BARANDIARANEN HAZIA

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Thierry ingeniariak, 1687an, Erronkari inguruko menhir baten aipamena egin zuenetik, arkeologiak, bere bilakaeran, aro desberdinak ezagutu ditu, Ignacio Barandiaranek paleolitikoari buruzko bere lanean agertu bezala.


HASTAPENAK.

Thierryren lehen aipamenaren ondoren, XVII, XVIII eta XIX. mendean hainbatek iragan urruneko aztarnekiko bere interesa agertu zuen. Joan den mendearen bukaeran, interes horrek norabide zientifikoagoa hartu zuen eta orduan burutu ziren lehen indusketa arkeologikoak.


FINKATZEA, 1916-1936.

1916. urtean euskal arkeologiarako funtsezkoa izango zen hirukotea bildu zen: Telesforo Aranzadi, Joxemiel Barandiaran eta Enrike Eguren. Urte horietan prospekzio lan ugari burutuko da, baita aurkikuntza handiak egin ere, guztia indusketetan metodologia berrienak erabiliz. Arrasateko Lezetxiki, Entziako trikuharriak, Aralarko kromlech multzoak... urte horietan aztertu ziren.
J.M. Apellanizek beranduago, 1974an, esan zuenez, «garai honetan lehen aldiz Arkeologia eta Etnografian espezializaturiko eta Unibertsitatean eta irakaskuntzan heziriko pertsonek jardungo dute aztarnategien indusketan...».
Hirukoteak orduan osaturiko memoriak ikustea besterik ez dago, haien lanaren xehetasuna antzemateko: landaretza, fauna eta klimaren azterketa sakona, argazki ugariak, azterketa konparatiboak...
Iparraldean ere izan zen aurkikuntza garrantzitsurik, hala nola, E. Passemardek Isturitzeko koba aurkitu izana. Garai honek, beraz, fruitu oparoa eskaini zuen harik eta Gerra Zibila piztu zen arte.


TRANTSIZIOA (1936-1953).

Gerrarekin Aita Barandiaranek ihes egin behar izan zuen eta, ondorioz, hain emaitza onak emandako hirukotea desegin zen. Modu honetan, ikerketa lanek nabarmen egin zuten behera Hegoaldean, erabateko etenik gertatu ez bazen ere. Ipar Euskal Herrian aurkikuntza eta indusketek aurrera egin zuten, P. Dop eta R. Rupérierren lanari esker batik bat. Ezin ahaztu, halaber, 1940an Nafarroan Principe de Viana erakundea sortu zela, besteak beste, lan arkeologikoak bultzatuko zituena, eta 1947an, berriz, Aranzadi Zientzia Elkartea.


JARRAIPENA (1953-1970).

Barandiaran itzulirik, haren inguruan lan talde garrantzitsuak sortuko edota sendotuko dira –aipaturiko Aranzadi kasu–, baita ikerketak babestuko dituzten erakundeak ere. Ataundarraren itzalean, besteak beste, J.M Apellaniz, I. Barandiaran, J. Altuna, A. Llanos eta J.M. Merino hasiko dira lanean, aurrerago euren protagonismoa hartuz. Euskal arkeologiak gora egingo du, horrela, urteotan. Garai honetako aurkikuntzarik garrantzitsuenetakoa etaparen azken urteetan egin zen Ekaingo arte bildumarekin.
Iparraldean, 50eko hamarkadatik aurrera G. Laplacen lana da aipagarri eta baita aurrerago berak sortutako Centre de Palethnologie Stratigraphique Eruri ere.


AZKEN HAMARKADAK (1970-1999).

Lanak ugaltzearekin batera lan taldeen espezializazioa (garai eta ezaugarri konkretuen araberakoa) iritsi da. Metodologia eta teknologia berriak abian jartzea eta gaiaren inguruko argitalpenen ugaritzea ere garai berriaren erakusle dira.
Oro har, eta Euskal Autonomia Erkidegoari dagokionez, iraganean Paleolitikoan oinarrituriko lanak nagusitu baziren, azken urteotan historiaurrea hurbilagoa ere aztertzeko beharra ikusi da. Nafarroan, erakunde foralen kudeaketapean, historiaurrearen azterketari ez zaio behar bezalako garrantziarik eman duela gutxi arte eta oraindik lan handia dago egiteke –bere lurralde zabalak ematen dituen aukerak ikusirik, bereziki–. Ipar Euskal Herrira joanda esan beharra dago indusketen munduak ez duela bertan jarraipen handirik izan eta gizabanakoen iniziatiba mugatuei loturik izan dela luzaroan; badirudi ordea J. Blotek eginiko ahaleginak azken urteotan emaitzak eman dituela


Azkenak
Martxoak 3tik 49 urte
“1976ko Gasteizko greben mugimendua eskola politikoa izan zen”

Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]


Memoria bala bat da buruan

1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]


2025-02-28 | ARGIA
1936-1976an Nafarroan errepresaliatutako 407 irakasleak, nortzuk ziren?

Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.


2027an ixten hasi behar diren zentral nuklearrak mantentzeko eskatu diote Iberdrolak eta Endesak Espainiako Gobernuari

Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.


2025-02-28 | ARGIA
“Erdalduntzeko makina” salatzeko kanpaina abian jarri du Bilboko Guka mugimenduak

Gukak “Bilbo erdalduntzen duen makina” ikusaraziko du kanpainaren bidez. 24 orduz martxan dagoen makina salatuko dute, eta berori “elikatu eta olioztatzen dutenek” ardurak hartzea eskatuko dute. Euskararen aldeko mekanismoak aktibatzea aldarrikatuko dute.


'Errealitatearen harribitxiak'
Arreta galdu barik

ERREALITATEAREN HARRIBITXIAK
Nork: Josu Iriarte, Nerea Lizarralde, Jare Torralba eta Amets Larralde. Mikel Martinezek zuzenduta eta Jokin Oregiren testuetatik abiatuta.
Noiz: otsailaren 21ean.
Non: Bilboko 7katu... [+]


2025-02-28 | Gedar
Adin txikiko neska bati eraso dio Sarako kirol entrenatzaile batek

 15 urteko emakume bati egin dio eraso Izarra klubean jarduten zuen pilota entrenatzaile batek.


Nafarroako Gobernuak Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima aitortu ditu

Nafarroako Gobernuak ofizialki aitortu ditu gure lurraldean giza eskubideen urraketa larriak jasan zituzten Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima. Horien artean, hitzez hitz “motibazio politikoko biktima gisa” aitortzen ditu Patxi Erdozain, Eneko Compains,... [+]


Odon Elorzak Donostiako San Bartolomeko merkataritza zentroaren kontrako plataforma aurkeztu du

Donostiako alkate ohiak webgune bat sortu du, eta plataformarekin bat egiteko eskatu die herritarrei.


2025-02-28 | Sustatu
Webtest.eus: webguneen segurtasuna autoebaluatzeko tresna

PuntuEus-ek doako tresna erabilgarri bat jarri du edonoren eskura, webguneen segurtasuna erraz ebaluatzeko. Webtest.eus izeneko autoebaluazio-tresna honi esker, erabiltzaileek beren webgunearen segurtasun-maila modu sinple eta argian azter dezakete.

 


Okzitaniako A69 autobidea
Justiziak ezeztatu du obren gauzapena zekarren prefetaren ordenantza

"Historikotzat" jo du otsailaren 27an plazaraturiko epaia Lurraren Altxamenduak sare ekologista antikapitalistak. Bere aldetik, epaiaren "krudelkeria" salatu eta helegitea jarriko duela jakitera eman du Frantziako Estatuak. Duela hogei urte baino gehiago jarri... [+]


Arabako ospitaletako komunen irisgarritasun falta salatu du Eginaren Eginez elkarteak

Elkarteko Elena Avalosek salatu du aulki gurpildunarekin komunera sartzea oztopatzea, pertsona desgaituen eskubideen, autonomiaren eta duintasunaren kontra doala.


Txema Monterok EAJ birsortzea proposatu du, ‘Deia’-k zentsuratutako artikulu batean

Joan den asteartean La Vanguardia-n argitaratutako artikuluan egin zuen proposamena Txema Montero abokatu bizkaitarrak. 30 urtez Deia egunkariko kolaboratzailea izan da eta lehenik hara bidali zuen bere artikulua, baina egunkariak ez zion argitaratu.


Eguneraketa berriak daude