ESKOLATIK GAZTE GUZTIAK EUSKALDUN IRTEN DAITEZEN

  • bultzatutako ekimenak eta EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek abiatutakoak helburu bera dute: derrigorrezko hezkuntzaren ondoren euskararen ezagutza bermatzea.

2021eko uztailaren 19an
Euskal ikasleek beren III. Biltzar Nazionala burutu zuten maiatzaren hasieran Agurainen. Euskal Herriko sei herrialdeetako hezkuntza sistema aztertu ondoren, «

analfabetoak baino analfabetizatuak
» sentitzen dira, hezkuntza ereduek behar kultural eta sozialei ez dietelako erantzuten. Euskal Autonomia Erkidegoko legediak derrigorrezko hezkuntzan haur guztiei euskara eta gaztelera menperatzea bermatuko diela esan arren, A ereduan hori gezurra dela salatu zuten ikasleek. Nafarroan berriz, «

muga baztertzaile subjetibo batzuen arabera, euskara ikastea lurraldearen heren batean soilik dago bermaturik
», ikasleen iritziz. Azkenik, irakaskuntza eredu frantziarra salatu zuten, euskarazko oinarrizko hezkuntzaren egoera larriaren erruduntzat joz.
Biltzar Nazionalean ikasleak analfabetoak egin dituztela adierazi zen, lagunekin harremanak euskaraz izateko eskubidea eta gure kultura gozatzeko aukera ukatuz. Ikasle askok bere kasa euskaldundu behar izan duela esan zuten, «

instituzio pribatuen bitartez, norberaren diru eta denbora ugari erabiliz
». Egoera salatzeko, hezkuntza frantziar eta espainiarrek kaltetutako guztiak biltzar nazional batean elkartu ziren iragan ekainaren 5ean Txurdinagako (Bilbo) Gabriel Aresti institutuan.


IRAKASKUNTZAREN MUGEN AURKA.

Bestalde, EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek Euskal Herriak bere hizkuntza berreskuratzeko duen eskubidea aldarrikatzen dute, eta horretarako ekitaldi xume batzuk antolatu dituzte: maiatzeko bi asteburutan erakusketak egin ziren, ekainaren 2an Hegoaldeko lau hiriburuetako Hezkuntza Sailen ordezkaritzetan Lanbide Heziketa euskalduna eskatuz jasotako ehundaka sinadura entregatu zituzten eta ekainaren 11n nazio mailako kontzentrazioa egingo dute herriz herri.
Hizkuntzaren berreskurapenean eskolak duen garrantzia azpimarratzen dute ekimen honen sustatzaileek. Hala ere, euskaraz ikasteko eskubidea herritar guztiei bermatzeko asko falta dela uste dute, alde batetik Nafarroan % 70etik gora eredu erdaldunetan ari delako oraindik eta Iparraldean kopuru hori % 80tik gora igotzen delako. Zehazki esanda, Ipar Euskal Herrian, derrigorrezko hezkuntzan, % 8 besterik ez da ari Seaskako ikastoletan, beste % 3 Euskal Hazia/Ikas Bi-n ari da (Hegoaldeko B ereduaren antzekoa, elebiduna) eta % 89ak frantses eskolan ikasten du, euskara usaindu ere egin gabe (Nafarroako G ereduan bezala).
EAEko egoera hobea izan arren, «

ikasleen laurdenak A ereduan eta beste laurdenak B ereduan ikasten duela salatzen dugu; lehen kasuan euskara ikasi gabe eta bigarrenean oso baldintza onetan bakarrik lortuz euskara menderatzea
», adierazi du Unai Brea Euskal Herrian Euskarazeko ordezkariak. Egoera honi aurre egiteko aipatutako mugimenduek euskararen ofizialtasuna eta hizkuntza eskubideak eskatzen dituzte Euskal Herri osoan, duela hogei urte ezarri ziren hizkuntz ereduak gaurko baldintza soziologiko eta politiko desberdinetara egokituz.
Eskubide horiek ikasmaila guztietan bermatzea nahi dute. «

Gaur egungo egoerarik mingarriena lanbide heziketan gertatzen da
» dio Unai Break, euskaraz ikasten ikasleen % 5 bakarrik ari baita. Ikasmaila horietan euskarazko eskaintza lehenbailehen ziurtatzea beharrezkotzat ikusten du, «

bestela maila horietara iritsi arte babestu den eskubidea ezerezean geratuko delako
».
Unibertsitateko egoera ere salatzen dute EHE, LAB, IA, Ikas Batuaz eta Sortzenek. 1995eko datuen arabera, euskaraz ikasi nahi zutenen laurdenak ez zuen lortzen EAEko unibertsitate publikoan gure hizkuntzan ikastea. Nafarroan egoera okerragoa da, ez baitago euskalduntze plangintza martxan jartzeko borondaterik. Plangintza horretan irakasleen euskalduntzeari lehentasuna eman behar zaio, hori baita kalitatezko euskal irakaskuntzaren oinarria. Batez ere Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian nabari dute borondate eza hori. EAEn berriz, irakasle euskaldunberrien formazio berezia, maisu-maistra euskaldunen kontratazio berria eta materialen beharrei erantzutea; horiek dira beraien iritziz plangintza horretan sartu beharrekoak, maila batzuetako (unibertsitatea, lanbide heziketa) utzikeriari aurre egiteko.
Bost erakundeok euskal irakaskuntzaren zainketa Administrazioei dagokiela uste dute, hauek eskola esparruan eta inguruan erabilera bermatzeko eta irakasle erdaldun soberakinen auzia konpondu behar dutelako. «

Era berean unibertsitatean gero eta euskararen eskaera handiagoa izango denez, horri erantzun egokia bilatu behar diote Administrazioek
», adierazi zigun EHEko ordezkariak. Horretarako aurrekontu eta baliabide egokiak jarri beharko dituzte, etorkizunerako inbertsiorik onena formazio euskalduna eskaintzea dela gogoan izanik.
Bost erakundeok egoera gizarteratu nahi dute modu sendo eta bateratuan. Horretarako antolatu dituzte arestian aipatutako ekintzak eta hurrena ostiral honetan izango da; irakaskuntza euskaldunaren aldeko kontzentrazioak deitu dituzte Euskal Herriko hainbat herritan


Azkenak
Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Ernaik Berriozarren egingo du Gazte Topagunea, apirilaren 17tik 20ra

Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]


Larunbatean hiru bahitu askatuko dituela baieztatu du azkenean Hamasek

Su-etena hausteko arriskua erreala izan bada ere aste guztian zehar, adostasun batera iristeko bidean dira bi aldeak: bahitu gehiago askatuko lituzke Hamasek, laguntza Gazara sarrarazteko bidea ez oztopatzeko "promesa" egin duelako Israelek. Arabiar Ligako herriek... [+]


Atzoko filosofoen oraina hausnartuz

Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]


“Torturak gauzatzeko baldintzek bere horretan jarraitzen dute”, Askek salatu duenez

Torturaren kontrako eguna baliatuz, Aske antolakundeak prentsaurrekoa egin du Bilboko Justizia Jauregian. Gaur egun ere tortura gauzatzeko baldintzek bere horretan jarraitzen dutela salatu dute.


AHTrako desjabetze mehatxuen aurrean Aralar zulatzeari alternatibak daudela gogorarazi dute ekologistek

Nafarroa eta Ezkio-Itsaso lotuko lituzkeen alternatibak Aralar barnean 22 kilometroko tunel bat zulatzea suposatuko luke, eta 1.300 milioi euroko kostua izango luke. Lotura hau igaroko litzatekeen herri ugarietako udalek nahiz bizilagunek, ordea, lanei ekiteko eduki beharreko... [+]


Raimundo El Canastero taldearen aurkako epaiketa atzeratu dute, akusazio larriagoak egotzita

Asteazkenean izan behar zuen epaiketa dataz aldatu dute Lizarrako alkateak azken momentuan jarritako helegite baten ondorioz. Orain taldeari "gorrotoa sustatzea" ere egozten zaio eta lau urterainoko kartzela-zigor arriskua dute kideek. 


Zentral nuklearren itxiera atzeratzeko PPren ekimena onartu du Espainiako Kongresuak

Junts eta ERC abstenitu egin dira bozketan eta popularrek aurkezturiko ez-legezko proposamena aurrera atera da, PP, Vox eta UPNren botoekin. 2027 eta 2035 urteen artean ixtea aurreikusten diren Espainiako Estatuko zazpi zentral nuklearren bizitza erabilgarria handitzea ekarriko... [+]


“Botere judizialaren injerentzia” salatu dute Donostian, udaltzainen euskara eskakizunen auziaren harira

Euskarazko B2 eskakizuna zuten bi udaltzain lanpostu baliogabetu zituzten epaileek iazko urtarrilean, euskara eskatzea "diskriminatzailea" izan zitekeela iritzita; eta aitzineko astean, Donostiako Udalak aurkezturiko helegitea ez aztertzeko erabakia hartu du EAEko... [+]


Erakundeen erantzukizuna haurrak babestean

Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak,  polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]


Eguneraketa berriak daude