Pagadiak eta harria Arabako lautadan


2017ko azaroaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Aste honetako ibilbidean, leizearen sarrera eta irteerak bixitatzeko aukera izango dugu, bertan paisaje eta landaredi aldaketa gogorrak ikusteko aukeraz. Honela, erkameztitik artadira eta txilarditik errekan barrena pagadira joango gara, berriro hasierako lekura itzuliz.
Eginotik Ilarduiara heldu baino apur bat lehenago, Lezera doan pista hartuko dugu ezkerraldera, iturri, haur parke eta zentral hidroelektrikoarekin topo eginez. Txangoa hemendik hasiko dugu, eta iturri alboan dagoen mapan inguruko topografiaz ondo jabetu ondoren, mendebaldera doan bidezidorra hartuko dugu, baserri baten albotik igaroz. Erkamezti dei geniezaiokeen basoa,

Quercus
generoko haritz, arte, ametz eta beste hainbat hibridoz osatua dago, baina nahaste horren barnean ere ugaritasunak ordenatuak ageri dira. Haritzak ugariago direlarik basoaren hasieran, ondoren erkametzak eta basoaren amaieran arteak egiten dira jaun eta jabe. Basoko zuhaitzak bakandu eta soilgunera iristean (1 km) Alezeko erreka izango dugu aurrean, berau zeharkatu barik errekaren ezkerraldetik esemeseka Atxipira doan bidea jarraituko dugu. Bidean, basoa oso irekia da bostorrien (

Potentilla sp.
) lore horiak nabarmen utziz. Bidean deigarria egiten zaizkigu hiru arte sendo, adarrak gurutzatuak dituztenez elkar besarkatzen daudela diruditelako. Maldagatik erortzen diren harriek zaildu egiten duten bertako bizitza eta baldintza desegonkor hauetan hurritzak ugari agertzen zaizkigu bide ertzean.
Atxipi lepoan (2km) landaredia bortizki aldatzen da, bidexkaren arrastoak galduz zohikaztegi barnean. Metro batzuk gorago buztanzuriak eta antzeko txoritxoak ikuskor bilakatzen dira zelaietan etxabereen artean agertuz. Altzanegira gerturatzeko edo ezkerreko harana igarotzen duen basobidea hartzeko aukera izango dugu.
Basabide hauek pagadian sartzean bidea utzi eta beheko errekara hurbilduko gara errekaren eskuinetik uraren bidea jarraituko dugularik. Erreka alboetan hezetasun ikaragarria denez lurrak etengabe ureztatuak diraute elikagaien berziklapena oztopatuz, hau dela eta, zenbait landare intsektiboro bilakatu dira, hauetako bat

Pinguicula vulgaris
dugu eta lezeko erreka ertzeetan ikus genezake. Bere hostoak berde argiak dira eta erroseta moduan kokaturik lore more bat izaten dute. Honek sustantzia ligirdatsuen bidez hostoetan itsasten ditu intsektuak ondoren kanpo liseriketaz behar dituen elikagaiak eskuratuz. Presa igaro eta bere oinetan, (4km) erreka zeharkatuko dugu. Erreka ertzeko haltzen artean, iratzeak udaberrian hazkuntza zirtzilatuaren eraginez itxura kiribildu bitxia izaten dute. Presaren ezker aldean bidea aurkitu eta lezeko ahora inguratuko gara. Bidezidor hau errekari paralelo doa baina ez berari itsatsita, ondorioz, errekaren sarrera ikusteko bidetik irten egin beharko dugu. Lezeko aho ingurua oso malkartsua da leizeak eragiten duen ikara areagotuz, goiak eta beheak zulo bilakatzen direlarik. Bidera itzuliz pagadian gora egingo dugu. Muxarrarentzat ezinbestekoak diren zuloak pago zaharretan topatzen ditugu, baina muxarra ekainetik abendura soilik ikus dezakegu neguan hibernatzen dirau eta. Urubia du muxarrak harrapakaria eta hau neguan bere dietaren beste osagaiez elikatzen da arratoi, igel, txoritxoak eta abar. Basoetako harrapakari hau gautarra da muxarraren moduan eta harrapakari gautarren artean ondoen kontserbatzen dena. Udaberrian loratzen diren baso-eguerdilili artean gora egin eta halako batean, Olanoko lepoa geureganatuko dugu (5 km). Hemendik paisaje aldaketa gogorrra ikusten da iparraldean pagadia eta hegoaldean karst egitura harritsuetan harrokatako landareak ugaritu egiten dira;

Saxifraga sp.
adibidez. Olanora igo behar bagenukeen moduan ezkerraldera jarraitu eta zeharka hasierako lekura joango gara. Maldan behera haran osoa ikus genezake, haran honetatik Burdeosetik Astorgara zihoan galtzada igarotzen zen eta erromatarren aztarnak ere ugariak dira. Behera iritsi baino lehenago presatik datorren hodia gurutzatuko dugu, mende hasieran eraiki zen presa, hodia Lezetik igaroaraziz, zentral hidroelektrikoaren indarra areagotzeko baina matxura baten ondorioz apurturik gelditu zen. Gaur egun erabiltzen den hodiak harkaitza zulatzen du.
Maldak igarota Lezearen hegoaldeko ahoa da ikusgai. Hormetan eskalatzaileez gain, usoek egiten dute habia. Amaitzeko parkea eta iturria bixita genitzake

Azkenak
2025-03-28 | Sustatu
La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko du Puntueus-ek

Azken aldian, asteburuetan, Internet ez dabil ondo. Hasieran, zaila zen webguneei ezarritako blokeoen zergatia ulertzea; orain, badakigu Espainiako La Ligak agindu zituela, futbola modu ilegalean emititzea saihesteko. La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien... [+]


Abenduaren 27an Bilbao Arenan milaka euskaltzale batzeko dei egin du Kontseiluak

Bilbon eginiko aurkezpenean iragarri dute ekitaldia, euskarari "arnas berri bat emateko eta behar duen indarraldia gorpuzten hasteko" lehen urratsa izango dela nabarmenduta. Euskaltzale guztiei, baina, oro har, "justizia sozialean eta gizarte kohesioan aurre... [+]


“Ez genuen komunik, ez urik, ez argindarrik... eta hori ere kendu digute!”

Aljeriatik datoz Mohamed eta Said [izenak asmatuak dira], herri beretik. “Txiki-txikitatik ezagutzen dugu elkar, eskolatik”. Ibilbide ezberdinak egin arren, egun, elkarrekin bizi dira Donostian, kale egoeran. Manteoko etxoletan bizi ziren, joan den astean Poliziak... [+]


Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Intza Gurrutxaga Loidi, EHE-ko kidea
“Oldarraldiaren aurrean, hainbat administraziotatik, adibidez, koldarraldia dator”

Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]


Bidasoako haur eta gazteen psikiatriako kontsultaren itxierak haserrea piztu du

Pazienteek Donostiara joan behar dute arreta jasotzeko. Osasun Bidasoa plataforma herritarrak salatu du itxierak “are gehiago hondatuko” duela eskualdeko osasun publikoa.


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Eguneraketa berriak daude