BARANDIARANEN HAZIA

Thierry ingeniariak, 1687an, Erronkari inguruko menhir baten aipamena egin zuenetik, arkeologiak, bere bilakaeran, aro desberdinak ezagutu ditu, Ignacio Barandiaranek paleolitikoari buruzko bere lanean agertu bezala.


HASTAPENAK.

Thierryren lehen aipamenaren ondoren, XVII, XVIII eta XIX. mendean hainbatek iragan urruneko aztarnekiko bere interesa agertu zuen. Joan den mendearen bukaeran, interes horrek norabide zientifikoagoa hartu zuen eta orduan burutu ziren lehen indusketa arkeologikoak.


FINKATZEA, 1916-1936.

1916. urtean euskal arkeologiarako funtsezkoa izango zen hirukotea bildu zen: Telesforo Aranzadi, Joxemiel Barandiaran eta Enrike Eguren. Urte horietan prospekzio lan ugari burutuko da, baita aurkikuntza handiak egin ere, guztia indusketetan metodologia berrienak erabiliz. Arrasateko Lezetxiki, Entziako trikuharriak, Aralarko kromlech multzoak... urte horietan aztertu ziren.
J.M. Apellanizek beranduago, 1974an, esan zuenez, «garai honetan lehen aldiz Arkeologia eta Etnografian espezializaturiko eta Unibertsitatean eta irakaskuntzan heziriko pertsonek jardungo dute aztarnategien indusketan...».
Hirukoteak orduan osaturiko memoriak ikustea besterik ez dago, haien lanaren xehetasuna antzemateko: landaretza, fauna eta klimaren azterketa sakona, argazki ugariak, azterketa konparatiboak...
Iparraldean ere izan zen aurkikuntza garrantzitsurik, hala nola, E. Passemardek Isturitzeko koba aurkitu izana. Garai honek, beraz, fruitu oparoa eskaini zuen harik eta Gerra Zibila piztu zen arte.


TRANTSIZIOA (1936-1953).

Gerrarekin Aita Barandiaranek ihes egin behar izan zuen eta, ondorioz, hain emaitza onak emandako hirukotea desegin zen. Modu honetan, ikerketa lanek nabarmen egin zuten behera Hegoaldean, erabateko etenik gertatu ez bazen ere. Ipar Euskal Herrian aurkikuntza eta indusketek aurrera egin zuten, P. Dop eta R. Rupérierren lanari esker batik bat. Ezin ahaztu, halaber, 1940an Nafarroan Principe de Viana erakundea sortu zela, besteak beste, lan arkeologikoak bultzatuko zituena, eta 1947an, berriz, Aranzadi Zientzia Elkartea.


JARRAIPENA (1953-1970).

Barandiaran itzulirik, haren inguruan lan talde garrantzitsuak sortuko edota sendotuko dira –aipaturiko Aranzadi kasu–, baita ikerketak babestuko dituzten erakundeak ere. Ataundarraren itzalean, besteak beste, J.M Apellaniz, I. Barandiaran, J. Altuna, A. Llanos eta J.M. Merino hasiko dira lanean, aurrerago euren protagonismoa hartuz. Euskal arkeologiak gora egingo du, horrela, urteotan. Garai honetako aurkikuntzarik garrantzitsuenetakoa etaparen azken urteetan egin zen Ekaingo arte bildumarekin.
Iparraldean, 50eko hamarkadatik aurrera G. Laplacen lana da aipagarri eta baita aurrerago berak sortutako Centre de Palethnologie Stratigraphique Eruri ere.


AZKEN HAMARKADAK (1970-1999).

Lanak ugaltzearekin batera lan taldeen espezializazioa (garai eta ezaugarri konkretuen araberakoa) iritsi da. Metodologia eta teknologia berriak abian jartzea eta gaiaren inguruko argitalpenen ugaritzea ere garai berriaren erakusle dira.
Oro har, eta Euskal Autonomia Erkidegoari dagokionez, iraganean Paleolitikoan oinarrituriko lanak nagusitu baziren, azken urteotan historiaurrea hurbilagoa ere aztertzeko beharra ikusi da. Nafarroan, erakunde foralen kudeaketapean, historiaurrearen azterketari ez zaio behar bezalako garrantziarik eman duela gutxi arte eta oraindik lan handia dago egiteke –bere lurralde zabalak ematen dituen aukerak ikusirik, bereziki–. Ipar Euskal Herrira joanda esan beharra dago indusketen munduak ez duela bertan jarraipen handirik izan eta gizabanakoen iniziatiba mugatuei loturik izan dela luzaroan; badirudi ordea J. Blotek eginiko ahaleginak azken urteotan emaitzak eman dituela


Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude