Euskal sindikatuek partaidetza zabala espero dute maiatzaren 21eko greban, 35 lanorduen aldeko eta langabetuentzako gizarte-soldataren aldekoan, hain zuzen. Hego Euskal Herrian eskakizun horiek direla-eta antolatzen den lehenengo greba orokorra dugu. Ñabardurak ñabardura, euskal sindikatu guztiek egin dute deialdia, aurreko bi urteak mobilizazio eta negoziazioak antolatzen aritu ostean patronalak ez baitu negoziatzeko gogo handiegirik azaldu.
ELAk, LABek, ESK-k, STEEk eta HIRUk egindako deialdiari UGT eta CCOO ere atxiki zitzaien azkenean, hasieran kritika gogorrak egin eta grebaren egokitasunaz duda-mudatan ibili ondoren. Alderdi politikoen artean, EH eta IU-EB izan dira erabat alde agertu diren bakarrak, UA eta PSOEren oniritzi ñabartua kontutan hartzekoa bada ere. Kontra berriz, patronala, Eusko Jaurlaritza, Nafarroako Gobernua, EAJ, EA, PP eta UPN azaldu dira. Sindikatuek langile eta gizarte-sektore guztiek, hala ere, deialdiari erantzunez, antolatuko diren ekintza eta manifestazioetan parte hartuko dutelako itxaropena dute. Antolatzaileek greba geldiezina izango dela adierazi diote patronalari eta, beraz, borrokaren hasiera. Adierazi dutenez, patronalak bere jarrera aldatzen ez badu, mobilizazioak udazkenean zehar ere izango dira. Ondorioz, udazken arazotsu baten atarian egon gintezke.
Behin eta berriro astekari honetan esan dugun bezala, lanaldia murriztea ez da jasaten dugun langabezia estrukturalerako konponbide magikoa. Ordu estrak ezabatzearekin batera, hala ere, Euskal Herrian dugun langabezi tasa handia arintzeko tresnetariko bat izan daiteke. Adituen ustez, 35 lanordu horiek lortzeak 60.000-70.000 lanpostu berri sortzea esan nahiko luke Hego Euskal Herrian. ELAren azterketa batek 70.000 lanpostu berritan neurtzen du 35 lanorduen onura. EHUn irakasle diren zenbait euskal ekonomilarik, bestalde, 64.000 izango liratekeela uste du. Greba orokor hau oso testuinguru zehatzean antolatu da, izan ere, lan egin nahi baina ezin duen 180.000 pertsona dago Hego Euskal Herrian (langabezia % 16,4koa da Eusko Autonomi Erkidegoan eta % 9,6koa Nafarroan).

Orain urtebete, 1998ko apirilean, Euskal Herriko sindikaturik garrantzitsuena den ELAren informazio organoak, «Landeia»k, editorial bat argitaratu zuen, non ordubeteko lanuzterako bost arrazoi aipatzen ziren. Lanuzte hori urte bereko apirilaren 23rako deituta zegoen 35 lanorduen eta gizarte-soldataren alde. Aldarrikapen horiek lortu ez zirenez gero, urtebete beranduago greba orokorra antolatu da. Bost arrazoi haiek indarrean jarraitzen dute eta euskal sindikalismoak bere egin ditu oso-osorik. Hori dela-eta, eta greba orokorrerako benetako arrazoiak direlako ustean, hona hemen bost arrazoiak:
Lehen arrazoia: «Enplegua gure beharretan lehena delako. Lanik izan ezean ezer ematen ez dizun gizarte honetan, lan egin nahi duten 5etik bat langabezian dago (emakumeen herena eta gazteriaren erdia). Zein familiak ez du nola edo hala ezagutu sozialki txikitzen gaituen arazo hau? Eskandaluzko egoera da hauxe, inola ere normaltzat ezin hartzekoa».
Bigarren arrazoia: «35 lanorduetako asteak ezin duelako itxaron. Aurrerakuntza teknologikoak produktibitatea handitzen ari dira etengabe. Gutxiago lan eginez ongizate hobea ahalbidetu beharko luke horrek. Guztiz kontrakoa gertatzen ari da, ordea. Enpresen etekinak handitu ahala gero eta lanpostu gutxiago dago. Prozesu horri buelta eman eta jendeak lanpostua izatea nahi badugu, beharrezkoa da lanaldia murriztea. 35 orduetako astea (32koa administrazioan) itxaron ezin dezakeen lehen urratsa da. Ordu estrak ezabatzeak ere ezin du itxaron, hori gauzatu ezean ez baitu ezertarako balio lanaldia murrizteak».
Hirugarren arrazoia: «Laneguna murriztea aberastasunak hainbanatzea esan nahi duelako. Ateratzen diren etekinek gora egiten dute urterik urtera; pobreziak ere bai. Lanordu gutxiago / lanpostu gehiago formulak etekin horiek enplegu bihurtzea ahalbidetzen du. Gizarte osoak du sortzen den aberastasunean parte hartzeko eskubidea».
Laugarren arrazoia: «Bai patronalari eta bai gobernuei presio egin behar zaielako. Patronalak ez du lanorduak murrizteaz ezertxo ere jakin nahi eta gobernu desberdinek lagundu egiten diote jarrera horretan. Gure ekonomiaren lehiakortasunaren kaltetan izango litzatekeela diote, baina benetan esan nahi dutena da beren etekinak zertxobait gutxituko liratekeela».
Bosgarren arrazoia: «Ezin zaiolako gutxieneko diru-sarrerarik inori ukatu. Guztiok lan egin ahal izateko formularik asmatzen ez den bitartean, gizarte honek gutxieneko diru-sarreraren bat bermatuko beharko lieke langabetuei. Onartezina da lau langabetutik hiruk INEMetik inolako diru-laguntzarik ez jasotzea. Hori dela-eta, gizarte-soldataren ezarpena aldarrikatzen dugu, langabetuek gutxieneko diru-sarrera izan dezaten».
Dagoeneko, 35 orduen inguruan sindikatuek daramaten borrokaren dekalogo gisakoa bihurtu dira aipatututako bost arrazoiak.

UGT grebari era garbiz atxiki zaion bitartean (berau EAEra mugatuz), CCOO eta PSE-EE izan dira deialdiarekiko kritikoenak, azkenean deialdiaren alde agertu badira ere.
CCOOk bere deialdi propioa egin du eta PSE-EEk bat egin du UGTrekin. PSE-EEren arduradunen ustez, euskal sindikatuen deialdia oportunista eta ñabardura politikoz betea izan da. Grebaren alde ez egiteak, bere nazionalizazioa ekarriko zukeela adierazi zuten, 35 lanorduen aldarrikapena sindikatu abertzaleen esku utziz.
Beraien iritziz, 35 lanordu formula guztiz bateragarria da enpresen bideragarritasun eta lehiakortasunarekin. Ezin zaio lehiakortasunari soldata txikiaren eta lanegun luzearen bidez eutsi. Hobekuntza teknologikoek eta antolaketa sistema berriek ekintzarako aukera eskaintzen digute.
CCOOk ere EAEra mugatu du greba, diotenez Nafarroan estatu mailako bi sindikatuen eta gobernu eta patronalaren arteko akordiorik badelako. CCOOk gogor ekin zion Jaurlaritza eta sindikatu abertzaleak kritikatzeari, EHren laguntzaz administraziorako 35 lanorduen kontra egiteagatik. Hala ere, beste sindikatuekin akordioak lortzeko nahia azaldu dute, negoziazio kolektiboaren, Legebiltzarraren eta elkarlana jorratzeko egutegi baten bidez lanorduen murrizketa erdietsi ahal izateko