GAZTE BELAUNALDIA EZ DA HAURRAK BAINO GUTXIAGO

  • euskaldunen bilgune garrantzitsua. Euskara hutsezko aldizkari bat argitaratzendute urtean bitan. Oiongo euskaltegia da elkarte honetako kideetako bat, une honetan175 bat ikasle ditu eskualde osoan zehar banaturik dituzten ikastaldetan.

2017ko azaroaren 28an
Arabar Errioxa (Nafarroako Bianara ere iristen da) guztira hedatzen den Ttiki-ttaka euskaldunen elkartea 1993an sortu zen. Eskualdeko euskaldunen bilgune da. Bere sorreran bi helburu nagusi zituen elkarte honek, batetik ikastolako eta euskaltegietako ikasleak elkartzea eta bestetik eskualdeko giro erdaldunean euskal erreferentzia izatea.
Azkenaldian lantaldeko kide kopurua gutxitu egin den arren taldeak tinko dirau. Taldeko jende kopurua gutxitzearen arrazoia eskualdearen egituraketan egon daiteke, herriak oso sakabanaturik baitaude. Hala ere, orain, gazte batzuk hurbildu zaizkie. Talde honek eskualdearen hizkuntz egoera oso kontuan izaten du eta bere lana horretara egokitzen dute, ez dira errealitatea baino azkarrago edo mantsoago joaten.
Euskara hutsezko aldizkari bat argitaratzen dute Ttiki-ttaka elkarteak, urtean bi ale kaleratzen dituztelarik.
Urtean zehar ekitaldi ugari antolatzen dute. Urteroko euskararen eguna txandaka egiten dute, aldiko herri batean, lehen aipatu dugun sakabanaketari aurre egitako. Herri guztietatik igarotzen den bizikleta martxa bat ere egiten dute, hitzaldi, musika emanaldi, bertso afariek... osatzen dute urteko egitaraua. Urterokoez gain unez uneko lanak ere egiten dituzte, Bai euskarari kanpaina dela, Araba Euskaraz dela... Iaz gainera udaleku irekiak jarri zituzten martxan eskualdean.
Oraintxe Ttiki-ttakak duen asmoa gazteekin lan egitea da. Aisialdi egitasmo bat ere abian jarri dute eta La Pueblan eta Oionen talde bana sortu dira. Aurrera begira ere honetan jarraitu nahi dute, gazteak protagonista izatea nahi dute.


Oiongo Ika: Eskualdeko euskaltegi bakarra

Arabar Errioxako eskualdean euskaltegi bakarra dago, Ika Oionen daukan euskaltegia, hain zuzen ere. Euskaltegia Oionen dagoela esaten dugun arren hau ez da guztiz egia, izan ere, eta egoitza nagusia herri honetan dagoen arren euskalduntzerako eskaintza eskualdeko herri guztietan egiten dute. Saiatzen dira ikasle bakoitzaren herrian taldea sortzen baina hori ezinezkoa denez herri batetik bestera joan behar izaten dute euskara ikastera.
Euskalduntze proiektu hau duela hamazortzi urte jarri zen abian, eta ordutik gaur arte ikasle gorakada nabaria izan da. Aurtengo 98-99 ikasturtean 173 ikasle eta 10 irakasle dira euskalduntze prozesuan murgildurik daudenak. Ikasle hauek, esan bezala, eskualde osoan banaturik daude, Bastidan 4.urratseko 9 ikasle daude, Eskuernagan 7. urratseko 8 ikasle, Biasterin 3. urratseko 12, Eltziegon 5. urratseko 12, Lantziegon 3. urratseko 10, Bianan (Nafarroa izan arren eskualde honetan sarzten da) 2. urratseko bi talde daude, batean 10 eta bestean 13 ikasle daudelarik, Mendabian 3. urratseko 10 ikasle eta Oionen, euskaltegiaren egoitza nagusia dagoen herrrian, ikasturte honetan zazpi talde daude 1., 2., 3., 4., 5., eta 9., urratsak euskalduntze atalean eta EGA talde bat ere bai, talde hauetan 89 euskara ikasle daudelarik. Ikaslegoa oso gaztea da, batez besteko adina 25-35 urtetakoa da

Araban euskara berpiztearen arrazoi edo eragilea zein izan da?
Dirudienez Araban irakaskuntza izan da indar nagusia, kontuan eduki behar da familia barruko transmisiorik ia ez dagoela gurasoak erdaldunak direlako, eta orduan neska-mutikoak eskolan ikasi dutenari esker atera da euskara aurrera.

Arabako ikastolak ingurune erdaldun batean daudela kontuan izanik irakaskuntza lanak egiteaz gain euskal kulturaren munduan eragile izan behar al dute?
Ez bakarrik Araban, Euskal Herri osoan ere bai. Ikastolak izan du euskaraz aparte euskal kultura bera aurrera ateratzeko helburua, eta hori liburu honekin ere ikusten da, liburu hau Araba Euskarazen proiektu bat izan da.

Arabako euskarak zer berezitasun ditu?
Araba osoko euskararekin gertatzen dena da ez dagoela bertako bereizgarririk, ez dago ezaugarri bat Araban bakarrik gertatzen dena, horregatik ez dut Arabako euskara euskalkitzat hartzen, mendebaldeko euskalkien azpieuskalkitzat hartzen ditut, Araba mendebaldeko eta erdialdeko euskara bai behintzat.

Aurten Araba Euskaraz La Puebla de Labarkan dela-eta, nolakoa da euskararen egoera eskualde horretan?
Ezin hobea. Beno datu absolutuak hartuta euskaldun gutxi dagoela ikus daiteke baina duela 30 urte ez zegoen bat ere, eta Araba osoan ere horrekin jokatu behar dugu. Esate baterako Arabar Errioxan 1991n 662 euskaldun zeuden, oso kopuru txikia dirudi baina hamar urte lehenago 80 besterik ez zeuden. Honekin lotuta dago liburuaren mezu osoa, arabarrek pentsatu izan dute beste euskaldunak baino gutxiago direla, baina kontuan eduki behar dugu datu garrantzitsu bat, 1970ean Irizarrek inkesta bat egin zuen, inkesta horretan esaten zen Araba osoko euskaldunak ez zirela 2.000ra iristen eta duela bi urteko datuetan euskaldunak 40.000 dira. Hori sekulakoa da.

Liburua oso era errazean idatzita dagoela esan da, adituak ez direnek ere ulertzeko moduan. Hori al da helburuetako bat?
Helburu nagusia hori da. Liburu honen helburua ez da aurkikuntzak egitea, euskaltegietan edo ikastoletan dabiltzanek erraz irakurri ahal izatea baizik


Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude