Santa Engraziko baseliza kare-harriaren behatoki


2017ko azaroaren 28an
Ibilbideari hasiera San Joango ermitan emango diogu, Zestoako herriaren irteeran. Akuako bideari ekiterakoan, Zaharren Egoitza alboan dago San Joango ermita. Ibilbidean zehar dagoen maldarik gogorrenarekin hasiz ondorengo guztiak arinagoak irudituko zaizkigu. (500 m) Akuako haranean sartzean, kare-harriaren hondoraketaren ondorioz sorturiko haranari ere ermita batek ematen dio ongi etorria. Bidegurutzean ezkerreko galtzada jarraituko dugu. Kare-harria euriak disolbatzen duenean karst egiturak sortzen dira eta ezkerrean dugun Ertxinako mendian uraren arrastoak beha daitezke. Landareek ere, ezkaia (

Thymus praecox
), endalahar (

Smilax aspera
), aihen zuri (

Clematis vitalba
) eta abarrek, kare-harritan agertu ohi den baso motaren berri ematen digute: artadia. Lurzoru urritasunak eta etxabereen presioak baso honen garapena eragozten du. Hala ere aurrerago, arte (

Quercus ilex
), erramu (

Laurus nobilis
), txorbeltz (

Rhamnus alaternus
) eta gurbitz (

Arbutus unedo
) batzuk bidea estutzen dute, baso nimino bat osatuz. Berehala, Kontzezioko ermita aurkituko dugu, garai batean Aizarnatik joan-etorrian zebiltzanen atsedenleku. Maldan gora jarraituz, bidea estutu egiten da, oroilore (

Myosotis lamotiana
) eta apomahatsen (

Tamus communis
) artean bidegurutzera helduz. Hemen ezkerreko bidea jarraituz pagadian barrena Aginako gainera iristen gara (2 km). Ikuskizunak paradatxo bat merezi du. Eginiko bidea ikusteaz gain, inguruko mendien artean Izarraizko gailurra altxatzen da eta iparraldera Zestoako herria.
Aurrera jarraitu eta porlanezko bidean gora egingo dugu baserri artean. Hurrengo bidegurutzera helduko gara eta bertan, zutoin adierazgailuen bidez, nabarmena da zein den Santa Engrazirako bidea. Zelai, larre eta sega larreen artean Ipintza baserriarekin egingo dugu topo, zakur etxezain zaratatsuen mehatxupean, beti ere bide nagusia jarraituz, Santa Engrazi tarteka agertuko zaigu, tinko, bere muinoan. Martxoaren bukaeraz geroztik enarek (

Hirundo rustica
) gure zeruak apaintzen dituzte beraien hegalaldi akrobatikoekin. Afrikatik datozte kumatzera baina beste batzuk Siberiaraino joaten dira. Hiru kumaldi izatera heldu daitezke, katilu moduko habian. Helduek buru, papar, hego eta bizkarraldea beltza dute eta sabela zuria, baina gaztetxoek moko inguruan ezpainak ere zuriz margotuak izaten dituzte.
Ondoren pinudi kaotikoaren ertzean ametz bakan batzuk igaro ondoren, errepidea hartu eta laugarren ermitaren ezkerraldean dagoen bidea jarraituz, Santa Engrazira igoko gara (5 km). Hemendik ezin hobeki ikusten dira kare-harria disolbatzean sortu zen depresioaren ondorioak. Depresio honek Ertxinako mendixka eta Akua eta Aizarnako haranak hartzen ditu, Aizarnatik igarotzen den errepidea ardatz moduan duelarik. Hondoraketa behe kretazeoan gertatu zen eta ondoren beste hondoraketa txiki batzuk ere gertatu izan dira. Ermitaren atzealdetik ikus daitekeena ere ez da muzin egiteko modukoa, Pagoetako natur parkea ikus baitaiteke. Hemen ere milaka altxor eta bitxikeri ditugu. Gipuzkoaren erdian honelako pagaditzarra mantentzeak badu bere meritua, batez ere inguru hauetan betidanik izan dugun lur ustiaketa bortitza kontuan harturik.
Paisajea miatu ondoren, lehenengo bidetik Santa Engraziko Benitaren bentara jaitsiko gara eta bertatik zutoin adierazgailuei jarraiturik, Aizarnako bideari ekingo diogu. Ezkerrera doazen bi bidezidorrak alde batera utzi eta garo eta sasi artean behera egingo dugu. Etxabere eta basoko animaliek egokitu dutenez, ahuntzen moduan ibiliko gara, baina bat-batean amaitzen da gure basabizitza eta, errepidera itzuliz, Aizarnako plazara abiatuko gara (6 km). Bideak, erreka ertzean, platanadipean azeribuztan larreak zeharkatzen ditu, ondoren plazara iristeko. Plazak, auzoko bihotz dotoreak, pilotaleku zaharraren pareta mantentzen du. Gaur egun pilotaleku berria dute aizarnarrek. Mende honetan 100 ikasle izan zituen eskola ere plazan dago, baina ez ditu 20 ikasle baino gehiago izango orain. Hau guztia plazan ezezik zelai eta basoen ustiaketan ere nabaritzen da, eskulana murriztu eta makinaria sartu baita, pinudiak ere ugalduz.
Elizaren atarian ezkerraldetik doan bidezidorra jarraitu eta berriro ere galtzadarekin topo egiteko asmoz malda igoko dugu. Pinudia zeharkatuz, jada ezaguna dugun harbidean behera (8 km), sastraka artean, kaskabeltz, txantxangorri eta txontak ikusteko aukera izango dugu, isilik itxaronez gero. Txontek, bere kantu monotonoaz eta arraren janzkera lerdenaz, urte osoan zehar koloreztatzen dituzte basoak, baina neguan ugaldu egiten dira, iparraldetik, neguko hotzetatik ihesi, inguratzen baitira. Emeak ez du kolore deigarririk eta luma arreen bidez landareen artean ezkutatzea nahiago izaten du. Bati zein besteari begira gabiltzala Kontzezioko ermitara iritsiko gara eta maldan behera, hasierako puntura itzuliko gara

Azkenak
2024-10-18 | ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren

56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.


Beldurra espazio komun gisa

Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]


Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen

Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]


Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du

Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]


2024-10-18 | Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute

LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.


Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”

Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]


Zergatik daude Renfeko trenak inoiz baino grafiti gehiagorekin margotuta?

Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.


2024-10-18 | Hala Bedi
Makroproiektuen aurkako manifestaziora deitu du Gasteizen Araba Bizirik!-ek, urriaren 26rako

“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]


2024-10-18 | Urumeako Kronika
‘Hariak’ zinemaldia erresistentzia istorioen lekuko, azaroaren 7tik 17ra Hernanin

Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.


2024-10-18 | Uriola.eus
Bazter Fest ospatuko dute Bilbon azaroaren 9an, protagonistak emakumeak diren hip-hop jaialdia

Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.


Xamarrek ‘Orhipean, Gure Herria ezagutzen’ liburuaren edizio berria aurkeztu du

Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.


Eguneraketa berriak daude