MUSIKA ARETOEN MAPA ALDATZEN ARI OTE DA?

  • gaur egungo egoera? Hobetu al dira kontzertuak emateko aretoak? Euskal Herrianzehar musika taldeek beren emanaldiak eskaintzeko darabilzkiten leku motadesberdinak azaltzen saiatuko gara datozen orrialdetan.

2021eko uztailaren 19an
Alde batetik nazioarte mailan goiko puntan dauden rock izarrak aterpetu dituzten areto erraldoiak daude. Makrokontzertu hauek Espainiako oso leku gutxitan izaten dira. 80ko hamarkadan Madril, Bartzelona eta Donostian izaten ziren kontzertu handi horiek. Gaur egun Bilboko La Casilla kiroldegian edo Erakustazokan, eta Donostiako Belodromoan edo Ilunbe zezen plaza estali berrian (Bryan Adamsena izan da bertako lehen kontzertua) izaten dira horietako batzuk. Iruñeko Anaitasunan ere izaten dira horrelakoak.
Aipatu behar da ekainaren bukaerarako Bilboko Erakustazokan ekitaldi erraldoia ari dela prestatzen Serrano promotora. Bi egunetan zehar, ekainak 25 eta 26an, hiru eszenatokitan 40 talde inguru bilduko dituzten kontzertuak izateaz gain, disko azoka ere izango da, disketxe independenteak elkartuz Euskal Herrian egiten den lehen rock azoka bilduz.
Dudarik gabe, atzerritik etorritako izarrek bereganatzen dute jende kopuru altuena areto erraldoi horietan. Hor dago, azken adibide gisa, Bob Dylanek Donostian eskainitakoa. Honelako ekitaldiekin lotuta daude leku irekietan antolatzen diren jaialdi erraldoiak. Euskal Herrian Arrosakoa da adibide nagusiena, euskara eta ikastolen alde edo beste aldarrikapen baten inguruan antolatutakoak ahaztu gabe. Horrelakoetan eszenatoki bereziak muntatzen dira eta musika taldeak ez dira baldintza onenetan aritzen.
Beste eszenatoki mota bat orkestra sinfoniko batekin abestu duten bakarlariek behar dutena litzateke. Horrelakoetan antzoki handi bat (Benito Lertxundik Euskadiko Orkestrarekin euskal hiriburuetan emandako saioak dira honen adibiderik gertuena) edo kiroldegi bat (Mikel Laboak Euskadiko Orkestrarekin Donostiako Musika Hamabostaldian) aukeratzen da, interprete multzo handiak hala behar duelako.
Rock talde arrunten zirkuitua oso anitza da eta modu askotako lekuak ezagutzen dituzte bere emanaldietan. Urte askotan frontoietan jo behar izan dute taldeek, eguraldiaren aldetik segurtasuna eskaintzen zuten toki bakarrak. «

Euskal soinua deitzen dugun hori erraietan sartuta daukagu, baina egoera tamalez ez da asko aldatu
», adierazi digu Serrano promotorako Josunek. Etxe honek era guztietako aretotan egiten du lan: hiriburuetako antzokiak, kiroldegiak, plazak, areto txikiak eta frontoiak, noski. Alor honetan gaur egungo joera nagusiez galdetuta, zenbait abeslarik (Juan Carlos Perez, Gari) giro barnekoiagoa bilatzen dutela erantzun digute, soinu aldetik kalitate handiagoa lortu nahian.
Neurri txikiko aretoak jarri dira modan azkenaldian. Soraluzeko Gaztelupe taberna aipatu behar da hemen. Zigilu bat sortzeaz gain (Gaztelupeko Hotsak), emanaldi ugari antolatzen du eta zirkuitu antzekoa sortu du beste taberna batzuekin (Bilboko Kafe Antzokia, Bergarako Pol Pol) lurralde eta estilo desberdinetako musika taldeei aukera emateko.


Kultur Errota errotu nahian

Honen antzeko eskaintzari ekin dio Euskara Elkarte eta Herri Aldizkarien Topaguneak Kultur Errota izeneko ekinbidearekin. Formato txikiko ikuskizunak (ez bakarrik kontzertuak, antzerkia, pailazoak, erromeriak ere bai) eskaintzen ditu hainbat herritako taberna eta aretotan, euskara hutsez, noski. Euskara elkarteen babesean funtzionatzen duten hiru taberna badira Euskal Herrian (Bilboko Kafe Antzokia, Durangoko Berbaro eta Lasarteko Jalgi) baina guztira 25 talde daude sartuta Errotan eta gainontzeko herrietan taberna, kultur etxe edo beste lokal txikietara jotzen dute antolatzaileek.
Aipatutako hiru areto horiek emanaldiak eskaintzeko ondo egokituta daude soinu eta argi aldetik. Horrelako gehiago sortzea ona litzateke, baina inbertsio handia eskatzen du eta autofinantziaketa helburutzat dutenez, zaila izango da. Azaroan hasi zen proiektu honek 200 emanaldi eskainiko ditu ekaina bitarte, negu parteko kultur zirkuitua baita. «

Hurrengo denboraldirako Errota errotzea nahi genuke, beste herri gehiagotara zabaltzea, proiektua egonkortzea
» dio «Urru»k, ekinbide honen koordinatzaileak. Artista eta ikuslearen arteko harreman zuzena bilatzen dute ekitaldi hauek, gune handiek sortzen duten hoztasunarekin bukatzearren. Bere prezioa dezente jaisten duten musikari ezagunekin batera (Joxan Goikoetxea, Joseba Tapia, Mikel Urdangarin), proiektu honek musikari gazteagoei kontzertu batzuk emateko eskaintzen dieten aukera azpimarratu behar da bereziki, Imanol Ubeda Bide Ertzean taldeko partaidearen iritziz.
Zenbait udalek ere eszenatoki edo gune intimo hauek bilatzen dituzte. Iaz adibidez, Andoain, Hernani eta Tolosako udalek «Musikaren txokoa» izeneko zirkuitu txikia antolatu zuten.


Gaztetxeak, rockaren tenpluak

Gazte asanbladak eta gaztetxeak izan dira euskal rockaren sostengu nagusienak. Oraindik ere kontzertu ugari antolatzen da leku hauetan eta, batzuk aipatzearren, Deustuko gazte lokala, Elorrio, Larrabetzu, Gasteiz (oso egitarau ona eskaintzen du hilabetero), Andoain, Alegia, Azkoitiko Mataderoa, Altsasu, Etxarri-Aranatz edota Iruñea aipatuko genituzke. Atzerritik etorritako taldeen babeslekuak izaten dira askotan.
Alegiako Gaztetxeak adibidez 11 urte bete zituen abenduan eta urtero kontzertu sorta ederra eskaintzen du, herriko jai alternatiboak antolatzeaz gain. Parisen duten lagun baten bidez edo Arrasate, Hernani, Andoain eta Ibarrako gaztetxeen bidez lortzen dituzte bira egiten ari diren taldeak. Eszenatokia ondo prestatuta dute argi eta soinu aldetik eta 400-500 pertsonentzako lekua badago. Talde ezagunak ekartzen dituztenean, sarrera merke batekin taldeari ordaintzeko eta musika ekipoaren erdia ordaintzeko moldatzen dira. Beste erdia paratutako tabernatik ateratzen dute. Baina kontu hauek ez dira beti ondo ateratzen eta jaietatik gordeta duten kutxara jo behar izaten dute batzutan, batez ere talde ezezagun edo berriekin.
Kasu oso bereziak ere badaude Euskal Herrian. Badira oso eskaintza desberdina duten hiru areto: Iruñeko Artsaia, Gasteizen Betagarri taldekoek daramatena eta Irungo Tunk!. Areto hauetan ez dira bakarrik kontzertuak eskaintzen. Horretaz aparte, musika taldeei entseatzeko aukera ematen zaie, horrela rock talde gehienen arazorik handienetakoari erantzuna emanez.


Atzerritarrak ez dira falta

Matxitxa enpresa Bilboko Kafe Antzokia eta Bilborock, Bergarako Jam, Iruñeko Artsaia, Lasarteko Zulo, Gasteizko Elefante Blanco, Trintxerpeko Mogambo eta Irungo Tunk! aretoetan aritzen da batez ere. Neurri desberdinetako aretoak dira, handienak Bergarakoa eta Gasteizkoa izanik, 1.200 eta 1.000 pertsonarentzat, hurrenez hurren. Enpresa honetako arduradun Angel Floresek dioenez, lehen taldeek edozein tokitan jotzen zuten, baina behin maila bat lortuz gero bere eskakizunak handiagoak dira, baita aretoari buruzkoak ere. Atzerritik etortzen diren talde ospetsuek bizpahiru kontzertu ematen dituztenean, horietako bat Euskal Herrian izaten da, adibidez Jam aretoan. «

Azken hiru urteotan asko hobetu da egoera. Hiri handiez gain, badira oso maila oneko beste areto batzuk. Gainera argia eta soinua jarrita izaten dute eta oso ondo egokituta daude
» dio Floresek.
Hala ere, oraindik askotan frontoietara jo behar izaten dutela onartzen du, talde berrien kasuan batez ere. Gainera, antolatzaileak herriko taldeak direnean, errazagoa da frontoia erabiltzeko udalaren baimena lortzea.
Merkatuak markatu egiten duela dio Matxitxakoak, salmenten arabera areto handi edo txikiagoetara jotzen baita. Hala ere, gauza akustikoetarako joera dagoela onartzen du. «

Bakarlari batzuk (Mikel Markez, Anje Duhalde) neguan bakarka aritzen dira, nahiz eta udan talde batean aritu. Horrela kultur etxeetan-eta emanaldiak lortzeko aukera gehiago baitauzkate
», adierazi digu.
Azkenik, herriko jaietan antolatzen diren kontzertu solteak, herrietako kultur taldeek antolatzen dituztenak, tarteka eratzen diren zikloak, kultur etxeetakoak eta abar aipatu behar dira Euskal Herriko kontzertuen ikuspegi azkar honetan.
Buruan gelditzen zaigun beste zalantza da eraikitzen ari diren kultur zentro erraldoietan (Guggenheim, Euskalduna, Kursaal) euskal musikak bere lekua izango duen ala ez. Orain arte behintzat musika klasikoak izan du bere txanda, baina rocka eta beste musika berriak entzuteko aukera izango al dugu? Hori izan daiteke azpiegitura berri hauen erronketako bat. Gure erakundeek gazte musika eta herri musika laguntzeko aukera ezinhobea izan daiteke


Azkenak
Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Argia Sariak banatuko ditugu gaur Usurbilgo Atxega Jauregian

Usurbilgo Atxega Jauregian, urtarrilaren 31n, hedabideetako, kulturgintzako eta erakunde publikoetako ehun lagun inguru bilduko dira. Bazkariaren ondoren, 16:00etan egingo da sari banaketa. Antton Mendizabalek egingo dituen azken garaikurrak jasoko dituzte saridunek... [+]


“Yoga onkologikoa xamurtasunean eta errespetuan oinarritzen da”

Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.


Zestoan euskararen erabilera handitzea helburu, aisialdia doan baliabide urriko haurrentzat

Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]


2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Iruñean Laba elkartearen eta Windsor tabernaren lokalak bateratuko dituzte

Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.


2025-01-31 | Uriola.eus
Sukalde eta garbiketako grebaren lehen egunak %70etik gorako jarraipena izan du ostegunean, sindikatuen arabera

Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.


Langile bat hil da Arbizun, lanean ari zela kamioi batetik karga gainera erorita

52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]


Greba Nafarroako hezkuntza publikoan
Ikasturteko hirugarren greba deialdia ere arrakastatsua izan dela diote sindikatuek

Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]


Jerusalem ekialdean UNRWA debekatu izanak are gehiago zailduko du Gazarako laguntza

Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.


2025-01-30 | Julene Flamarique
Erantzukizunak eskatuko dituzte Zaldibarko tragediaren bosgarren urteurrenean

Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]


Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


Eguneraketa berriak daude