Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko urriaren 20an
20 URTEKO HISTORIA, BIDEAN HAZIZ ETA HELDUZ JOAN DENA
- mugimendua Euskal Herriaren azken urteetako historian erreferente bat bilakatu da. Hainbatekimenen bultzatzaile, beste hainbat erasoaldiren pairatzaile ere izan da urteotan.
Duela 20 urte, 1979ko apirilean, Leioan lehenik eta Beasainen ondoren (maiatzaren 6an) Jarrai gazte erakundeak bere Biltzar Eratzailea burutu zuen. Gazte erakunde abertzale eta sozialista bezala definitu zuen bere burua aurkezpen hartan. Urtebete lehenago KASen baitan izandako eztabaiden ondorio izan zen bere sorrera. Orduan ezker abertzalean zeuden taldeengandik (EGAM eta GAI) aldenduko zen, gazteak bilduko zituen eta hauen autoantolakuntza bultzatuko zuen erakunde baten beharra ziren eztabaida haien zioa. Egitasmoak, azkenean, Jarrai izena jaso zuen.
Jarraik izan beharreko egituraketa politikoaren inguruan KASek zituen barne eztabaidak Jarrai bertara zabaldu ziren eta urte horretan bertan (urriaren 13an) burututako biltzar nazionalean, KASek zuzendaritza izatearen aldekoak gailendu ziren; Jarrai KASen gazte erakundea zen. Egituraketa hau berau izango zuen 80ko hamarkada guztian zehar.
1980an Jarraik bere I. Biltzarra burutu zuen Euban. Hainbat lan eremu izan zituen bilkurak, baina bi nabarmendu ziren besteen gainetik: soldadutza eta droga; gerora, urteen joanean, behin eta berriro errepikatuko zirenak. Lehenari dagokionez, aurkako jarrera azaldu zuen Jarraik –zera zioen orduko agiri batek: «
Jarraik izan beharreko egituraketa politikoaren inguruan KASek zituen barne eztabaidak Jarrai bertara zabaldu ziren eta urte horretan bertan (urriaren 13an) burututako biltzar nazionalean, KASek zuzendaritza izatearen aldekoak gailendu ziren; Jarrai KASen gazte erakundea zen. Egituraketa hau berau izango zuen 80ko hamarkada guztian zehar.
1980an Jarraik bere I. Biltzarra burutu zuen Euban. Hainbat lan eremu izan zituen bilkurak, baina bi nabarmendu ziren besteen gainetik: soldadutza eta droga; gerora, urteen joanean, behin eta berriro errepikatuko zirenak. Lehenari dagokionez, aurkako jarrera azaldu zuen Jarraik –zera zioen orduko agiri batek: «
`mili'aren aurrean, gure jarrera ezezko borobila da. Kontzientzi-eragozpen eskubidearen alde gaude, bere bi aukerak, zerbitzu soziala eta intsumisioa, balezkotzat hartuz
»–, baina hiru urteren buruan, II. Biltzarrean, soldadutza Hego Euskal Herrian egitearen alde agertu zen: «milia miliekin». Jarrera honek, kontzientzi-eragozpenaren eta intsumisioaren alde Euskal Herri osoan abitutako mugimenduaren aurrean, aukera galtzea ekarriko du, atzean geratzea. Urteen poderioz, bere ikuskera aldatu eta soldadutzaren aurka azalduko da berriro.
SOLDADUTZA.
«Soldadutzari ez» eta «Soldadutza honi ez» dikotomian, izan ziren eztabaiden erakusgarri dira Patxi Xabier Fernandez, garai hartan Jarraiko militante izan zenaren –egun «Gara» egunkariko kazetari– hitzak: «
Beharbada ikuspegi utopikoago bat zegoen. Jendeak aipatzen zuenean euskal ejerzitoa sortzearen beharra, ikusten zuen bazegoela aukera bat estatu propio bat sortzeko, Kuba edo Vietnamen adibideak jarraituz. Espainiar eta frantses Estatuek ejerzito bat zuten eta hemen, Euskal Herrian, defensiboki bazen ere, horrelakoren bat eduki behar zen. Hori zen aitzakia, kakotx askoren artean, euskal ejerzito bat aldarrikatzeko edo `soldaduska honi ez' esateko. Nik gogoratzen dut orain kartzelan dagoen Pipe San Epifanio intsumisioaren defendatzaile sutsua zela garai hartan. Garaien dinamikak bultzatzen zaitu erabaki batzuk hartzera eta beste batzuk baztertzera; eta gazteriak berak bultzatu du intsumisioaren aldeko pausu hori. Izugarrizko eztabaidak zeuden, ez bakarrik Jarrairen barruan, baita alboko erakundeekin ere; EKI eta horiekin ez, harremanik ez genuelako, baina bai EMK edo LKIren inguruan zeuden gazteekin edo anarkistekin
».
DROGAK.
Soldadutzaren eztabaidarekin batera, drogen afera ere ez zen eztabaida gutxiren iturri izan Jarrain. Adostasuna erabatekoa zen espainiar Estatuak, euskal gazteria malgutu nahian, heroina hauen artean barneratu zuela adierazterakoan; drogen legeztapenaren kontuan baina, ez zetozen denak bat. «
Desadostasunak zeuden (eta egun ere oraindik mantentzen dira, nik uste, ez bakarrik Jarrain, baizik eta ezker abertzalean eta gizartean oro har) erabilpenaren inguruan, legeztatu ala ez legeztatu. Ponentzia amaigabeak genituen droga bigunak eta droga gogorren artean, legalak eta ilegalak, alkohola sartu ala ez sartu; alkoholarekin ere, nolabait esatearren, gazteak borrokarako galtzen zirela; beste batzuk zioten alkohola bai, droga zela, baina sozialki onartuta zegoela Euskal Herrian; tabernen garrantzia azpimarratzen zen gazteriaren kokagune gisa...
» dio Patxi Xabier Fernandezek.
AKTIBISMOA.
1983an II. Biltzarra burutu zuen Jarraik. Ordurako ZEN Plana delakoak bere jarduera abiatua zuen, gazte oro zen susmagarri. Honi aurre egiten saiatu zen Jarrai, beste aldarrikapenak albora utzi gabe: «
Hasiera haietan gauza asko jorratu nahi genituen, baina azken finean borroka antierrepresibora mugatzen ginen. Denbora aurrera joan ahala, Bigarren Kongresutik batez ere, arlo antierrepresibo horrez gain, eguneroko dinamika horrez gain, gazteriari zegozkion arloak lantzen hasi ginen
». 1986an, zenbait barne kritikek bere jarduna soilik aktibismoan oinarritzen zutela eta beste zenbait esparru utzita zeuzkatela zioten. Horren ondorio izan ziren ikastetxe, auzo eta herrietan eginiko aurkezpenak eta, besteak beste, gazteek nozitzen zuten langabeziaren aurka abiatutako kanpaina. Ordurako HBren «Martxa eta Borroka» kanpaina –euskal rock musikak azken urteetan bizitako
boom
aren isla– pasea zen eta gaztetxeen mugimendua ere loratzen hasia.
Ondorengo urteetan Jarrai hazten joan zen eta Hegoaldeko auzo eta herri gehienetan antolatzen hastea lortu zuen. Funtzionamendua garbia zen eta da: lehenik herri eta auzoko militanteak biltzen dira, gero eskualdeetako biltzarrak, herrialdeetakoak ondoren, eta nazionala azkenik. Batzorde Nazionala berriz, herrialde bakoitzetako kide kopuru finko batek osatzen du. Egoera juridikoari dagokionez, alegalitatea. «
Ondorengo urteetan Jarrai hazten joan zen eta Hegoaldeko auzo eta herri gehienetan antolatzen hastea lortu zuen. Funtzionamendua garbia zen eta da: lehenik herri eta auzoko militanteak biltzen dira, gero eskualdeetako biltzarrak, herrialdeetakoak ondoren, eta nazionala azkenik. Batzorde Nazionala berriz, herrialde bakoitzetako kide kopuru finko batek osatzen du. Egoera juridikoari dagokionez, alegalitatea. «
Ikastetxeren batean biltzeko, eskatzen genuen baimena elkarte kultural-errekreatibo bezala. Jarrai bezala ezin zen ezer antolatu, ez manifestaziorik, ez ezer
» dio Patxi Xabier Fernandezek.
Hazkunde horrekin batera, Jarrairen aurkako errepresioa ere areagotu egin zen: «
Hazkunde horrekin batera, Jarrairen aurkako errepresioa ere areagotu egin zen: «
Garai hartan mugitzeko erraztasuna handiagoa zen. Urteekin batera Estatu espainiarrak eta frantsesak zorroztu egin dituzte euren tresnak gazteria kontrolatzeko
». Erasoaldi horren maila gorena 1992an Bilboko Txurdinaga auzoan burutzen ari ziren V. Biltzarrean gertatu zen. Poliziak 300dik gora lagun atxilotu zituen eta Barne Ministerioko ordenagailuetan fitxatu ondoren aske utzi zituzten.
V. Biltzar horretan gazte mugimenduaren inguruko kontzepzioa bera aldatu zen, Olatz Dañobeitia Jarraiko egungo bozeramaileetako batek dioenez: «
V. Biltzar horretan gazte mugimenduaren inguruko kontzepzioa bera aldatu zen, Olatz Dañobeitia Jarraiko egungo bozeramaileetako batek dioenez: «
Jarrai erakunde baino mugimendu bezala definitzen hasten da. Gaur ezagutzen dugun euskal gazte mugimendua V. Biltzar horretan egin ziren hausnarketen ondorio dela esan dezakegu
».
Bost urte igaroko ziren 1997an VI. Biltzarra burutu arte. Bitarte horretan, «
Bost urte igaroko ziren 1997an VI. Biltzarra burutu arte. Bitarte horretan, «
gazte erakundeak izugarrizko indarra eskuratu zuen, askoz gazte jende gehiago bilduz, era antolatuan eta maila lokalean gazte espresio ezberdinak sortuz eta borroka frente ezberdinak eratuz. Horren isla ziren intsumisioaren borroka bera edo Etxarri Aranazen abiatutako gazte topagunea
». 1994an hasi zen Jarrai, urtero eta Aste Santu garaian, topaketa hauek antolatzen. Jende andana bildu izan du edizio bakoitzean, beti ere festa eta aldarrikapena uztartuz.
1997ko Biltzarrean jauzi bat ematearen beharra nabarmendu zen, hots, indar metaketa horrek «
1997ko Biltzarrean jauzi bat ematearen beharra nabarmendu zen, hots, indar metaketa horrek «
duen erabilgarritasun sozial eta politikoa, agerian utzi behar zen
». Horrez gain, gazteriak bizi duen egoeraren diagnostiko orokor bat egiten zuten: «
gazteriak egun dituen arazo larrienak pairatzen dituen bizi baldintzak dira, etxebizitzaren problematika, langabeziarena, lan baldintzena... Honek gazteengan etsipen jarrerak, ziurtasun-gabezia sentsazioak... sortzen ditu; eta hor ikusten zen borroka zabal bat martxan jarri behar zela ondorio horiek ezeztatzeko. Euskal Herriak, zorionez, badu gazteri oso aktibo eta konprometitua eta gure apustu nagusia gazteon bizi baldintzak borrokatzea da, beti independentzia eta nazio eraikuntzaren bidean kokatuta
» dio Olatz Dañobeitiak.
KALE BORROKA.
Jarraiko kideak beti miran egon badira ere, azken hilabeteotan hainbaten ahotan izan den kale borrokaren haritik, zera dio Dañobeitiak: «
Eraso mediatikoak, polizialak, eta bestelakoak ez dira soilik Jarrairen aurkako erasoak, euskal gazteriaren aurkakoak baizik. Euskal gazteri osoa da kriminalizatua eta egurtua, bai Jarrairi zuzenean jotzen zaionean, bai eguneroko errealitatean gazteriak bizi duen zapalkuntzan. Gazteria lehen lerroan egon da, eta horrek Estatu espainol eta frantsesean min egiten du. Hori mozteko, biolentziaren eta errepresioaren erabilera dago. Hor kokatzen dugu behin eta berriz Jarrai kale borrokarekin lotzearen saiakera. Eta hor kokatzen dugu, baita ere, Euskal Herriak ireki duen prozesuaren aurka joateko nahia
».
Lizarra-Garaziko akordioaren eta ETAren su-etenaren ondotik zabaldutako prozesuak garai batean sinestezina zen hainbat gazte talderen arteko elkarlan puntuala ere ekarri du. Aurrez ordea, duela hiruzpalau urte, Jarraik Ipar Euskal Herriko Gazteriak erakundearekin elkarlan sakonagoa abiatu zuen. Olatz Dañobeitiak, urrats hau oso garrantzitsutzat jotzen du, «
Lizarra-Garaziko akordioaren eta ETAren su-etenaren ondotik zabaldutako prozesuak garai batean sinestezina zen hainbat gazte talderen arteko elkarlan puntuala ere ekarri du. Aurrez ordea, duela hiruzpalau urte, Jarraik Ipar Euskal Herriko Gazteriak erakundearekin elkarlan sakonagoa abiatu zuen. Olatz Dañobeitiak, urrats hau oso garrantzitsutzat jotzen du, «
helburua Euskal Herrirako euskal gazte mugimendu bakar bat sortzea baita. Eta momentu honetan garrantzi handiagoa hartzen du. Zergatik? Momentu hau Paris eta Madrili begiratu gabe herri hau abian jartzeko momentua delako; euskal gazteri bakar bat bezala pentsatzen eta garatzen hasteko garaia delako
»
Jarrai, zorionak eta eskerrik asko
Z
orionak:
Orain 20 urte euskal gazte talde batek Jarrai sortu zuenean seguraski ez zuen pentsatuko 20. Urtemuga inoiz ospatzera ailegatuko ginenik, beste gauza askoren artean 20 urte bete baino lehenago Independentzia eta Sozialismoa eskuratuta izango genuelakoan, eta gutariko askori hori gertatu zaigu, hots, Jarrain sartu eta handik gutxira Borroka irabazita zegoela pentsatzen genuelako. Baina borroka gogorra da, aurrean daukagun etsaia ez da makala eta bere esku dauzkan tresna guztiak Euskal Herriaren kontra erabiltzen dituelako. Eta horra hor zorionak emateko beste arrazoietako bat. Jarraik bizirik dirau etsaiak bere aurka eginiko eraso guztien gainetik, bai euskal gazteriaren kontra erabilitako errepresio mota guztien gainetik, bai akulturalizazioaren gainetik, eta baita ere indibidualismoaren gainetik.
Eta atzera begiratuta zenbait gauza etortzen zait burura, ZEN Planaren kontrako mobilizazioak, drogari buruzko eztabaida bitxiak, soldaduskari buruzko eztabaida bukagaitzak, Kimuak-en sorrera, Gaztetxeak zabaltzen sartutako indarrak, eta nola ez Martxa eta Borroka, Gernika 37-87, kongresuetako gauetan eginiko parrandak eta herrialdekeriei buruzko txisteak.
Eta atzera begiratuta zenbait gauza etortzen zait burura, ZEN Planaren kontrako mobilizazioak, drogari buruzko eztabaida bitxiak, soldaduskari buruzko eztabaida bukagaitzak, Kimuak-en sorrera, Gaztetxeak zabaltzen sartutako indarrak, eta nola ez Martxa eta Borroka, Gernika 37-87, kongresuetako gauetan eginiko parrandak eta herrialdekeriei buruzko txisteak.
Eta eskerrik asko:
Eskerrak emateko arrazoi asko daude, baina nik bi aukeratuko ditut. Lehenengo eta behin Euskal Herria maitatzen erakusteagatik. Jarraitik pasatutako pertsonak milaka izango gara, eta seguru nago guzti guztiok marka horrekin atera garena, erakunde horretan emandako urtetan Euskal Herria helburu izatea ikasi dugulako.
Eta bigarrenik, eskerrik asko bizi dugun une historiko honetara ailegatzen laguntzeagatik. Jarraitik pasatutako jende gehienak bere militantzia Ezker Abertzaleko beste erakunderen batetan jarraitu du, eta hemen Txato (Anuk) aipatu behar dut, bera izan baita danontzako adibiderik eredugarriena, bere konpromisoa heriotzaraino eraman baitzuen. Jarraitik pasatutako lagunek gaur egun LAB, HB, Egizan, Gara eta beste era askotako erakundeetan darraite bere konpromiso militantearekin, klandestinitatean eta estatu frantziar eta espainiarreko kartzeletan daudenak ahaztu barik, Euskal Herrian ezer ez litzateke berdin izango Jarrai gabe.
Bukatzeko animo eta aurrera Borroka gogorra bezain polita da, eta gaur egun Jarrairen inguruan antolatuta zaudetenok ondo dakizue, etsaiak ezin baitu onartu Euskal Herriaren Askatasuna egunero eraikitzen duen Jarrai bezalako erakunde bat paketan aritzen uzten. Beraz, jopuntuan jarraitu arren, jarrai ezazue Euskal Gazteria antolatzen, Euskal Gazteriarekin lanean ikastetxeetan, kaleetan, jarrai ezazue Euskal Gazteria eta gazte-ohientzako eredua izaten, jarrai ezazue Euskal Herria askatzen, Euskal Herria eraikitzen, jarrai ezazue Independentzia eta Sozialismoaren bidean. Garaipena gurea da, galtzen den borroka bakarra bidean uzten duena da eta. Eskerrik asko eta Zorionak Jarrai. Zorionak beti
Eta bigarrenik, eskerrik asko bizi dugun une historiko honetara ailegatzen laguntzeagatik. Jarraitik pasatutako jende gehienak bere militantzia Ezker Abertzaleko beste erakunderen batetan jarraitu du, eta hemen Txato (Anuk) aipatu behar dut, bera izan baita danontzako adibiderik eredugarriena, bere konpromisoa heriotzaraino eraman baitzuen. Jarraitik pasatutako lagunek gaur egun LAB, HB, Egizan, Gara eta beste era askotako erakundeetan darraite bere konpromiso militantearekin, klandestinitatean eta estatu frantziar eta espainiarreko kartzeletan daudenak ahaztu barik, Euskal Herrian ezer ez litzateke berdin izango Jarrai gabe.
Bukatzeko animo eta aurrera Borroka gogorra bezain polita da, eta gaur egun Jarrairen inguruan antolatuta zaudetenok ondo dakizue, etsaiak ezin baitu onartu Euskal Herriaren Askatasuna egunero eraikitzen duen Jarrai bezalako erakunde bat paketan aritzen uzten. Beraz, jopuntuan jarraitu arren, jarrai ezazue Euskal Gazteria antolatzen, Euskal Gazteriarekin lanean ikastetxeetan, kaleetan, jarrai ezazue Euskal Gazteria eta gazte-ohientzako eredua izaten, jarrai ezazue Euskal Herria askatzen, Euskal Herria eraikitzen, jarrai ezazue Independentzia eta Sozialismoaren bidean. Garaipena gurea da, galtzen den borroka bakarra bidean uzten duena da eta. Eskerrik asko eta Zorionak Jarrai. Zorionak beti
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Mikel Garcia Idiakez
#2
#3
#4
#5
Mikel Garcia Idiakez
#6
Onintza Irureta Azkune
Azkenak
2024-10-19
ARGIA
Erraldoiak protagonista dituen liburua atera du ARGIAk haurrentzat
MULTIMEDIA - elkarrizketa
2024-10-18
ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
2024-10-18
Maitane Arnoso - Martínez
Beldurra espazio komun gisa
Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]
2024-10-18
Urko Apaolaza Avila
Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
2024-10-18
Xabier Letona Biteri
Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du
Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]
2024-10-18
Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute
LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.
2024-10-18
Onintza Irureta Azkune
Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”
Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]
Zergatik daude Renfeko trenak inoiz baino grafiti gehiagorekin margotuta?
Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.
2024-10-18
Hala Bedi
Makroproiektuen aurkako manifestaziora deitu du Gasteizen Araba Bizirik!-ek, urriaren 26rako
“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]
2024-10-18
Urumeako Kronika
‘Hariak’ zinemaldia erresistentzia istorioen lekuko, azaroaren 7tik 17ra Hernanin
Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.
2024-10-18
Uriola.eus
Bazter Fest ospatuko dute Bilbon azaroaren 9an, protagonistak emakumeak diren hip-hop jaialdia
Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.
2024-10-18
Bilbo Hiria Irratia
Xamarrek ‘Orhipean, Gure Herria ezagutzen’ liburuaren edizio berria aurkeztu du
Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.
Eguneraketa berriak daude