KPI KONTSUMO OHITURA BERRIEI EGOKITU NAHIAN

  • Inflazio izen arruntaz ezaguna, soldata, pentsio eta alokairuen igoerak zehazteko erabili ohi da. Bere oinarrizko ardatza aldatu nahi dute orain, kontsumo ohitura berriei molda dakien.

2021eko uztailaren 27an
E

spainiako Estatistika Institutu Nazionalak, EINek, kontsumo prezioen indizearen, hau da, KPIren aldaketa laster burutzeko asmoa agertu du, hobekuntza metodologiko batzuk ere egingo direlarik. Hemendik gutxira KPI errealagoa izango dugu, Espainiako errealitate aldakorra islatzeko gaituagoa izango dena. Horrela, estatistikoki gu baino aurreratuago dabiltzan herrialdeen pareko KPI izango dugu
». Hauek dira Madrilgo egunkari batean azaldutako EINeko buru Pilar Martin Guzmanen hitzak.
Euskal Herriak ez du orain artean horrelako erakunderik izan, eta onerako zein txarrerako, Espainiako gainontzeko hiritarrentzat bezala, EINek esaten duena da Hego Euskal Herriko biztanleon pentsio, soldata eta alokairuetan aplikatzen den indizea. Hori horrela izanik, eta gure KPI propioa jorratuko duen euskal EINik ez dugun bitartean, Espainiako EIN eta KPIari begira jarraitu beharko dugu gure lan eta gizarte harremanei dagokienez. Menpekotasun hori dela-eta, gugan ere badute eraginik Espainiako EINean eta KPIn gertatzen diren aldaketek. Horregatik prestatu nahi izan dugu honako artikulu hau, KPIren aplikazioan prestatzen ari diren aldaketak azaltzeko asmoz.
KPI ekonomia munduko indizerik ezagunena eta hedatuena dugu, era arruntean inflazio esaten duguna, alegia. Prezio aldaketak neurtzeko indize gehiago badira ere, KPI da famili kontsumoaren zenbatekoa neurtzeko balio duena. Ondorioz, irizpide ekonomikorik erabiliena da, eragin sozialik handiena du eta pentsio, talde-negoziazio, alokairu eta abarren aldaketa guztien oinarri eta baldintzatzaile da. Estatuen erabaki ekonomikoen ardatzik garrantzitsuenetakoa dugu, eta Europako Batasuneko Bateratze Ekonomiko eta Monetarioaren bost baldintzetako bat ere bada.


HILABETEKO EROSKETEN ZENBATEKOA.

Familiek kontsumitzen dituzten ondasun eta zerbitzuen prezioek denboran duten portaeraren erakuslea da KPI. Kontsumitzen diren ondasun eta zerbitzu horiek zeintzuk eta zenbat diren jakin ahal izateko, familiei informazioa eskatzen zaie, Familia Aurrekontu Inkestaren bidez. Inkesta honek kontsumo-ondasunen zehaztapena ahalbidetzen du. Ezinezkoa litzateke, hala ere, merkatuan den kontsumo mota bakoitzeko artikulu guztien jarraipena egitea. Horregatik, inkesten bidez jasotako informazioa kontuan hartuz eta nazioartean hartutako irizpideak aplikatuz, esparru bakoitzeko produktuen erakusgarri izango den lagina hautatzen da.
Espainiako hilabeteko erosketen zenbatekoa, hain zuzen, 56 kontsumo-esparrutan banaturik dago, hauek beste 8 taldetan zatitzen direlarik (elikagaiak, arropa eta oinetakoak, etxebizitza eta bertako tresneria, osasuna eta medikuntza, komunikazioa eta garraioa, aisia eta hezkuntza, eta beste hainbat). Kontsumo-esparru bakoitzak, KPI kalkulatzeko, hilabetero aztergai diren produktu mordoska bat dauka. Orotara, erosketen kostuaren gaineko zenbateko hori 471 produktuz dago osatua eta, adituen esanetan, munduko osatuenen artean dago.
Kontsumo-esparru bakoitzeko aldaketak aztertu ahal izateko, EINek Espainia osoan zehar dauden produktu eta neurketa guneak dauzka. Behi-haragiaren prezio aldaketa neurtzeko, adibidez, 20 erreferentzia puntu hartzen ditu EINek probintzia bakoitzeko, eta horrela, probintziaren araberako aldaketa jasotzen du kontsumo-esparru bakoitzean. Espainia osoan jasotako ehundaka erreferentziarekin esparru horren Estatu mailako aldaketa jakiten da hilabetean behin.
Kontsumo mota bakoitzeko laginei buruzko informazioa –denda eta saltokien izenak eta prezioak non jasotzen diren– sekretupean gordetzen da. Pertsona bik baino ez dakizkite datu horiek. EINeko buru Pilar Martínen aburuz, politika hau da «

manipulaziorik ez izateko bermerik hoberena. EINen erabateko neutraltasun eta burujabetasun politikoaren erakusgarri da hori, zeinak sinesgarritasun maila handia ematen dion, barrura zein kanpora begira
».
Bestalde, kontuan hartu behar da kontsumo-ondasun guztiak ez direla kopuru berdinetan kontsumitzen. Maiz erosten den produktu batek jasandako prezio igoerak gutxitan erosten den produktu baten prezio igoerak baino pisu handiagoa izango du KPI burutzerakoan. Hori dela-eta, artikulu bakoitzak inkestaren araberako haztapen desberdina dauka.
Prezio aldaketaren neurketa hilabete bakoitzeko 1 eta 22 egunen bitartean burutzen da. Hau da, 23 eta 31 bitartean ez da inolako azterketarik egiten. Oro har, kontsumo urriko egunak dira, eta beraz, garai desinflazionista da, Gabonak eta antzekoak salbu

Orain arteko neurketa sistema, zaharkituta

KPIren kalkulua estatistikoa da, eta hala izanik, errore-marjena ere badu. Hala ere, KPIren zailtasunik handiena gaur egungo familia baten hilabeteko erosketen zenbatekoa jakitea da. Familien kontsumo ohiturak etengabe ari dira aldatzen, eta Familia Aurrekontu Inkestak dio gaur egungo kalkulua garai eta kontsumo ohitura berriei egokitu behar zaiela. Hori dela-eta, zenbateko horren oinarria aldatzea erabaki dute, hala nola haztapen berriak eta hobekuntza metodologiko batzuk sartzea. Espainiako EINean egindako azken oinarri mailako aldaketa 1992an izan zen. Berritasun metodologiko garrantzitsuak prestatzen ari dira orain, 2000. urteari begira.
Famili kontsumoaren prezioen bilakaera behar bezala neurtzeko, merkatuaren ezaugarrien eta egituraren aldaketekiko arreta handia izan beharko du KPIk. Horra hor, adibidez, erregaien merkatuaren liberalizazioa, zeinak prezioak hainbat enpresatatik jasotzera behartzen gaituen. Orain arte Espainiako Estatuko Buletin Ofizialetik jasotzen ziren preziook. Telekomunikazioen merkatuko gorabeherak ere etengabeko erronka iturri ditugu, operatzaile berrien agerpena, interneten erabilera eta aurrerapen teknologikoei esker egunero kaleratzen diren produktu berriak direla-eta. Honen guztiaren ondorioz, familien kontsumo ohiturak ere orain arte ez bezalako arintasunez ari dira aldatzen.
Hori guztia ikusita, ez dirudi jarraibide tradizionala, hau da, urteetan zehar produktu eta haztapen finkoz osatutako hilabeteko kontsumoaren kalkulua erabiltzea egokiegia denik horrelako aldaketak behar bezalako gaitasunez islatu ahal izateko. Antzeko dinamika bat oinarri, metodologia berriren bat bilatu behar da, errealitateari maiztasun eta arintasun handiagoz egokitzeko asmoz, Erresuma Batua edo Frantziaren adibideak kasu. Sektore jakinetan jokabide zehatz eta berriak aplikatzea ekarriko du horrek guztiak, beti ere merkatuaren beharrei erantzunez. Hori izango da, adibidez, telefonia, elektronika, informatika eta oro har, informazio gizartearekin zerikusia duten esparruen kasua.
Azkenik, esan behar da oinarrizko aldaketa bati ekiten zaion bakoitzean, metodologia berria Estatistika Kontseilu Gorenaren baitan eztabaidatzen dela, non sindikatuak, patronala, kontsumitzaile eta erabiltzaileak, Errege-Akademiak, Espainiako Bankua, elkargo profesional eta estatistika ikerkuntzarako elkarte batzuk, komunikabideak eta Gobernua bera dauden

Gure estatistika erakundeen alde

Gai askori buruzko estatistikaz jositako gizartean bizi gara: ekonomia eta lan gaiak, sozialak, politikoak, hauteskunde gaiak, kulturalak, ekologikoak, kirol gaiak... Ez dago estatistikaren bat ez duen egun edo asterik. Estatistika horiek erakunde ezberdinek egiten dituzte eta Euskal Herrian ere egiten dira estatistikak, bai erakunde publiko zein pribatuek egindakoak eta bai euskaldun zein espainiarrek egindakoak. Gobernu bakoitzak bere aldetik egiten ditu estatistikak (Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua). Iparraldean gobernu autonomikorik ere ez dago, eta estatistikaren bat eginez gero, Euskal Herriko eremu horretara mugatuko da.
Zaila egiten zaigu Euskal Herri mailan jorratutako estatistikak aurkitzea eta horregatik, hain zuzen, da hain zaila sei euskal lurraldeei buruzko datu globalen berri jakitea. Hala ere, zoritxarrez, ez daukagu gure sei herrialdeotan lan egingo duen Estatistika Institutu Nazionalik, ez publikoa ez pribatua. Jakin badakigu ez dela lan erraza eta oraindik ere egoera politikoa dago mahai gainean. Egoera politiko berria sortzen ari da eta abertzale garen guztiok eraikuntza nazionalaren alde egin dugu. Giro honetan, instituzio eta erakunde nazionalak sustatzearen aldeko apustua egiten ari gara, Madril eta Parisera begira egon ez gaitezen. Estatistika Institutu Nazionalak izan beharko luke erakunde horietako bat


Azkenak
2024-12-20 | June Fernández
Saioa Baleztena eta Nel Santacruz
“Frustrazioa eragin dezake bularra ematearen onurak azpimarratzen dituen diskurtsoak”

Askotariko edoskitze ereduak ikusarazten ditu Todas las lactancias (Txalaparta) liburuak. Erakundeek bularra ematea gomendatzen dute, baina ez dituzte nahikoa baliabide eskaintzen eskubide hori bermatzeko. Ondorioz, edoskitzea nahi dutenek zein biberoia ematea  erabakitzen... [+]


Energetikoei zerga berezia kentzeak bateratu egin ditu PP, Vox, EAJ eta Junts

Ostegun honetan lau indar politiko horiek ezezkoa eman zioten enpresa energetiko handiei behin-behinean jarritako zerga luzatzeari. Ukrainako gerraren ondoren energiaren multinazionalek izandako irabazi handiei jarri zien zerga berezia Espainiako Gobernuak.


Mila euroko soldata artistentzat

Lanartea Elkarteak Euskal Artisten Lan eta Bizi Baldintzen I. Inkesta argitaratu berri du. Inkesta bete dutenen %40k du jarduera artistikoa lanbide. Batez beste, hilean, 1.027,5 euro irabazi zituzten 2023an. Inkestatuen %33,8k erantzun du azken urtebetean jarduera uztea pentsatu... [+]


Globo morean

Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.

-------------------------------------------------

Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]


2024-12-20 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Zure herriko Baltasarrek ere ‘blackface’ egiten du?

Badatoz urteko asterik magikoenak, edo hobe esanda, kontsumistenak. Askori gustatuko litzaieke opariak Olentzeroren zakutik jasotzea, zerutik erorita bezala, baina errealitatea da Gabonetan gure zakutxoak direla gehien sufritzen dutenak, poltsikoak hustuta hasten dugula urtea... [+]


Existentzia mugimenduan jartzea

TU-K
Non: Ahotsenean (Plateruena, Durango)
Noiz: Abenduaren 8an

-----------------------------------------

Bufandak, aterkiak eta begi-zuloak ditu abenduaren 8ak Durangon. Azokaren azken egunari igande eguerdia eta negu giro sarkorra gehitu zaizkio eta erdi hutsik daude... [+]


Oasiaren ondorena

Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]


Euskararen Eguneko manifestu bat

Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]


Atzerritartasun legearen erreforma, Regularización Ya taldearen borroka alboratzen duen sasi-konponbidea

Fernanda Callejasek, Tatiana Romerok, Leo Bueriberik eta Vanessa Uyiguosak parte hartu dute Pikara Magazinek antolatutako "Emakume migratuen lana eta egoera ekonomikoa" eztabaida-mahaian.


Frantziara eta Espainiara bidean

Azaroaren erdialdean ARGIA komunikabidearen efemeridearen bitartez gogoratu dut espainiar selekzioan jokatzen jarraitzeko ukoa duela 25 urte egin nuela. Efemeride horrek atzera begiratzeko eta hausnarketa egiteko aukera eman dit.

Nazioarteko Kirol lehiak herrialdeen arteko... [+]


2024-12-20 | Hainbat egile*
Pornografia gaztetan

Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?

Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]


2024-12-20 | Gedar
Eraso faxista Irungo Lakaxita Gaztetxearen aurka

 Eraikin osoan zehar egin dituzte margoketa faxistak. Erasoa salatzeko, protesta bat antolatu dute larunbaterako.


2024-12-20 | Euskal Irratiak
France 3 Euskal Herri katearen berri saila, berriz ere murrizturik

France 3 Euskal Herri telebista katea apalduz doa. Kate horretako kazetari eta langileek jakin berri dute berriz ere programazio eta finantzaketa apaltze bat pairatuko dutela. Egun oroz, zazpi minutuko berriak eman izan dituzte, baina iragan udatik bi minutuz murriztu zieten... [+]


Hedabideen iruzurrak
Preso siriarra askatzen duten CNNren bideoa: iruzur salaketak

Bideoak erakusten du nola CNN telebista kateko nazioarteko buru Clarissa Ward kazetaria ari den sartzen Siriako kartzela sekretu batean, eta nola grabatzen den preso bat askatzen duten unea.


Eguneraketa berriak daude