Santa Engraziko baseliza kare-harriaren behatoki


2017ko azaroaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ibilbideari hasiera San Joango ermitan emango diogu, Zestoako herriaren irteeran. Akuako bideari ekiterakoan, Zaharren Egoitza alboan dago San Joango ermita. Ibilbidean zehar dagoen maldarik gogorrenarekin hasiz ondorengo guztiak arinagoak irudituko zaizkigu. (500 m) Akuako haranean sartzean, kare-harriaren hondoraketaren ondorioz sorturiko haranari ere ermita batek ematen dio ongi etorria. Bidegurutzean ezkerreko galtzada jarraituko dugu. Kare-harria euriak disolbatzen duenean karst egiturak sortzen dira eta ezkerrean dugun Ertxinako mendian uraren arrastoak beha daitezke. Landareek ere, ezkaia (

Thymus praecox
), endalahar (

Smilax aspera
), aihen zuri (

Clematis vitalba
) eta abarrek, kare-harritan agertu ohi den baso motaren berri ematen digute: artadia. Lurzoru urritasunak eta etxabereen presioak baso honen garapena eragozten du. Hala ere aurrerago, arte (

Quercus ilex
), erramu (

Laurus nobilis
), txorbeltz (

Rhamnus alaternus
) eta gurbitz (

Arbutus unedo
) batzuk bidea estutzen dute, baso nimino bat osatuz. Berehala, Kontzezioko ermita aurkituko dugu, garai batean Aizarnatik joan-etorrian zebiltzanen atsedenleku. Maldan gora jarraituz, bidea estutu egiten da, oroilore (

Myosotis lamotiana
) eta apomahatsen (

Tamus communis
) artean bidegurutzera helduz. Hemen ezkerreko bidea jarraituz pagadian barrena Aginako gainera iristen gara (2 km). Ikuskizunak paradatxo bat merezi du. Eginiko bidea ikusteaz gain, inguruko mendien artean Izarraizko gailurra altxatzen da eta iparraldera Zestoako herria.
Aurrera jarraitu eta porlanezko bidean gora egingo dugu baserri artean. Hurrengo bidegurutzera helduko gara eta bertan, zutoin adierazgailuen bidez, nabarmena da zein den Santa Engrazirako bidea. Zelai, larre eta sega larreen artean Ipintza baserriarekin egingo dugu topo, zakur etxezain zaratatsuen mehatxupean, beti ere bide nagusia jarraituz, Santa Engrazi tarteka agertuko zaigu, tinko, bere muinoan. Martxoaren bukaeraz geroztik enarek (

Hirundo rustica
) gure zeruak apaintzen dituzte beraien hegalaldi akrobatikoekin. Afrikatik datozte kumatzera baina beste batzuk Siberiaraino joaten dira. Hiru kumaldi izatera heldu daitezke, katilu moduko habian. Helduek buru, papar, hego eta bizkarraldea beltza dute eta sabela zuria, baina gaztetxoek moko inguruan ezpainak ere zuriz margotuak izaten dituzte.
Ondoren pinudi kaotikoaren ertzean ametz bakan batzuk igaro ondoren, errepidea hartu eta laugarren ermitaren ezkerraldean dagoen bidea jarraituz, Santa Engrazira igoko gara (5 km). Hemendik ezin hobeki ikusten dira kare-harria disolbatzean sortu zen depresioaren ondorioak. Depresio honek Ertxinako mendixka eta Akua eta Aizarnako haranak hartzen ditu, Aizarnatik igarotzen den errepidea ardatz moduan duelarik. Hondoraketa behe kretazeoan gertatu zen eta ondoren beste hondoraketa txiki batzuk ere gertatu izan dira. Ermitaren atzealdetik ikus daitekeena ere ez da muzin egiteko modukoa, Pagoetako natur parkea ikus baitaiteke. Hemen ere milaka altxor eta bitxikeri ditugu. Gipuzkoaren erdian honelako pagaditzarra mantentzeak badu bere meritua, batez ere inguru hauetan betidanik izan dugun lur ustiaketa bortitza kontuan harturik.
Paisajea miatu ondoren, lehenengo bidetik Santa Engraziko Benitaren bentara jaitsiko gara eta bertatik zutoin adierazgailuei jarraiturik, Aizarnako bideari ekingo diogu. Ezkerrera doazen bi bidezidorrak alde batera utzi eta garo eta sasi artean behera egingo dugu. Etxabere eta basoko animaliek egokitu dutenez, ahuntzen moduan ibiliko gara, baina bat-batean amaitzen da gure basabizitza eta, errepidera itzuliz, Aizarnako plazara abiatuko gara (6 km). Bideak, erreka ertzean, platanadipean azeribuztan larreak zeharkatzen ditu, ondoren plazara iristeko. Plazak, auzoko bihotz dotoreak, pilotaleku zaharraren pareta mantentzen du. Gaur egun pilotaleku berria dute aizarnarrek. Mende honetan 100 ikasle izan zituen eskola ere plazan dago, baina ez ditu 20 ikasle baino gehiago izango orain. Hau guztia plazan ezezik zelai eta basoen ustiaketan ere nabaritzen da, eskulana murriztu eta makinaria sartu baita, pinudiak ere ugalduz.
Elizaren atarian ezkerraldetik doan bidezidorra jarraitu eta berriro ere galtzadarekin topo egiteko asmoz malda igoko dugu. Pinudia zeharkatuz, jada ezaguna dugun harbidean behera (8 km), sastraka artean, kaskabeltz, txantxangorri eta txontak ikusteko aukera izango dugu, isilik itxaronez gero. Txontek, bere kantu monotonoaz eta arraren janzkera lerdenaz, urte osoan zehar koloreztatzen dituzte basoak, baina neguan ugaldu egiten dira, iparraldetik, neguko hotzetatik ihesi, inguratzen baitira. Emeak ez du kolore deigarririk eta luma arreen bidez landareen artean ezkutatzea nahiago izaten du. Bati zein besteari begira gabiltzala Kontzezioko ermitara iritsiko gara eta maldan behera, hasierako puntura itzuliko gara

Azkenak
Emakume bat hil dute Gasteizko  IMQ Igurko zahar-etxean, eta egoiliar bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da hildako 94 urteko emakumea. Asteazken gauean gertatu da hilketa; larriki kolpaturikoa ospitalera eraman dute, baina bertan hil da emakumea.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”

Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]


2024-11-27 | Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean

Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]


Eguneraketa berriak daude