ARRANOEN BALKOITIK BEGIRA


2021eko uztailaren 19an
Zuk sekula zapalduko ez dituzun tokiak ikusten ahalko dira. Mendiz nahiz itsasoz helezinak diren zoko ezkutuak; denak airez bistaraziko zaizkigu, haizeak bultzatua planeatzen doan arranoa bagina bezala. Hori da «Maite ditut gailurrak» dokumentalek («Entre el Cielo y la Tierra» gazteleraz) eskainiko digutena.
Duela lau urte «En el Cruce» izeneko dokumental sorta egin zuen Iñaki Panguak, Euskal Herriko hiriburuak xeheki irudikatzen zituena.

«Horren jarraipen gisa, Euskal Herri osoa airetik eta mugimenduan erakustea proposatu nuen, historia eta gaur egungo bizimodua ere jasoko zituena. Proiektua aurkeztu eta onartu egin zidaten»
azaltzen digu Panguak («La noche de» saioko errealizadorea ere bada).

«Halaxe, lanari ekin genion, irudien osagarri gisa zerbait berezia aurkitu behar genuen, ez zedila betiko testu betegarria izan. Ikuspegi epikoa erabiliz, antzina eta gaur egungo istorioak kontatu. Geografia, historia eta eguneroko bizimodua era dibertigarri batean uztartu behar ziren».
Horretarako pertsona egokia antzeman behar zuten. Izan ere, nahiz eta norbaitek historiaz asko jakin, ez da batere samurra jakituria hori telebistaren hizkuntzara eramatea, gaiak irudiekin batera mamitzea, alegia.

«Nor hobe horretarako Alberto Santana historialaria baino; Euskal Herriko paisaia eta historian izugarri jantzia dagoen gizona baita, baserrietan aditua. Beraz, Albertok egitura eta atal bakoitzaren haria taxutu du. Pedro Ugarte eta Iñaki Esteban gidoilariek berriz, idatzi dituzte testuak».
Euskal Herria bazterrik bazter orraztu ondoren, ordu erdiko 26 atal egingo dira nahiz eta oraingoz 9 atal baino ez diren ikusiko, kostaldea eta hiriburuei eskainitakoak. Hain zuzen, uda bilakatzen denez hiritar guztien aro jostagarria,

«Pello Sarasola ETBko programazio buruak pentsatu zuen aproposa litzatekeela hondartzak eta hirietako jaiak airetik ikustea»
diosku Panguak. Barnealdeko haran eta ordekak aldiz, udazken aldera grabatuko dira, zuhaitzen hostoak gorriz eta horiz janzten direnean.

«Garai horretan askoz politagoa egoten da barnealdea, baita neguan ere, mendiak elurtuak daudenean».

PLANO FINKORIK EZ.

Errealizazioari begira, estiloa biziki zaindu da, muntaia eta musikak bat egin dezaten. Horren haritik, harridura sortuko duten planoak landu dira, ikuslea une oro hegan eramanda, helikopteroa ez baita inoiz ikusten. Konparazioa egin: 30 segunduko harraldiak, kamera geldoan eta bi plano mota abiadura handian tartekatuz: aire zein lurretik. Mitxel Casado eta Iñaki bera dira errealizazioaz arduratu direnak.
Musikari gagozkiola, klasikoa hautatu dute, Debussy, Rachmaninov, Mahler, Wagner, eta abar.

«Kontraste polita izango da musika eta irudi labankorren arteko joku hori».
Arestian aipatu bezala, irudiez landa, giza alderdia ere bete betean ukituko da, hala nola: tokian tokiko pasadizo ezezagunak, arrantzaleak, algak jasotzen, petroleountzi batean. Uda aldean, Iruñea, Baiona, Donostia, Gasteiz eta Bilbo nolakoak diren erakutsiko zaigu. Hori gehi beste lau saio, Bizkaia, Gipuzkoa eta Lapurdiko kostaldeetara hurbilduko gaituztenak, itsasbazter eta hondartzen edertasuna bistaraziz. Esate batera, «Burdina eta itsasoa» izeneko lehen atalean Bizkaiko itsasertza agertuko zaigu. Muskizeko itsaslabarrak, MacLennan meatzea, Muñatones gaztelua, Zierbenako kaia, Serantes mendia, Santurtzi, Abra ibaia, Ereagako hondartza, Algortako portu zaharra edota Galeako itsasargia.


ARRISKU BIZIAN.

Irudiak helikoptero batetik hartzen dira, «Wescam» sistemaz hornitua dagoen kamera bat erabiliz. Kanadako armadak asmatu aparagailu honek irudia orekatu eta dardara guztiak saihesten ditu. «Steady-cam» delakoa baino hobea da; 200 kilometro orduko abailan ere, geldirik egonda bezainbateko zehaztasuna duena. «Joystick» batez erabiltzen da, zooma, argiztapena eta, kontrolatzeaz batera, aldi berean pilotuari aginduak ematen joaten zaio errealizadorea: jaitsi gehiago, abiadura gutxitu, 0 posiziora joan, eta abar. Muturrean joan daitekeen arren, helikopteroaren hegal batetik hartzen ditu irudiak. Batez beste bizpahiru plano egin behar izan dira ontzat eman diren planoak lortzeko.
Lehenbiziko 9 atalak burutzeko, 90 helikoptero irteera egin dira, 300 ordu hegan, alegia. Arriskua noski, lepotik zintzilik ukan dute.

«Itsasotik metro t' erdira 90 korapiloko abiaduran (160 kilometro orduko) hegan goazela, edozein ezusteko gertatu, eta gureak egin du. Esaterako, Muskizeko Cobaron haitzartetik gindoazela, helikopteroen isatsak arroka bat igurtzi izan balu, akabo fandango! Beroan zaudela plano batekin tematua, ez zara benetako arriskuaz ohartzen eta gidaria, azken hitza badu ere, kutsatu eta ausartu egiten da. Alde horretatik, orain hotzean konturatzen zara larregi arriskatu duzula. Baina emaitza ikusita, berriro egingo genuke, zalantzarik ez eduki».

EGURALDI GIZONEK KALE.

Eguraldia lagun badute, bost atal bukatu behar dituzte oraindik lehenengo bederatziak osatu arte. Hain zuzen, Euskal Herriko eguraldi malapartatua izan da lantaldearen arerio nagusia.

«Zailtasun handiena eguraldia izan da, zoratu egin gaitu. Barnealdeko eguraldia iragarterrazagoa den bitartean, kostaldekoa zeharo aldakorra da. Sei orduko iragarpena egin digute goizparte eta arratsetan grabatzera atera izan garenerako. Baina, alferrik izan da, ezustean mendebala, hegohaizea, lanbroa, enbata... sartzen delako. Eguneko produkzio-plana beti kolokan egon da. Ondorioz, ikasi dugu metereologiaren zientzia ez dela batere fidagarria. Lehen gutxi fidatzen banintzen, orain gutxiago. Jendeak esaten digu Euskal Herria euritsua izanda, hala erakutsi behar dela. Baina eguraldi txarrarekin, nahiz helikopteroak arazorik gabe hegaldatu, kamararekin ezin da deus grabatu, ezta xirimiri dagoenean ere»

Azkenak
2024-08-09 | Axier Lopez
Beste milioi bat euro eman die Jaurlaritzak erdarazko hedabideei

Kultura eta Hizkuntza Politikako sailak nagusiki gaztelania darabilten hedabideetan "euskarazko albisteak areagotzeagatik" diru-laguntzak banatu ditu beste urte batez. Ia milioi bat euro banatu dute Noticias, Gara eta Vocento hedabide taldeen artean, artikulu batzuk... [+]


Ertzain bat atxilotu dute homizidio saiakera egotzita, lan orduetatik kanpo hiru pertsonari tiro egiteagatik

Ertzaintzak ertzain bat atxilotu du, hiru pertsona hiltzen saiatzea egotzita. Agentea lan orduetatik kanpo zegoen, eta deklaratu zuen bere buruaren defentsan egin ziela tiro furgonetan zihoazen ustezko hiru lapurri. Ertzaintzaren ikerketaren arabera, gezurra da deklaratu duena.


Sardiniak ezetz esan dio kolonizazio energetikoari

Haize-erroten eta eguzki-plaken ezarpen zabalarekin kezkatuta, populazioa "espekulazio energetiko" gisa kalifikatzen duen joera bati aurre egiten ari da.


2024-08-08 | ARGIA
Venezuelako Askapenaren brigada
“Herriak eta gobernuak ez dute atzerapausorik onartuko”

Venezuelan dauden Askapena talde internazionalistaren brigadistekin hitz egin du ARGIAk, hauteskundeen osteko egoeraz eta etorkizunaz.


2024-08-08 | ARGIA
Puigdemont Kataluniara itzuli da zazpi urteren ondoren, eta berriz ere desagertu da

Carles Puigdemont erbestetik itzuli da Kataluniara zazpi urteren ondoren. Salvador Illaren inbestidura saiora joan baino lehen, Bartzelonako Garaipenaren Arkuan hitzaldi labur bat eman du milaka lagunen aurrean. Poliziak Puigdemont atxilotzeko agindua du, baina ez du lortu... [+]


2024-08-08 | Sustatu
Twitterren alternatiben analisia: Bluesky, Mastodon eta Threads

Elon Musk-en jarrera ultra eta toxikoak egunetik egunera agerikoago izanik, X/Twitter noren eskutan dagoen edozeinek ikusten du. Berriz ere egunotan sare horretatik alde egiteko deiak eta agurrak ikusten ari gara, eta horren harira artikulu interesgarria irakurri dugu Electronic... [+]


Israel Donostiako Klasikotik kanporatzeko eskatu du Gernika-Palestina herri ekimenak

Larunbatean zeharkatuko ditu hiriko kaleak Donostiako Klasikoak, eta Gernika-Palestina herri ekimenak Israelek bertan duen presentzia salatu du, prentsaurreko batean. Adierazi dutenez, “genozidioa eteten ez duten bitartean” klasikoak ez luke Israel-Premier Tech... [+]


Egiazko arrazoia Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko

Israelek Hamas eta Hezbollahko buruzagiak hiltzeko helburua ez da erresistentzia ahultzea. Benetako asmoa da inteligentzian eta arlo militarrean bere nagusitasunaren irudia berrezartzea Israelgo iritzi publikoaren aurrean .


Puigdemontek esan du osteguneko inbestidura saioan izango dela

2017tik Bruselan dago Kataluniako presidente ohia, baina itzultzea erabaki du Generalitateko hurrengo presidentearen inbestidura eztabaidarako. “Normaltasun demokratikoko baldintzak ez” izatea salatu du, eta aipatu du itzultzeak suposatzen duen atxiloketa arriskua.


Donostian jarrera eta eraso arrazistak ugaritzen ari direla salatu eta borrokatzera deitu dute

Udaletxe aurrean eginiko prentsaurreko jendetsuan, Donostian gertatzen ari diren jarrera arrazista, klasista eta faxistekin kezka adierazi dute hiriko eragile sozial eta politiko ugarik. Irakurketa bateratua eskaini dute 37 eragilek, besteren artean, Ernai, GKS, Bilgune... [+]


Venezuelako oposizioak dei egin die poliziei eta militarrei gobernuaren kontra egitera

“Herriaren eta beren familien alde” jartzeko eskatu diete Edmundo Gonzálezek eta María Corina Machadok adierazpen bateratu baten bitartez. Maduroren gobernuak erantzun egin die, eta erabaki dute dokumentuaren sinatzaile biei “ikerketa penala... [+]


Israelgo armagile nagusiaren fabrika batera sartu eta gerrarako materiala suntsitu dute Erresuma Batuan

Palestine Action taldeak dio bere ekintzaileek astelehen goizean (abuztuak 6) Elbit-ek Bristolen duen fabrika "inbaditu" dutela. Ikerketa eta fabrikazio zentroa oso zainduta dago, eta espetxeko furgoneta bat erabili dute kanpoko perimetroa txikitzeko.


2024-08-07 | Euskal Irratiak
Oihana Goiriena
“Haserre gara, Polonia airos atera baita Pabloren kontrako salaketa frogatu gabe”

Osasun artak biltzen ari da Pablo Gonzalez Moskun une honetan. Joan den astean, Poloniako Radomgo segurtasun handiko espetxetik atera zen kazetaria bi urte eta bost hilabeteko preso egon ondoan. Poloniak leporatzen zion espioitza frogatu gabe libre atera da.


Eguneraketa berriak daude