EUSKAL INDUSTRIA MILITARRAK GERRA ASKO HORNITU DITU

  • bezain lotsagarri, munduan zehar herri eta pertsona asko deuseztu izana lepora zekiokeen hainbat euskal enpresari. Azken urteetan esparru zibilerantz bideratu dute euren ekoizpena.

2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Azken urteotako nazioarteko egoera politikoa dela-eta, aldaketa nabarmena gertatu da armak eta munizioa egiten dituzten mundu osoko enpresetan, baita Euskal Herrikoetan ere. Azken hamarkada arte, Euskal Herria arma ekoizle eta esportatzaile pribatu garrantzitsua izan da. Hego Euskal Herriak biltzen zuen Espainiako gerra material sektore osoko zati nagusia, eta gehienbat mortairuak, jaurtigaiak, munizioa eta arma motzak ekoizten ziren. Tamalez, Hego Euskal Herrian egindako arma asko munduan zehar gertatutako hainbat gatazkatan erabili izan da, gehienbat hirugarren mundukoetan. Egiazko bezain lotsagarri, Txile, Argentina, Paraguai, Maroko, Iran, Irak, Turkia eta Hego Afrikan herri eta pertsona asko deuseztu izana lepora zekiokeen hainbat euskal enpresari.
1986an, Espainiako industria militarraren momentu ezin hobean, 250.000 milioi pezetako balioa zuten armak esportatu ziren, zeinetatik 150.000 milioi Hego Euskal Herrian egindakoenak liratekeen. Urte horretan bertan, euskal industria militar pribatuak 20.000 milioi pezetako etekinak izan zituen. Urte horretan Espainia zortzigarren postuan zen hirugarren mundurako arma esportatzaileen artean. Mundu osoko arma ekoizleek lau bilioi pezetako etekinak izan zituzten 1986an.
Hain zuzen ere, azken asteotan, Amnesty International eta Bartzelonako Unibertsitateko Unesco Katedrak Espainiak arma salmenta areagotu duela salatu dute; hauen esanetan, bostgarren postuan legoke orain, EEBB, Errusia, Erresuma Batua eta Frantziaren atzetik. Era berean, erosle nagusiak giza eskubideak bortxatzen dituzten herrialdeak direla adierazi dute, Turkia kasu. Espainiagandik independente diren erakundeok Turkiari 240.000 milioi pezeta balio izan duen armamendua saldu zaiola ziurtatzen dute, Ekonomia Ministerioak 97.000 milioi izan direla esan arren.
Azken urteotan gauzak aldatu egin dira, batez ere euskal arma industrian. Gerrarik ezak –Jugoslaviakoa bezalakoak salbu– enpresa asko bere ekoizpena esparru zibilerantz dibertsifikatzera behartu ditu, hori egin ezean itxi egin beharko bailukete. Bada Euskal Herrian egoera horren adibide garbirik ere.
Izan ere, Euskal Herrian industria militar pribatuak arrakasta izan du, eta munduko gerra askotarako armak bertotik irten izan dira. Mundu osoan ospea izan du euskal arma industria horrek. Azken urteotako aldaketa nabarmena –gerra gutxiago daudela, alegia– Markinako Esperanza y Compañía (ECIA) enpresak islatzen du.
Esperanza y Compañía 1925ean sortu zuten Gernikan, Deriora pasa zen gero, eta azkenik Markinara. Enpresa honen kapitalaren zati handiena garai hartako Banco Vizcayaren esku zegoen, eta bere sektoreko munduko enpresa garrantzitsuenekin lehiatu du (frantsesak, israeldarrak, iparramerikarrak, japoniarrak) mortairu eta kalibre guztietako munizio ekoizpenean. Iran, Irak, Japonia, Hego Afrika, Estatu Batuak, Maroko, Txile eta abarrentzat lan egin izan du enpresa bizkaitar honek. 80ko hamarkadan ECIAk urtero batez beste 3.000 milioi pezetako balioa zuen armamentua saltzen zuen. 1987-1988 urteetan hasi zen, hain zuen, beherakada, gerrarik ezaren eskari murrizketak eraginda. Ekoizpena esparru zibilerantz dibertsifikatzen saiatu zen ECIA enpresa, baina ez zitzaion errentagarri suertatu eta 90eko hamarkadan betirako itxi behar izan zituen ateak.
80ko hamarkadan 25 ziren Espainian industria militarrarekin zerikusia zuten enpresak, horietatik 11 Hego Euskal Herrikoak. Beraz, Esperanza y Compañíaz gain, baziren Hego Euskal Herrian Gamesa, Expal, Instalaza, Arrizabalaga Alberdi, Astra Unceta, Dicosa, Industrias Irus, Llama y Gabilondo, Olave Solozabal, Orbea, Placencia de las Armas S.A., Star, Bonifacio Echeverria.
Momentuotan euskal arma industria, oro har, birmoldaturiko hainbat enpresak osatzen du. Nolanahi ere, oraindik nazioarteko proiektu militar garrantzitsuetan parte hartzen dute hauetako batzuk, aeronautika proiektuetan batik bat. Garrantzitsuenak Sener, Industria de Turbo Propulsores, ITP (Bizkaian) eta Gamesa (Gasteizen) dira. Enpresa hauetako arduradunek ez dute oso gustuko bere produkzio militarraz mintzatzea, eta askotan gutxietsi egiten dute, edo besterik gabe ukatu. ITPko kontseilariorde Joaquin Coellok, alabaina, publikoki onartu zuen iaz bere enpresa «

EFA programaren seme
» dela. «

Proiektu militarrek gure salmenten % 30 esan nahi dute
», gaineratu zuen Coellok. 925 behargin dituen ITPk 2003. urterako 50.000 milioi pezetako fakturazioa lortzea espero du hegazkintza zibilaren eskutik: 178.000 milioi pezetako eskaria du eta datozen bost urteetarako aurreikusitako 48.000 milioi pezetako inbertsioa


Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Ane Ablanedo Larrion
#3
Arkaitz Zarraga Azumendi
#4
Haizea Isasa
Azoka
Azkenak
Mazónek ez du lortu bere misioa: Valentziako gurasoek katalanaren alde egin dute

“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen Gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]


800.000 euro gastatuko ditu EBk errusiar inbasioaren mamuari aurre egiteko

Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]


Gizakunde
Badator, esnatu da

Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.

------------------------------------------------

Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]


Kontzertuak, hitzaldiak, antzerkiak, dantzak, bertso-saioak... M8ko ekitaldi kulturalen bilduma

Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]


Bizi testamentua: aurretiazko borondateen agiriaren gakoak

Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.


2025-03-07 | Uriola.eus
Iker Egiraun, Etxebarrieta Memoria Elkartea
“Bizi dugun testuingurua urteetan emandako borroken ondorioa dela sinbolizatu nahi dugu”

Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.


2025-03-07 | Aiaraldea
Ferosca I zentral eolikoaren kontrako alegazioak zabaldu ditu Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak

Laudion, Aiaran eta Okondon izango du eragina energia azpiegiturak eta plataformaren aburuz, proiektuak eta ingurumen-inpaktuaren azterketak gabezia garrantzitsuak dituzte.


2025-03-07 | Euskal Irratiak
Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak bere 90 urteak ospatuko ditu

"Entseatzen gira arnas gune bat sortzen Donibane Lohizunen, hain turistikoa den herri honetan". 250 kiderekin Donibane Lohizuneko Begiraleak kultur elkarteak 90 urte bete ditu aurten. Lau emaztek sortu zuten talde hauetan eramaile izan zen Madeleine de Jauregiberri... [+]


“Topaketa antiinperialistak” egingo ditu Askapenak martxoaren 15 eta 16an Bilbon

Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]


Legebiltzarrak 1936ko biktimen legea aldatu du, Erorien Monumentua birmoldatzeko

33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]


Bi eskumen berri bere gain hartu ditu Jaurlaritzak: atzerritarren lan-baimena eta meteorologia-zerbitzua

2025 amaitu baino lehen Gernikako Estatutuan jasotzen diren eskumen guztiak izatea espero du Jaurlaritzak. Oraindik 25 eskumen falta dira. Transferentzia Batzordea aurreko astean biltzekoa zen baina "agenda arazoak" zirela eta atzeratu zuten. 


Duplak egin du aurtengo Herri Urratseko abestia

Elgarrekin izena du Duplak egin duen aurtengo abestiak eta Senpereko lakuan grabatu zuten bideoklipa. Dantzari, guraso zein umeen artean azaldu ziren Pantxoa eta Peio ere. Bideoklipa laugarrengo saiakeran egin zen. 


2025-03-06 | Haizea Isasa
Kasu, ez gitxu lo!

“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.

Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]


Eskuin muturrarekin lotura duen alemaniar batek egin zuen Manheim hiriko auto harrapaketa, ez etorkin batek

Alemaniako Poliziak asteleheneko gertakariaren arrazoiak "politikoak" zirela baztertu duen arren, 35 urteko Alexander Scheuermann Ring Bund talde neonaziko kide zen. Bi hildako eta hamar zauritu utzi dituen atentatuaren egileak sare sozialetan "gorroto mezuak"... [+]


Eguneraketa berriak daude