BAZTER EZEZAGUNEN BILA MENDIAN IHESI

  • Agirresarobe mendizaleak, aurki kalean izango den «Ihesi» liburuan. Paisajeak, izadiak, ariketa fisikoak eta kulturak bat egiten dute bere lehen liburu honetan.

2021eko uztailaren 27an
Duela urte pare bat (ARGIA koloretan ateratzen hasi zenean) hasi zen ARGIAn kolaboratzen Añorgako mendizale eta ingeniari hau. Bi urtez astero eta gero hilean behin ibilaldi bat proposatu du Euskal Herrian zehar. Mendi zokoetan barrena hasi zen, bidezidor eta erreka ezkutuak ezagutarazi nahian. Hilean behin kolaboratzen hasi den honetan, bere ibilbideetan espezializatu egin dela esan genezake; orain inguruko kobazuloetan sartzen da, batzuetan aurrehistoriako gizakiak margotutako animaliei buruz idazteko eta beste batzuetan, besterik gabe, zuloan sartzean ilunpeak eta isiltasunak sentiarazten duen egoneza adierazteko.
Guztira 70 artikulu inguru idatzi ditu aldizkarian eta horietatik 50 aukeratu ditu «Ihesi» libururako. Kaleratzear den liburua ordea, ez da aldizkariko ibilaldien bilduma hutsa. Artikulu guztiak banan-bana irakurri ditu Asier Agirresarobe egileak eta aukera egin ondoren bertxukunketa lana hasi du. Ibilbidea burutu zuenetik denbora asko igaro dela-eta, bidea berriz egin nahi izan du batzuetan, bide berriren batetik heldu dio ibilaldiari besteetan. Mendira berriro abiatzeaz gain, artikulu guztiak goitik behera begiratu ditu. Pasadizo berriak sartu, idazketa errepasatu (berak lehenengo eta ARGIAko erredakzioko lantaldeak gero). Testuez gain, liburuaren ilustrazioei garrantzi berezia eman zaie. Argazki asko eta asko berriro atera dituzte. Negu aldean, sarritan, eguraldiak ez du asko laguntzen eta euri jasek, elurrak eta batez ere, lainoak paisaje zoragarriak izorratzen ditu. 300 orriko liburu honetan 500 argazki inguru daude, egileak berak, Garoa Unanuek eta Aitzol Goikoetxeak eginak. Azken hau izan da liburuaren diseinuaz eta maketazioaz arduratu dena.


GURE IRAGANA ETA ETORKIZUNA.

Hitzaurrean Felix Iñurrategik dioen bezala; «poz handi batek bete gaitu, gure herriko bideetan beste modu batean ibili daitekeela erakustearen ahaleginak, alegia». Mendi ezezagunek magia dutela eta egileak ibilbidea deskubrimendu bihurtu duela dio goi mailako mendizaleak. Agirresarobek ez ditu helburutzat hartu mendi tontorrak, gailurra egitea ez da bere ustez mendian ibilaldi bat egitearen arrazoia. Iñurrategiren iritziz, «atzoko eta gaurko euskaldunek bere lurrean utzi duten arrastoa ibilaldi baten aitzakitan ezagutu dezakete; edo bestela, gure herriaren iragana eta etorkizuna hankei eragin eta arnasa hartuz barneratu». Ez baita kirol hutsa. Udan izerdia bapo bota eta neguan iparreko haizeak barruak izozteaz gain, arbasoen sinesmenak, lanbideak eta ohiturak ikas daitezke, arreta pixka bat jarriz gero, bederen.
Bizkaiko 4 ibilaldi, Gipuzkoako beste 8, Arabako 10, Nafarroako 19 eta Iparraldeko 9 proposamen eskaintzen dira liburu honetan. Mapa, argazki eta sarrera baten ondoren, ibilbidearen deskribapen txikia, luzerak, distantziak, urtaro egokienak eta beste zenbait ohar dihoaz: inguruan zer dagoen ikusteko, baselizak, trikuharriak, zaharkitutako eraikinak... Baina hori guztia jendearekin hitz eginez jakindako istorioekin hornitu du Agirresarobek, irakurketa atseginagoa egitearren. Mendi bideetan geldiuneak egiteko aitzakiak beti aurkitu ditu egileak. Batzuetan paisajeak berak eskatzen zuen geratu eta begiratzea, besteetan berriketan aritzeko amorratzen zegoen artzaina topatzen zuten artaldearen atzetik; eta bidea galduta baserriren batera hurbildu beharra ere izan zuten mendizaleek. Geldialdi horiek guztiek bere tokia dute liburu honetan, artzainek, baserritarrek zein paisajeek, bai baitute zeresanik.
Hala ere norberak deskubrimenduak egiteko aukera zabalik utzi nahi izan du, beharrezko argibideak bakarrik emanez, ibilbidea zehatz-mehatz deskribatu gabe. Idazleak aurkibidean dioen bezala, «urratsez urrats, izerdi eta zalantza ugariren ondorio gisa, mendizaleak berak, patxadaz aurki ditzan saiatu gara. Honela, bestela ez, gozatzen baita gehien». Alde honetatik esan behar da liburu hau ez dela datu teknikoz jositako horietako bat. Beharbada Luis Pedro Peña Santiago zenak idazten zituenen antza handiagoa du, Miguel Angulok edo Imanol Goikoetxeak idazten dituztenekin baino. Mendia gozatzea helburu, mendizaleari irudimena eta orientazio gaitasuna lantzeko aukera ematen dute artikuluek. Goragotik ezin bada, beheraxeagotik heltzen zaio bideari eta bidean baseliza bat edo baserri eroriren bat topatuz gero, geldialditxoa egin eta lasai aztertu bazterrak, Felix Iñurrategik dioen bezala, «euskaldunek utzi dituzten arrastoren bat» ager daiteke-eta.


PARAJE ETA GAILUR EZEZAGUNAK.

Ibilbideak aukeratzeko garaian ohiko bideetatik aldendu da egilea. Betiko gailur ezagunak alde batera utzi eta paraje desberdinak proposatu nahi izan dizkigu, leku berriak ezagutu nahi dituen mendizalearengan pentsatuz. Besteak beste, Itxina, azalean agertzen den Urkita, Kapildui, Zoratxipi, Lizardoia eta Errozate proposatzen ditu, lurralde bakoitzeko bana adibide gisa aipatzearren. Gehienetan abiapuntu eta amaiera bera dute ibilbideek, baina igoera eta jaitsierako bide desberdinak erabiliz, horrela bazter eta zoko gehiago ezagutzeko. Beste kasu batzuetan puntu desberdinak aukeratu dira abiatzeko eta bukatzeko, zeharkaldia proposatzen duelako. Helburua ez da beti gailur bat, ezta bakarra ere, harpea edo baseliza izan daiteke batzuetan. Alde horretatik ere berezia izango da ARGIAren argitalpen hau.
Naturaren aldeko apustua egin nahi du baita ere egileak. Paisajea, kultura, izadia, ariketa fisikoa eta arbaso-arrastoen aurkikuntza uztartzearekin batera, gure mendiek pairatzen duten «aurrerapena» izeneko «gaixotasunaz» ohartzea nahiko luke Asier Agirresarobek.
Esan berri dugun moduan, Agirresaroberen egitekoa ez da izan ibilbideak itsu-itsuan zehaztea, historiak, ingurugiroak eta mendi zuloetako berriketa lasaiek toki berezia izan dute. Artikuluak egiteko mendi ibilaldiei buruzko liburuak idazten esperientzia handia dutenak izan ditu erreferentzia añorgarrak. Euskaraz sortutako material gutxi erabili du lanerako, euskarazko mendiko liburu gehienak itzulpenak baitira.


«IHESI»REN AURREKARIAK.

Hizkuntza albo batera utzita, ibilaldiak azaltzeko formula desberdinak aukeratu ditu, gero, bereak osatzeko. Egilearen gustukoen artean daude: Imanol Goikoetxearen «Montañas de Gipuzkoa», «Guías prácticas Aralar», eta «Gailurrak eta Goi lurrak 9». Miguel Angulok ere makina bat argitaratu ditu: «Rutas y paseos por Iparralde», «Irati. 100 paseos y excursiones», «Guía del Pirineo vasco», «Pirineoak. 1000 igoera I, II eta III», «Euskal Herriko inguru gordeak», «Euskal Herriko mendiak» eta «Gure mendietako bide ezezagunak». Ziur ibilaldiek kutsu berezia jaso dutela Luis Pedro Peña Santiagoren liburuei esker: «Montañas del País Vasco», «Euskal Herriko 100 gailur eta 1000 txoko» edo «El Pirineo Vasco»


Azkenak
Sail Ofiziala. 8.eguna
Sinets nazazu


Elon Muskek bilatzen ditu Trumpen botoak AEBetako estatu giltzarrietan

Munduko gizon aberatsenetakoa den Elon Muskek bultzatzen du America Pac ekimen politikorako batzordea, The Guardian-ek jakinarazi duen arabera. Bere zeregina da AEBetako hainbat estatu giltzarritan Donald Trump-entzat botoak biltzea.


700 hildakotik gora Libanon eta Israelen lurreko erasoa gero eta gertuago

Israelek jarraitzen du Libanoko hegoaldeari eta Beiruteko hainbat auzori airez eraso egiten eta, nazioarteko eragileen deiak gero eta handiagoak badira ere, oraingoz ez da su-etenerako aukerarik ikusten.


2024-09-27 | Gedar
Palestinako Agintaritzak erresistentziaren kontra betetzen duen lana salatu dute berriz milizianoek

Palestinako Agintaritzaren segurtasun-indarrek rol aktiboa dute erresistentziako kideen kontra: jazarpena, lapurretak, boikotak eta abar aipatu dituzte, beste behin ere.


Anglosaxoi hitza arrazista da?

Nottinghameko Unibertsitateak Anglosaxoiei eta Vikingoei buruzko Ikasketak masterrari izena aldatu dio: Ingalaterrako Goi Erdi Aroko Ikasketak. Cambridgeko Unibertsitateko Anglo-Saxon England Journal aldizkariari ere izen aldatu zioten lehenago: Early Medieval England Journal... [+]


Victoria Woodhull, lehen hautagaia

New York, 1970eko apirilaren 2a. New York Herald egunkariak Victoria Woodhull (1838-1927) ekintzaile eta brokerraren eskutitz bat argitaratu zuen, 1872ko AEBetako presidente hauteskundeetarako hautagaitzaren berri emanez. Inoizko hautagai gazteena zen; 34 urte izango zituen... [+]


2024-09-27 | Ahotsa.info
Urtarrilaren 11n izanen da presoen etxeratzeko ohiko hitzordu nazionala Bilbon

Datorren urtarrilaren 11n Bilbon Sare Herritarrak deitutako mobilizazioaren leloa “Behin betiko konponbidea” izanen da, eta urtero bezala milaka lagunen babesa espero du Sarek.


2024-09-27 | Eneko Atxa Landa
Donostia Zinemaldia 7.eguna
Bikaintasun esplikagaitza, berriz


Zaintza eta euskara: “Korapilo handia” askatzeko tresnak bilatzen

Euskalgintzaren Kontseiluak Zaintza eta euskara. Sareak eraikitzen jardunaldiak egin ditu irailaren 26an, Donostian. Idurre Eskisabelek, Kontseiluaren idazkari nagusiak, lehen hitzaldian adierazi du “urgentziazkoa” dela gaiari heltzea. Jardunaldien helburua ez da... [+]


Antena 3 telebistak Donostiari buruz egindako erreportaje “arrazista eta sinplista” salatu dute

Antena3 telebista kate espainiarreko Espejo Público saioak erreportaje sentsazionalista bat eman zuen asteazkenean, Donostiako ustezko segurtasun faltaren inguruan eta fokua gazte magrebtarretan jarriz. Erreportajea publikoki salatu du Kaleko Afari Solidarioak (KAS)... [+]


2024-09-27 | Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”

"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]


Eguneraketa berriak daude