Oiartzungo bidegorrian urrezko piritaren atzetik
Aste honetako txangoan, garai batean Santa Barbara deituriko baporezko trenak egiten zuen bidearen zati bat egingo dugu. Oiartzungo plazan hasi eta maldan behera joanez polikiroldegia igaro eta bidegorriarekin topo egingo dugu. Bidegorria zurezko hesiekin apaindurik dago; inguru hauetan hesolagintza, lanbide moduan mantentzen baita. Bidearen ertzean landaturiko zuhaitzen izenak plakatxotan agertzen dira. Hauetako, zuhaitz asko eta asko kanpotik ekarriak dira eta landaketetan soilik ikus ditzazkegu.
Pixkanaka-pixkanaka baserri inguruetan murgiltzen gara. Sega larreen muga landaredi berezia dugula behatzeko parada hartuz gero, landaredi honen berezitasunak ikus genitzake. Panpano sahats eta hurritzek errekaren presentziaz hitz egiten digute baina bertara heldu arte ezin dugu errekarik ikusi, ezta bertako amuarrain, eskailu eta aingirak ere. Errekatxo txiki honetara heldu baino lehenago, egitura zilindrikoa duen eraikuntza berezi bat ikusiko dugu, errekatik trenak behar zuen ura gordetzeko erabiltzen zen berau. Ibilbidean zehar garrantzi etnologiko handiko baserri ederrak ikusten dira, hauen artean Ugarte Erdi Aroko bizitzagunea dugu. Bidegorrian bertan agertzen zaigu dorretxea bere armarri eta guzti eta inguruan errota eta tolareak ere zutik diraute.
Aurrera jarraitu eta errepidea gurutzatu beharko da, garbi ikusten da zein den guk jarraitu behar degun bidea hesiak markatzen baitigu bidegorria. Ergoieneko auzoa alde batera utziko dugu baina itzuleran indarrak geurekin baditugu nekazari gune interesgarri hau ere bixita genezake. Gizakiaren eragina gutxitu egiten da eta landarediak bidea besarkatzen du, huntz arrunta (
Hedera helix
Tamus comunis
Clematis vitalva
Digitalis purpurea
Pare bat tunel igaro ondoren gizakiaren arrasto modernoak ikus daitezke. Etxetxo goxoaren kanpoko pintadak berrerabiltzen ari dela esaten digu, guztiz ekologikoa den berrerabileraren adierazpena, okupazioa hain zuzen. Ibilbideak, baketsua eta isila, bere historiari buruz hitz egiten jarraitzen digu. Aurrerago duela urte batzuk landaturiko zuhaitzak daude haritz amerikarrak, zedroak eta abar. Kanpoko zuhaitzak izan arren urtetan aurrera eginak direnez meatzetan lan egiten zuten gizon emakumeek sarturikoak ote?
Meatzetako sarrera zoragarria egiten da goian, Aiako Harriak, duela gutxi natur parke izendatua eta gertu Arditurriko erreka kanalizatua. Aurrera egin eta oilo eta oilar artean, hiru eraikuntzekin topatzen gara hauetako bat taberna izana. Erreka zeharkatu gabe meatzetara igo gintezke bertako mineralak behatzeko eta harrikoskorren artean piritaren urre distira ikustea ez da batere zaila. Harkaitz eta harroketan ere landareak egiten duten kolonizazioaren lehen urratsak beha daitezke. Harri biluzietan likenak dira nagusi baina hauts eta lur geruza finean goroldioak gara daitezke, honek graminioen agerpena ekartzen duelarik. Denbora erraz joaten da harri eta landareei begira gaudenean eta ilundu baino lehenago edo zergatik ez beranduago Santa Barbara trenak hainbatetan eginiko bidea egin beharko dugu berriro Oiartzungo plazara iristeko
Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.