Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko abenduaren 18an
"SANZ, NAHI GABE, EUSKAL HERRIAREN ALDE ARI DA"
G
erra zibilaren ostean, Saran eman zenuen gaztaroa. 46an egin zenuen buelta eta garai hartan hasi zen pixkanaka abertzaletasuna berpizten. Nola gogoratzen dituzu urte haiek?
Denok pentsatzen genuen Francok gutxirako zuela. Espero genuen gauzak segituan jarriko zirela martxan berriro, Jose Antonio Agirre etorriko zela, aliatuek gerra irabaztean guk ere irabaziko genuela, baina aliatuek gerra irabazi zuten eta Francok beraiekin. Beste hura Hendaiara etorri zenean eta Francori besarkada hura eman zionean, ikusi genuen ez zela laburrerako izango. Orduan, alternatibak sortu ziren; batzuk armen alternatiba hartu zuten eta beste batzuk kulturaren armak. Ikastolak sortzen hasi ziren...
Aukera desberdinak egin arren, helburuetan bat egiten zenuten?
Batzuk armak eta besteek kulturaren armak. Ez dira gauza bera, baina nolabait antzekoak. Guk hauek (mahai gainean duen 36ko gerraren inguruko liburua seinalatzen du) genituen presente. Hauek ere armak hartu zituzten, baina arma instituzionalak. Matizazio bat egin beharra dago.
Ikastolak aipatu dituzu. Hezkuntza propio bat izateari berebiziko garrantzia eman izan diozu beti.
Ni neu ikastolako ikasle ohia naiz, Tolosan baziren gerra aurrean. Euskal Herrian azken urteetan gertatu den gauza garrantzitsuena ikastolen sortzea izan da. Nik uste dut bataila politikoa irabaziko dugula bataila kulturala irabazten dugunean eta, noski, bataila kulturala irabaziko dugu euskara finkatzen denean. Belaunaldi berriak, alfabetatuak eta unibertsitatera joanak, gauza berri bat dira; gure historian behin ere ezagutu ez dena, eta itxaropen izugarria ematen diguna.
Kimika ikasia zara. Non aritu zinen lanean gazte denbora hartan?
Lehen lana Ingalaterran aurkitu nuen. 52an, karrera bukatu nuenean, hemen ez zegoen lan gehiegirik gazteentzat. Ingalaterrara joan nintzen, han ibili nintzen gora eta behera, eta handik, gazteleraz banekienez, San Adrianera, Nafarroara, kontserbak egitera bidali ninduten. Gauza berria zen, hemen ez zegoen, eta Ingalaterrara esportatzen genuen. Hortik hotelari lanetara pasa nintzen, eta Londres Hoteleko zuzendari izan nintzen, 78an politikan sartzeko utzi nuen arte.
Politikan hala ere, batetik edo bestetik, sartua zeunden. EAJn urteak zeneramatzan.
Beti, gure familia beti izan da politikan sartua. Euzko Alderdi Jeltzalean sartua egotea famili gauza, belaunaldi gauza da.
Duela sei urte ARGIAn eginiko elkarrizketa batean EAJ bizitzeko modu bat zela zenioen.
Eta hala da. Gu nolabait karlistak gara, familia karlistak, familia abertzaleak; horrek ematen dio indarra Euskal Herriari, kasta zentzua daukagula. Bizitzeko modu hori hor dago, hor segitzen du. Izan dituen akatsak eta erruak ere, gizasemez osatua izanik, hor daude. Nik uste dut, azken finean, 100 urteko balantze hori positiboa dela, dudarik gabe. Ez balitz sortu Euzko Alderdi Jeltzalerik orain ehun urte, gauzak ez ziren berdinak izango Euskal Herrian.
Arturo Kanpionek, euskaltzale sutsua izanda ere, Sabino Arana biziki kritikatu zuen.
Hori da Nafarroaren historia. Sabino bizkaitarra zen eta aurrena hasi zen bizkaitarrismoarekin; eta hor, berriz, nabarrismoa dugu. Eta gauza bat esango dizut: ez dut uste txarra denik. Nik positibotzat jotzen dut; lehenengo pauso bezala, nafarrak izan behar dute nafarrak, eta nabarrismoaren bideak eramango ditu Euskal Herrira. Egunen batean eskatuko dute Donibane-Garazi, egunen batean eskatuko diote Arabari Errioxa, berea da. Laguardia nafarra zen eta Najera ere bai. Nik uste dut Euskal Herriaren ikuspegi nazional batetik nabarrismoa ez dela txarra. Hombre, ez da atsegina, abertzale bezala beste presa bat daukagunontzat. Baina, eboluzio historiko bat da. Eta benetan nafar bihurtzen badira, eta ez Aragoiko sukurtsal bat, eskatuko dute eskatu behar dutena. Gaur egun badakit badirela nabarrista kasik inperialistak; atera diren liburu horiek, «La Navarra maritima» eta horiek... Iruditzen zait `Navarra maritima' aspaldi ahaztu zaiela, nafarrei aspaldi ahaztu zaie zer den igeri egitea. Baina gauza berriak dira, eta positiboak. Sabinok bere gizartea izan zuen, baina baliteke Kanpionek arrazoi izatea. Nafarroak berezitasun bat dauka Euskal Herrian, estatu izan zela, erresuma izan zen. Besteok ez ginen estatu izan. Horrek esan nahi du nafarrek behar dutela gaur egun ez daukaten kemena benetan nafar izateko. Eta nafar izaten direnean, hartuko dute gidaritza Euskal Herriaren osatze prozesu horretan.
Euskal Herria Nafarroatik eraiki behar dela uste duzu, beraz.
Bai, bai. Sanz, bere asmo txar guztiarekin, Euskal Herriaren alde ari da lanean. Ez daki, uste du Espainiaren alde ari dela, baina Euskal Herriaren alde ari da. Nabarrismoa indartuz, sentimendu berri batzuk sortzen dira. Ni hortan baikorra naiz, baina pazientzia izan behar dugu. Txorakeriak ez ditugu egin behar, `Nafarroa Euskadi da' eta horrelakoak... Ni Telesforo Monzonen oso laguna nintzen, asko maite nuen, elkar asko maite genuen, baina hura hutsegite bat izan zen, hankasartze bat. Dudarik gabe, Euskal Herriaren zentrua, historikoki, Nafarroa izan da. Gaur egun grabitate zentrua Bizkaiara joan da. Hor daude sosak, banketxeak, hor dago dena. Oraingoz, Euskal Herriaren proiektu hortan indar nagusia EAEko hiru probintziak gara. Lehendakari baten figura, sinbolikoki, izugarri figura garrantzitsua da. Ibarretxe nazioaren sinbolo da, ez bakarrik hiru probintzien sinbolo. Juridikoki ez da izango, baina moralki Euskal Herriaren sinbolo bihurtzen da, nahi edo ez. Eusko boterea, eusko ahaltasunak, hiru probintziek dituzte, eta hiru probintziei dagokie historikoki prozesua bultzatzea, beharrezkoa bada, baita nabarrismoa bultzatzea ere.
Ez al dago hor kontraesanik?
Ez dut uste. Nabarrismoak azkenean eramango du Nafarroa bere paperera, eta bere papera da Euskal Herriaren biltzea.
Gaiz apur bat aldatuz, Garaikoetxearen lehen gobernu hartan sailburu izan zinen. Zuk esana da: «Komunikabideak eta hezkuntza gure defentsa nazionala dira».
Gure defentsa ministerioa, bai.
ETB jarri zenuten abian lehen agintaldi hartan. Madrilen oniritzia jaso aurretik.
Kontzeptu interesgarri bat dago hor. Carmelo Renovales zenak, Justizia sailburuak (ez zen euskalduna, Enkarterrietakoa zen, oso gizon abertzalea, zuzena, jurista ona), esaten zuen `Estatutua da ahaltasun batzuen bihurtzea (devolución de potestades, gazteleraz)'. Gero, bitartekoak ez baditugu bihurtzen, hori beste gauza bat da, baina ahaltasunak gureak dira. Eta Estatutuan argi zegoen telebistaren, komunikabideen ahaltasunak gureak zirela. Bitartekoak ez zituztela ematen... bitartekok hartu egiten dira. Boterea ez da ematen, boterea atzaparra luzatu eta harrapatu egiten da, mundua horrelakoa da. Estatutuak ez zizkigun gure ahaltasun historiko guztiak bihurtu, baina zerrenda dezente bat bai.
Argi eta garbi zenuten euskara hutsez behar zuela izan.
Bai, bai, egitasmoan argi genuen, ez da posible Euskal Herria euskararik gabe; euskaraz atera behar da, eta aurrekonturik gabe.
Zein balorazio egiten duzu telebistaren 16 urte pasatxoko ibilbideaz?
Talde bat egin da. Hasi ginenean ez zen erraza, jende gutxi zegoelako. Bikoizketan adibidez, ez zeuden ahots helduak, ardoak eta tabakoak erretako ahots horiek, eta gazteek egin behar zuten, gazteak ziren alfabetatuak. ETB egin du ikastolak, ikastolaren emaitza izan da. ETBk, nik uste, bete dituela garai hartan guk geneuzkan helburuak, euskara normalizatzea... Gaur iruditzen zait ETB1ean diru gehiago gastatu behar dela, eta programak aberastu egin behar direla. Gaur egun ETB1en programak pobreegiak dira; jende apalak gara euskaldunak, baina, joño, hain apalak ez. Diru gehiago gastatu behar da, badago dirua horretan gastatzeko. Gaur egun ere ETB1ek izan behar du lehentasun bat Jaurlaritzaren egitasmotan, eta ziur nago Ibarretxe lehendakariak zer esanik eta eginik izango duela.
Zein oroitzapen duzu lehen gobernu hartaz? ETBz gain, abian jarritako zein beste proiektuk harrotzen zaitu?
80ko abuztuan geunden Etxenike eta biok, dozena erdi bat pertsonarekin, atarian zegoen emakume batekin eta txakur batekin; hura zen Lakua. Jaurlaritzan izatea harro sentitzeko gauza zen niretzat. Nire belaunaldiko tipo batentzat, lehenengo Eusko Jaurlaritzaren kulturan hazia, Jose Antonio Agirre lehendakari zenaren ondorengo Jaurlaritzaren parte izatea ohore handi bat izan zen, dudarik gabe.
Handik gutxira, Donostiako alkate izan zinen.
Alkainek ez zuen segi nahi, ni proposatu ninduten eta beno... Donostia garai hartan lur jota zegoen. Urte txarrak izan ziren, istilu asko kalean. 70etik aurrera iraultza ez bazen aurreiraultza giro bat sortu zen hemen, eta ordurarte balneario herria zenak jasandako ondorioak kristorenak izan ziren. Nik uste, piska bat berpiztu zela.
12 urte pasa dira. Zer iritzi duzu hiriak izandako bilakabideaz?
Franco hilez geroztik izan diren alkateak, ni besteak beste, alkate onak izan dira; alkate garbiak, ez dugu lapurtu, askotan hutsegin genuen, baina benetan saiatu gara denak ahal genuen guztia herriaren alde egiten. Orain, programak noiz egin ziren? Ni alkate nintzenean. Zergatik? Lehenengo sosak orduan sortu zirelako. Orduan pentsatu zen kultur etxeetan, Anoetako estadioan, Kursaala orduan erosi zen, polikiroldegiak egiten hasi ziren... Gaur egun, esan daiteke, 83an egin ziren proiektuak bukatu direla. Orain Donostiak beste etapa bat hasi behar du, Europa aldatzen ari da, herrien arteko lehiak handiak dira... Alkate dinamiko bat, irudimentsua behar da eta niri Enrique Arana aproposa iruditzen zait.
Beste etapa bat hasi behar dela diozunean, zer esan nahi duzu? Etorkizuneko hiriburuak nolakoa behar du izan?
Nik beti pentsatu izan dut Donostiak izan behar duela Euskal Herriaren ataria, lehen ikusten dena. Hotel Maria Cristinan sartu eta dena atzerritarrez betea dago; Guggenheim ikustera doaz, baina bizitzera Donostiara datoz. Eta hori ez da sinbolo txarra. Donostiak badauka Euskal Herriaren zentro xarmangarrienaren zera bat.
EAJren zatiketa nola bizi izan zenuen? Zuk EAJn geratzeko hautua egin zenuen.
Ez dut inoiz ulertu zatiketa horren arrazoia; zaharra naizelako izango da. Nik Garaikoetxearekin hartueman oso ona daukat, errespetu handia diot, uste dut maila handiko lehendakaria izan zela, Jose Antonio Agirreren linean, benetan zentzu nazionala zuena. Baina, nik uste, ez zuela asmatu, beste alderdi bat sortzea... Orain ikusi da, berriro ere denak besotik elkarrekin, ez du zentzu handirik. Ez zen alderdi zatiketa bat izan; izan zen zatiketa bat familietan, lagun artean, aspaldidanik lagun izan ginenen artean. Eta ez zen lehen zatiketa izan. 47an batzartzen ginen gazte abertzaleak `Txillardegi'ren aitak Zumalakarregi ibilbidean zeukan inprenta batean. Hor biltzen ginen, Orixe irakurtzen, eusko historia komentatzen, itxaropenez beteak... Eta gero, joan ginen batzuk alde batetik, besteak bestetik. Egon gara haserre urtetan azkenean, berriro, lagun izateko. Euskal mugimendu abertzalea joan da zatiketa batetik bestera. Euskaldunak zailak gara, gero; oñaztarrak eta ganboatarrak, beti banderizo. Gure historia halako adibidez betea dago; euskaldun baten etsai okerrena, beste euskaldun bat da.
Hala ere, berriki, akordio historiko bat sinatu dute alderdi abertzaleek. Zer iradokitzen dizu horrek?
Gertatu behar zena azkenean, eta bazen garaia, gertatu da. Ni bezalako pertsonentzat poz handia izan da. Ni aspalditik nengoen hori aldarrikatzen.
Euskal Herria Madrili eta Parisi begiratu gabe eraikitzeko unea iritsi dela irizten diote askok.
Pausoz pauso egin beharko dira gauzak. Ez daukagu indar militarrik independentzia ezartzeko, ez gaude Balkanetan. Esloveniak bere independentzia aldarrikatu zuenean, Austriaren laguntza militarra izan zuen. Guk ez dugu laguntzarik. Gure helburua da Euskal Herria sortzea. Gaur egun posible da Hego eta Ipar Euskal Herria bategin eta Estatu bat sortzea? Ez dakit posible dugun, eta ez dakit jendeak nahi duen ere, hori ikusi beharko litzateke. Gauza da herri bat egitea, sinbolo den Euskal Herria errealitate bihurtzea, eta horruntz bagoaz. Bagoaz Euskal Herria euskalduntzen, bagoaz gure administrazioa sendotzen, gure izaera bereziari bizia ematen. Hori nabaritzen da, sentitzen da, usaintzen da gure kaleetan. Gauza bat esango dizut: hemendik 20 urtera gaur Mauleko, Gasteizko eta Tuterako ikastolan daude haurrak sentituko dira euskaldun eta euskal herritar, eta izango dugu lotura bat. Zer dute amankomunean orain? Ezer ez. Hori emango digu hezkuntzak, hezkuntza euskaldunak.
Iparraldean aurrera egiteko, Departamendua izan daiteke urrats bat?
Gaur egun Europan gaude eta nik uste ez dagoela oztoporik hemendik Iparraldeko ikastolak finantziatzeko. Ni Gobernuan banengo, hori egingo nuke zalantzarik gabe; etorkizuna hor dago.
Historia militarra duzu afizio. Nolatan?
Gerrako haurrak gara. 8 urtetatik 16 bitarte hori bizi izan genuen eta gure lehenengo inpresioak horiek izan ziren. Gero zaletasuna sortzen zaizu...
PEDRO MIGUEL ETXENIKE
KARLOS GARAIKOETXEA
`TXILLARDEGI'
`AMATIÑO'
ODON ELORZA
FELIX SOTO
ANTONIO MARIA LABAIEN
MARI KARMEN GARMENDIA
JOSEBA ARREGI
«Lagun bat eta Euskal Herriarentzat baliagarria»
KARLOS GARAIKOETXEA
«Nire buruzagi izan zena, eta niretzat betirako lehendakaria»
`TXILLARDEGI'
«Lagun bat»
`AMATIÑO'
«Gizon benetan saiatua, langile amorratua»
ODON ELORZA
«Hor sortu den xomorro bat»
FELIX SOTO
«Gizon zintzoa, langilea eta gaur egun oraindik aitortu ez bada ere, Donostiak asko zor diona»
ANTONIO MARIA LABAIEN
«Nire aita. Horrekin dena esana dago»
MARI KARMEN GARMENDIA
«Andere abertzalea, ikastolen mundutik sortua. Kultura, Euskal Herria aurrera ateratzeko tresna nazional bezala ulertzen duena»
JOSEBA ARREGI
«Ez nator ados gaur egun dituen tesiekin, baina bakoitzak bere tesiak izateko eskubidea dauka eta inork ezin du esan nork duen arrazoia. Baina pittin bat harritua nago»
Tantoa
Ramon Labaien oso pertsona azkarra da, kultura handikoa, mundu zabalarekiko duen ikuspegia bertako kulturaren ezagutza eta begirunearekin nahasten jakin duena. Xarmangarria, suge-liluratzailea da izatez. Baita berritzailea ere, beti dauzka ideia berriak buruan. Euskaltzale sutsua, oso garrantzitsutzat jo izan du beti gure hizkuntza indartzea. Beste zenbait hizkuntza ere badakizki, oso ondo gainera. Asko maite dut, aspaldiko laguna dudalako, baina ez dut uste laguntasun horrek itsutzen nauenik; esan ditudanak agerian daudela uste dut. Garaikoetxeak gobernura deitu ninduenean, taberna batean ezagutu nuen. Berehala bikote batua osatu genuen.
Instituzioak herriaren etorkizunerako garrantzi handikoak dira, baina beti instituzioen atzean pertsonak daude, eta nik benetan pentsatzen dut garai hartan Labaien eta Garaikoetxea egon ez balira, Euskal Telebista ez genukeela hain goiz lortuko. Ni saiatu nintzen laguntzen, baina meritua beraiena da, biena. Baita alderdiarena eta gobernuarena, baina bien bultzada pertsonala garrantzitsua izan zen, dudarik gabe.
Instituzioen prestigioa azpimarratzen zuen Ramon Labaienek eta sinboloei garrantzi handia ematen zien. Euskal Herriak, beste edozein naziok bezala, bere sinboloak eta kondekorazioak behar zituela uste zuen. Denborak aurrera egin ahala, konturatu naiz arrazoia zuela eta herri baten eraikuntzan sinboloen garrantzia izugarrizkoa dela. Berak hori betidanik argi edukitzea, beharbada, exilioan emandako urteetatik datorkio
Instituzioak herriaren etorkizunerako garrantzi handikoak dira, baina beti instituzioen atzean pertsonak daude, eta nik benetan pentsatzen dut garai hartan Labaien eta Garaikoetxea egon ez balira, Euskal Telebista ez genukeela hain goiz lortuko. Ni saiatu nintzen laguntzen, baina meritua beraiena da, biena. Baita alderdiarena eta gobernuarena, baina bien bultzada pertsonala garrantzitsua izan zen, dudarik gabe.
Instituzioen prestigioa azpimarratzen zuen Ramon Labaienek eta sinboloei garrantzi handia ematen zien. Euskal Herriak, beste edozein naziok bezala, bere sinboloak eta kondekorazioak behar zituela uste zuen. Denborak aurrera egin ahala, konturatu naiz arrazoia zuela eta herri baten eraikuntzan sinboloen garrantzia izugarrizkoa dela. Berak hori betidanik argi edukitzea, beharbada, exilioan emandako urteetatik datorkio
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Mikel Garcia Idiakez
#3
Iñigo Satrustegi
#4
Miel Anjel Elustondo
Azkenak
2024-12-18
Mikel Garcia Idiakez
Mezu kristaurik gabeko Gabon kantak, ikastetxe ugariren aukera
Gabonen erroa kristaua dela jakinda ere, erreferentzia katolikorik ez duten kantuak abestea erabakia du (edo eztabaida horretan dihardu) gero eta ikastetxe gehiagok, eskolaren printzipioetako bat laikotasuna dela oinarri hartuta.
.jpg)
2024-12-18
Leire Ibar
Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Aurkako Kontseilua sortu dute Nafarroan
Sortu berri duten organoaren eginkizun nagusien artean daude, besteak beste, diskriminazioaren aurkako politikak sortzea, migratzaileen eta gutxiengo etnikoen elkarteen parte hartzea sustatzea, Nafarroako arrazakeriaren egoera globala aztertzea, eta Arrazakeriaren eta... [+]
2024-12-18
Julene Flamarique
BSHko langileek lantegiaren “deslokalizazioa” salatu eta manifestazioa deitu dute larunbaterako Iruñean
Alemaniatik etorritako goi kargu batek eman die 655 langileei enpresaren itxieraren berria, ohar bat "hoztasunez" irakurrita, eta langileei “lehiakortasun falta” egotzi die. Langileek presazko bilera eskatu diote BSHko operazio arduradun Pepe Justeri, eta... [+]
2024-12-17
ARGIA
ETAren armagabetzeaz “esateko zeukan dena” esana duela adierazi du Jaurlaritzak Bakegileen salaketaren aurrean
“Jaurlaritzak esateko zeukan dena esanda dago txosten horretan” adierazi du asteartean Maria Ubarretxena bozeramaileak, Jaurlaritzak 2019an egindako txostenari erreferentzia eginez. Txosten horretan egiten den kontakizuna “faltsua eta interesatua”... [+]
.jpg)
2024-12-17
Julene Flamarique
Igor Kirillov hil du Ukrainiak, Errusiako armadako babes nuklearrerako, biologikorako eta kimikorako tropen burua
Atentatua astearte goizean izan da, Kieveko auzitegi batek Kirillovi Ukrainako tropen aurka arma kimiko debekatuak erabiltzea leporatu eta hurrengo egunean. 300 gramo TNTko karga zuen lehergailuak, eta Errusiak jazotakoa argitzeko ikerketa bat jarri du abian.
2024-12-17
Leire Ibar
Gasteizen bizi diren Gazako bost familien egonaldia era mugagabean luzatzeko eskatu dute
Palestinatik aberriratu eta urtebetera, Espainiako Gobernuak jakinarazi du familien harrera programa ez duela gehiago finantzatuko eta aterpetxe eta hostaletako egonaldia abenduaren 31n etengo diela. Urtarriletik aurrera Gasteizko Udalak Gazako bost familien ostatuaren gastuak... [+]
2024-12-17
Mikel Aramendi
ANALISIA
Autoktonoa ala inportatua da Hego Koreako krisia?
Hego Koreako presidente Yoon Suk Yeol-ek abenduaren 3ko arratsean gerra-legea ezarriz sutu zuen krisi politikoa itzaltzetik oso urruti dago oraindik. Nahiko argi badago ere kolpea sustatu zutenak ez direla irabazten ari. Oraingoz.
.jpg)
2024-12-17
Leire Ibar
Urretxindorra Ikastola sexu abusuen “konplize” dela salatu dute
Bilboko ikastolako ikasle eta ikasle ohien talde batek zentroko irakasle baten partetik jasandako sexu abusuak zerrendatu ditu, eta komunikatu baten bidez salatu du ikastetxeak gizona babestu duela. Gertakariak azalera atera direnean ikastolak “beren burua zuritu besterik... [+]
2024-12-17
Jon Torner Zabala
Otso edo hartz, abeltzaintzarekin duten elkarbizitza eztabaida-iturri da
Urriaren 19an, Xiberoko Batzorde Sindikalak bozketa egin eta adostu zuen lurraldea "babesteko zaila den eremu gisa" (ZBD) izendatzeko eskaera abiatzea, otsoaren "arriskuari" aurre egitea helburu. Artaldeei eraso egin ez badie ere, artzainek otsoari tiro... [+]
2024-12-17
ARGIA
Itsasertzaren kudeaketa Jaurlaritzaren esku geratuta, proiektuak “bizkortu ahal izango dira”
Eusko Jaurlaritzaren esku geratu dira beste bi eskumen: Itsasertzaren Antolaketa eta Kudeaketa, eta Zinematografia eta Ikus-entzunezko Jarduera. Astelehenean bildu da Transferentzien Batzorde Mistoa, Madrilen, eta han adostu dute bi eskumen horiek EAEra eskualdatzea.
2024-12-17
ELA sindikatua
ELA, LAB, Steilas eta CCOO sindikatuek grebara deitu dute EAEko hezkuntza publikoan
2024-12-17
Julene Flamarique
Chido zikloiak Mayotte uhartean milaka hildako eragin dituela kalkulatu dute
220km/h baino abiadura handiagoko haize-boladek astindu dute Frantziako kolonia den Mayotte uhartea. Funtsezko azpiegiturak suntsitu, eta irlaren zati handi bat inkomunikaturik utzi du; biktimen zenbaketa zaildu du horrek. “Premiazko neurriak” hartuko dituela iragarri... [+]
Eguneraketa berriak daude