«LA VOZ DE LA MERINDAD», TAFALLALDEKO AHOTSA


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Herri aldizkarien afera azken urteotako kontua da. Nonbait, informazioa zabaldu den heinean, eta edozein muturretan edonongo berri ukaiterik badagoen denbora hauetan, informazioaren globalizazioa aipatzen dela horrenbertzez, leku jakinekoek bertako berriak izateko eskubidea aldarrikatu dute.
Erriberriko merindadean eta Tafallaldeko ordokietan etzanik dauden herri koskorretako gizon eta emakumeek gauza bera egin dutela erran daiteke. Izan ere, hiru zenbaki jadanik, eta hemendik gutxira maiatzari dagokiona kaleratuko dutela, «La voz de la Merindad» hilabetekaria ibilian jarri dute, argitara eman, gaurkotasunezko notizi eta berrietaz landara eskualdeko historiari eta kulturari orrialde franko eskainiaz.


ARRAZOIAK.

Otsailean agertu zuten estraineko zenbakia. Horretan, Rosa Barasoain eskualdeko historialariak aipatzen zuenari lotuta, aldizkari bat ateratzea, erditzea nahi bada, ez dela guztietan gauzarik zailena zioen. Lehendabizikotik bigarren zenbakira ailegatzea, hirugarrenera gero, eta horrela aitzina segi, hauxe dela benetazko erronka. Noski, honek ez du eztabaidarako tarteterik uzten.
Hala eta guztiz ere, eta laugarren bat jadanik labean dagoela, hilabetekariko zuzendari den Maite Lopezengana jo dugu, azal ditzala zeintzuk diren aldizkariaren helburu eta zergatiak: «

Horrelakoetan gertatzen den lez, informazioari dagokionez, eskualdean hutsune bat zegoela pentsatu genuen, gertuko berrien beharra erran nahi baldin bada. Horrela, eskualdean distantziak txikiak izan arren herri batetik bestera, modu batean edo bestean, hauek laburtu nahi ditugu. Amankomunean dugun guztia islatu nahi dugu. Guztiagatik bada, berriz ere `La Voz da la Merindad' argitaratzea pentsatu genuen
».
Berriz, bai. Izan ere bi aurrekari nagusi ditu aldizkari honek historian. Batetik, 1929tik 1937.urtera bitarte karrikaratu izen berdineko argitalpena. Bigarrenik, Merindad moduan ezagurutikoa dago. 1976 eta 1987 urte bitartean agertu zen astekari hau. Azken urte hauetan, aldiz, urtekaria zen, Tafallak abuztua aldera ospatzen dituen jaiekin karrikaratzen zutena. «

Kazetaritzaren tradizioa nabarmena da Tafalla aldean. Merindad astekariaren kasuan oso harrera ona izan du oraino eskualdean. Apika, hau dela eta, gure aldizkari berrirako aitzineko izena berreskuratu dugu, merindade hitza nabarmentzen dela. Bertako jendeak oso gustokoa zuen
».


HISTORIARI ARRETA.

Merindad Kultur Elkarteak argitaratzen duen aldizkari honek eskualdeko historia eta kultura jendeari ezagutaraztea du helburu nagusitzat. Dagoeneko karrikaratu dituzten hiru zenbakietan, horrela, merindadeko kazetaritzaren tradizioa mintzagai duen erreportaje zabala eskaintzen du Rosa Barasoainek.
Martxoari zegokion bigarren zenbakia eta bertan, Iruñean ospatu zen Euskal Herriko Udal Hautetsien Biltzarraren haritik, 1931. urtean Lizarran ospatu zen Udal Batzarraren ingurukoa biltzen du Luis Miguel Escuderok, bertan Erriberrik izandako jokaera aztertzen duela. Apirileko zenbakian berriz, orain dela hogei urte Tafallako udaletxean egin ziren hauteskundeak hautsez garbitzen ditu Maite Lopez zuzendariak berak, demokratikoki aukeratu zen lehendabizikoa izanagatik. Ukitu honetan kokatzen du Lopezek aldizkariaren bereizitasuna: «

Bai, gure herrietako historia berreskuratzea da erronketako bat. Eskualdeko beste aldizkarietatik ezberdintzen gaituen puntua da, nolabait. Honexegatik, zenbaki guztietan tratamendu zabala emanen diegu historiako gaiei. Honetarako zonaldeko historialarien ekarpena dugu. Luis Miguel Escudero, Pedro Mari Flamarique, Jose Mari Esparza, Rosa Barasoain... Aipatuko dut gainera, bide honetan, gure ekarpenak grafikoa ere izan gura duela. Izan ere, aldizkari bakoitzean aitzinako argazki bat tartekatzen dugu. Batetik, aktualitateari begira egonen da aldizkaria, eta hilero hilero, pil-pilean dauden gaiak jorratuko ditu, baina historiak eta kulturak txoko garrantzitsua izanen du
».
Halaber, eta herri aldizkaria den heinean, berriemaleen sarea eratuta dute ia kasik, izatez, zabala baita Erriberri eta Tafalla arteko merindadeak bazterreratzen dituen herrien zerrenda: hegoalderantz Peraltaraino, Baldorba muga izanik iparrean, Artaxona eta Mendigorria ekialdean eta, azkenik, Uxueko San Martin mendialderako abixu. 20 herri koxkor inguru: «

Noski, hurbileko kontuak bildu behar ditugu. Eskualde modura amankomunean ditugun gaiak ere arras garrantzitsuak dira aldizkarirako
».


EUSKARA

Gaztelaniazko hitzak dira nagusi eta arro aldizkariaren orrialdeetan. Jakina, Euskal Herriari buruz mintzo eta hainbatetan atzentzen zaion aurpegia baitu merindade honek. Batzuk, nahikoa erdaldun, bertze batzuk euskaldunagoak izan arren; Nafarroako zatikela linguistikoan mistoan bilduak erdiak, eta gainontzekoak erdaldunduta. «

Linguistikoki gure egoeraren jakitun gara
», azaltzen du aldizkariko zuzendariak. «

Baina, egia da, alderdi honetan euskararen berreskurapena gero eta nabariagoa dela. Gure aldetik, zenbaki bakoitzeko euskarazko bi erreportaje edo sartuko ditugu. Berriemaileetan gainera aunitz gara euskaldunak garenak. Hizkuntzaren berreskuratze prozesu honetan aldizkariak beste elementu bat izan nahi du. Herrien deiturak, keinu gisa bada ere, elebidun paratzen ditugu. Zonaldeko euskaldunei ere zutabe bat eskaini behar zaie hurrengo zenbakitik aitzina. Kontua da guztiengana iritsi nahi badugu, gehiena gaztelaniaz izan behar duela derrigorrez, betiere aintzat harturik euskararekin zerikusia duten gai guztiak
». Karrikaratu dituzten hiru zenbakietan horrela, Korrikaren inguruko idazlana agerian dago batean, Tafallako liburutegiaren inguruko berri bat euskaraz bildua bertzean, eta gehiago ere bada.
Doan jendaurreratu zuten estraineko zenbakia. Harpidetza kanpaina paratu zuten ibilian hurrengoetarako eta 1000 pertsona inguru bereganatu nahi dituzte egitasmo honen bitarte. Gainera, eskualdekoak izanagatik ere kanpoan bizi arren, ahaleginak egiten dituzte aldizkaria haiei igortzeko. Bertzela, 300 pezetatan eskura daiteke «La Voz de La Merindad» en labealdi berri honen zenbakia

Aurrekariak

Aurrekari nagusi bi ditu berriz ere argitara eman duten «La Voz de la Merindad» hilabetekariak. Aitzinekoak, eta izen berdinarekin, 1929tik 1937. urte bitartean iraun zuen. Espainiako Gerrate Zibilak antzutu zuen aldizkaria. Kaleetan bizirik egon zen garai hura, alta, bereziak izan zen oso. Alfontso XIII.aren erregetza, Primo de Riveraren diktadura, Berenguerren `diktablanda' moduan ezagututakoa eta 1931an aldarrikatu zen Errepublika, guztiak zeharkatu zituen izkiriaturiko orrialdeak medio. Abertzale kutsua omen zuen gainera ordukoak, PNVren ukitua. Rosa Barasoain historialariaren aburuz, dena den, moderatua zen gehiago, eta edukinek nozpait zalaparta sortu bazuten politikariengan, gehiago izan zen Udaletxearen inguruko kontuengatik, herriko afera soilak zirela eta.
Hartara, 36ko gerra piztu eta urte batean itzali zen «La Voz de la Merindad». Papera falta aipatu zuten arduradunek. Barasoainek udal errepublikarraren eta aldizkariko arduradunen tirabirak aipatzen ditu. Batzuen zentsura batetik, baina baita aldizkariko autozentsura ere. Hondarrekoz, bada, zortzi urteko bideari etena eman zioten.
Bigarren saiakera 1973ko Uztailaren 28an agertu zen, Merindad izenarekin. Eskualdeko berriak bilduz astekaria izan zen hamaika urtez. Haatik, ia kasik itota, urtekaria izatera behartu zutela publizitate ofial ezak, iragarleen presioak... bustidurak zituelako politikarekin, aipatzen du Rosa Barasoainek.
Hirugarren saiakera da oraingoa, labealdi berri batena hortaz,«La Voz de la Merindad» izena atxikituz, merindadea aintzat hartzeko bere osotasunean


Azkenak
Nazioarteko Zigor Auzitegiak Netanyahu eta Israelgo Defentsa ministro ohi Gallant atxilotzeko agindu du

Gizateriaren aurkako krimenak eta gerra krimenak egotzi dizkie Hagako auzitegiak bi sionistei. Erabakia "antisemitismotzat" jo du Netanyahuk, eta Hamasek, aldiz, "Justiziarako urrats garrantzitsutzat".


Umandi izena eta izana

Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]


Memoriadun euskara

Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]


Etorkizuneko apustua

Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.

Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]


Gelditu dute emakume baten eta bere alaba adingabearen etxegabetzea Gasteizen

Polizia etxegabetzea geratu nahi zituzten herritarren aurka oldartu da eta hainbat lagun zauritu ditu. Azkenean, etxegabetzea atzeratu duela jakinarazi du epaitegiak.


X-etik irten nahi? Nor dago Mastodonen eta Blueskyren atzean? Nola finantzatzen da bakoitza?

Gaur, azaroak 21, Mastodon.eus komunitateak sei urte bete ditu. Urteurrena ospatzeko Gure aukera, sare libreak kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Izan ere, azken asteetan “eXodoa” ematen ari da: erabiltzaile asko X-tik ihes egiten ari dira, sare... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua
Maravillas Lambertoren izena ez erabiltzeko eskatu dute fusilatuen senideek

Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]


2024-11-21 | Julene Flamarique
933 nobedade eta 200 ekitaldi Durangoko Azokaren 59. edizioan

Abenduaren 5ean Ikasle Goizarekin hasiko dute azoka. Hurrengo egunean Gazte Eztanda eguna egingo dute, eta gazteei zuzendutako hamaika jarduera egongo da. Egun berean, iazko Sormen Beka irabazi zuen Argizagi. Zubiak adiskidetasunerantz telesailaren aurkezpena egingo du Marramiau... [+]


Mastodon.eus-en “Gure aukera, sare libreak” kanpainarekin bat egin du ARGIAk

ARGIAko lantaldeak bat egin du Mastodon.eus-ek bere seigarren urtemugan abiatutako Gure aukera, sare libreak  atxikimendu kanpainarekin.


2024-11-21 | Sustatu
Sei urte bete ditu gaur Mastodon.eus-ek

Mastodon.eus euskal fedibertsoko instantzia agian nagusiak sei urte bete ditu gaur. Urteurrena ospatzeko "Gure aukera, sare libreak" kanpaina abiarazi dute, atxikimenduak biltzeko. Efemeridea une interesgarri batean dator: Elon Musk-ek, X/Twitterren jabeak,... [+]


Ertzaintzak zaurituriko Realeko zalearen kasua berriz irekitzeko agindu du epaileak

Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.


Arma nuklearrarekin erantzuteko bidea ireki du Putinek, Ukrainak AEBek eta Ingalaterrak emandako misilekin eraso egin eta gero

Arma nuklearrarekin erantzuteko aukera dakarren dekretua izenpetu du Vladimir Putin presidenteak. Hegazkinekin, gurutzaldi misilekin zein droneekin "eraso masibo bat" pairatzeak ondorioztatu dezake arma horren erabilpena. 


2024-11-21 | Gedar
Mobilizazioak bertan behera utzi ditu ‘Lo que no te cuentan de Donosti’-k

Bere Telegram kanalaren bidez jakinarazi du ez dituela deialdi erreakzionario gehiago egingo oraingoz. Aurreko larunbatean, nabarmen egin zuen porrot Eason antolatu zuen kontzentrazioak, eta agerian geratu da kontramobilizazioen eraginkortasuna.


2024-11-21 | Julene Flamarique
Feministak eta artista emergenteak eskutik eskura: Feministaldia eta Inmersiones jaialdiak ahizpatu dira

Azaroaren 20an Donostiako Le Bukowski tabernan abiatuko dute elkarlanean egindako jaialdia. 40 artista, aktibista, pentsalari eta kolektibok hartuko dute parte. Amaiera Gasteizen izango da, ZAS espazioan.


Eguneraketa berriak daude