio parlamentarioa diputazioetara eramatea, hemengo akordioa horrela bada, ezker abertzaleak instituzio honekiko egiten duen irakurketagatik baita.
Publikoki agertu denaren arabera, EAJk eta EAk esan dute egitasmoekiko desberdintasunak handiak direla.
Negoziazio prozesua konplexua da eta badakigu sartzen ari garela erakunde batzuetan, non gure herriarentzat estrategikoak diren proiektuak garatzen ari diren. Bestetik, ezin da ahaztu erakunde horietatik aurreko legealdietan bultzatu diren zenbait proiekturekiko izan dugun eta dugun ikuspegi kritikoa. Zailtasunak egotea guztiz normala da, baina ikusten da alde guztien aldetik ahalegin izugarriak egiten ari direla. Gaur bertan ikus liteke prentsan Gipuzkoa aldean akordio bat lortu dela, eta konplexuak diren gaiak aztertzeko mekanismo bat onartu da. Ez dugu oposizio lana aurreikusten eta, zailtasunak zailtasun, ziur naiz guk gobernuetan parte hartuko dugula. Asmoa ez da egitasmo berdina ateratzea, amankomunean ez ditugun gaiak nola administratu ikustea baizik.
Azkenean, EAEko udaletxe gehienak EAJ, EA eta EHren esku geratu dira. Hala ere, gutxi batzuetan horrela izan ez zelako EHk kritika gogorra egin zien EAJ eta EAri.
Udal gutxi horien eraketaren inguruan izan ziren tira-birak logikoak dira. Orain arte izan diren elkarlan amankomunak egitura nazionaletatik eraman dira eta orain, aldiz, negoziazioak herri guztietan eman behar ziren. Badakigu herri bakoitzean kontu eta pertsona desberdinak daudela eta akordioetan disfuntzio handiagoak eman daitezkeela. Tira-bira hauek bere tokian kokatu behar dira, garrantzi gehiagorik eman gabe; atera behar den ondorioa da Euskal Herriko toki gehienetan adostasuna izan dela, eta ez disfuntzio txiki horiek.
Sabin Intxaurragak Madrilgo Legebiltzarrerako EAJ, EA eta EH elkarrekin joatea proposatu du. Zer deritzozu?
Gure artean oraindik ez dugu horrelakorik planteatu. Europako Legebiltzarrerako hauteskundeetan hori bera proposatu genuen guk, Europan herri gisa agertzea garrantzitsua delako. EAJ eta EAkoek ezuzteko txarra eman ziguten orduan eta nahiago izan zuten Estatuko beste batzuekin aurkeztea. Europarako planteamendu logikoa zen, baina Madrilerako zalantzak ditut. EHn ez dugu aztertu, baina gauden fase politikoan baloratzekoa da ea abertzaleok Madrilera joan behar dugun ala ez. Hori da argitu beharko litzatekeen lehenengo gauza eta gero ikusiko litzateke.
Ez joatearen aukera aztertzen ari al zarete?
Azkenengo hauteskunde orokorretan modu desberdinean jokatu du HBk. Hasieran partehartzen zen, gero lortzen genituen diputatuak aurkezten ziren, baina ez ziren dinamika politikorako erabiltzen; eta azkeneko hauteskundeetan bi diputatu atera genituen, baina ez ziren joan ezta kredentzialak jasotzera ere. Gure indarren neurketa horretan partehartzeko erabili genituen hauteskundeak, baina ez Kongresuan partehartzeko, gure ustez erakunde arrotza delako. Beraz, bide horretan aukera guztiak zabalik daude, baina markatutako ibilbide horretan aurrerapausoak eman behar dira eta gure helburua maila guztietan Paris eta Madrilekin loturak apurtzea bada, printzipioz bide logiko bat aurreikusi daiteke.
Nekez pentsa daiteke EAJ eta EA alderdiak Madrilgo Legebiltzarrerako hauteskundeetara aurkeztuko ez direnik.
Ez dakit, gauza zailagoak ere ikusi ditugu eta bizi dugun egoera politiko honekin beren apustua zein den ikusi beharko da. Nik ez dut esaten joan behar ez dutenik, baina argi daukat ezin direla joan orain arte joan diren dinamikarekin, ez bakarrik dinamika normalizatu batekin, baizik eta bertako gobernua babestera ere. Hori kontrajarria litzateke gaur egun ematen ari diren bestelako pausoekin.
Espainiako Auzitegi Konstituzionala luzatzen ari da HBko Mahai Nazionalkide espetxeratuen auzia.
Bere garaian hartu zen erabaki politiko bat politikoki berplanteatzen ari dira eta beraiek ere ez daukate oso garbi zein den hartu behar duten bidea, kontuan izanda horren ostean Estrasburgo datorrela eta eman ziren irregulartasunak babestu behar dituztela. Helegite hori apirilean jarri zenetik, berau aztertzeari ekin arte hamazazpi hilabete pasatu dira, beste kasu batzuk berehala aztertzen dituztenean. Kartzelean emandako egun bakoitza gehiago, injustizia bat gehiago da.
Zer egin behar da Kontzertua defendatzeko?
Dinamika horretan guztian, galdera izan behar da ea zer egin behar den Euskal Herriko burujabetza defendatzeko. Kontzertua, aspaldian izandako eskubide batzuk gordetzen dituen tresna da, baina hori Estatuarekin egiten den itun bat da eta horrek gure burujabetza mugatzen du; hots, ez du uzten Euskal Herriak erabakitzea bere politika ekonomiko eta fiskalak berak nahi dituen bezala garatzea. Eperen baten buruan berriro negoziatu behar da eta, gainera, Madrilek jartzen ditu baldintzak eta negoziazio erritmoak.
Hori diskurtso orokorra da, baina une honetan egin behar al da zerbait?
Lehendabiziko oztopoa da helegite horiek Europan daudela eta ez da ahaztu behar gehienak Madrilek jarri dituela. Hemengo erakundeek, ordea, ez dute inolako aukerarik Europan zuzenean azaltzeko zein den laguntza fiskal horien muina, eta zeintzuk diren Kontzertuaren eduki eta zereginak. Bitxia da, helegiteak jartzen dituenak gero Estrasburgon defendatu behar ditu. Horrez gain, ez gatoz bat Kontzertuaren erabileraz, enpresarioen ikuspegi hutsetik egin direlako gauzak; ikusi beharko litzateke laguntza fiskal horiek zenbat lanpostu sortzeko erabili diren. Alabaina, une honetan Kontzertua zalantzan jartzen bada, horrek zerikusi handia du une honetan Euskal Herrian ematen ari den prozesu politikoarekin; hots, duela urte batzuk Estatuaren aldetik –batez ere EAJren kudeaketagatik– ez zen inolako arriskurik ikusten Euskal Herritik ematen zen dinamika politikoarekiko. Orain, berriz, Euskal Herria eta Estatuaren artean gero eta enfrentamendu politiko handiagoa dagoenez, beraiek dauzkaten tresnak erabiltzen dituzte. Testuinguru horretan kokatu behar dira eraso horiek.
Esan nahi du honek, nahiz eta Madrilek jarritako helegiteak diren, gero eta gehiago begiratu behar dela Europara?
Bai, kontu hauetan argi dago. Herrialde guztietan bateratasuna emateko irizpideak gero eta gehiago Europatik etorriko dira eta arlo ekonomikoan eta sozialean Europan egiten den politikak gero eta garrantzi handiagoa du. Horregatik ulergaitza zaigu horrelako arazoen aurrean Europan bertan guk geuk gure burua ezin defendatzea, bai Kontzertua dela, bai Agenda 2000 medio, gure nekazaritza.
Zer aldatuko zenuke Legebiltzar honetako Lehendakaria izango bazina?
Gauza asko. Kontsiderazio politikoak alde batera utzita, batez ere herritarrek parte hartzeko aukera zabaltzearena. Ez dut ulertzen burbuila bat egitearena eta jendearen aportazioak kanpoan uztea. Hori da konpondu beharko litzatekeen lehenengo gauza
HERRI MUGIMENDUTIK LEGEBILTZARREKO MAHAIRA
LEGEBILTZARREKO MAHAIRA
Eibarren jaiotakoa da, baina bizitza osoa Gasteizen eman du. Iragan astean bete zituen 35 urte. Herri mugimenduetan aritua da, feminismoan batez ere –Egizanen–, eta Mahaiko 2. lehendakaritzatik, ezker abertzaleak Eusko Legebiltzarrean emandako jauziaren adierazlerik ikusgarriena da. 97tik izan da Arabako Biltzar Nagusietako kidea eta 98ko otsailetik legebiltzarkidea.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Julen Ugartemendia Carcedo
Azkenak
Herrialde Katalanetako herririk turistikoenak, eskuin muturraren bozen biltoki
Kataluniako azken hauteskundeetako eta Europako hauteskundeetako emaitzetatik abiatuta, presio turistiko handiena bizi duten Herrialde Katalanetako herrietan eskuin muturraren botoak nola egin duen gora aztertuko dugu.
2024-08-09
Julen Ugartemendia Carcedo
Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu
Puigdemontek nola egin zien iskin poliziei?
Carles Puigdemonten ihesaldiaren bertsio bat kontatu du La Vanguardiako kazetari Mayka Navarrok, "iturri ofizialetatik lortua". Lastozko txapelak, gurpildun aulki bat eta hiru ibilgailu erabili zituzten mossoak nahasteko. Puigdemontek “gaur edo bihar” hitz... [+]
2024-08-09
Euskal Irratiak
Baionako Euskal Museoak ehun urte bete ditu aurten
Mende batean, Baionako Euskal Museoak izan duen bilakaeraz erakusketa berezia sortu dute. Argazki, tindu edo objektuak ikusgai dira. 1924an William Boissel Bordaleko militarrak bultzatu zuen museoaren sorrera, "euskal herri tradizionalaren" ondarea babesteko... [+]
2024-08-09
Montserrat Auzmendi del Solar
Sustantziarik gabea
Egia esan, pena ematen dit kritika honi izenburu hau ipintzea. Bizeten Carmen oso opera ederra da, sentimendu unibertsalak jorratzen dituena, hala nola pasioa, jeloskortasuna, maitatuaren posesioa, independentzia... Eta hori guztia musika-lan bikaina oinarri hartuta. Baina... [+]
2024-08-09
Manex Usarralde Garmendia
Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.
2024-08-09
Julen Ugartemendia Carcedo
Euskal Herriko ikurrak kendu dituzte Atarrabiako pilotalekuan, Nafarroakoa izan ezik
Martxoaren 5ean zabaldutako auto batek armarria “kentzea edo ezabatzea” agindu zuen, “jarrera politiko baten aldeko posizionamendua” dela eta “neutraltasun politikoaren aurka” egiten duelako. UPNk jarri zuen salaketa, eta Atarrabiako alkate... [+]
2024-08-09
Olaia L. Garaialde
Lodifobia eta patologizazioa Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean
Bizkaiko e28 koordinadorak salatu du kide trans lodi batek eraso lodifoboa pairatu duela Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean.
2024-08-09
ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
2024-08-09
Axier Lopez
UPNk eta PSNk ez dute lortu Raimundo el Canastero zentsuratzea Tafallan
UPNk mozioa aurkeztu du Tafallako udalbatzan gobernu taldeari eskatzeko bertan behera utz dezala Raimundo el Canastero musika taldearekin zuen kontratua jaietan kontzertu bat egiteko. Lizarrako jaietan izandako polemikaren ondoren etorri da zentsura eskaera. PSN batu zaio... [+]
2024-08-09
Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]
2024-08-08
Manex Usarralde Garmendia
Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik
Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.
Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari
Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.
2024-08-08
ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”
Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.
2024-08-08
ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da
Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]
Eguneraketa berriak daude