Euskal Herrian zein Europa eta munduko leku ugaritan, maiatzaren leheneko ospakizuna, azken hamarkadetan borroka eta aldarrikapen eguna zena, festa edo ospakizun folkloriko bihurtu da, neurri batean. Ongizate gizartea finkatu eta zabaldu egin den heinean, langileriaren aldarrikapen indarra galduz joan da, ia festa huts bihurtzeraino. Euskal Herriaren kasuan, frankismoaren garaian bizi izandako egoera politikoak asko baldintzatu zuen egun horren ospakizuna.
Frankismoak, zeinaren ordezkarietako batzuk Espainiako Gobernuko alderdian jarraitzen duten, ospakizun hau «joko eta dantzetarako» festa egun handi bezala erabiltzen zuen bitartean, sindikatu eta talde politikoek langile manifestazioak antolatzeko zerabilten. Francoren poliziak basakeriaz zigortzen zituen manifestaziook. Urte haietan maiatzaren 1eko eguna erregimen frankistaren aurkako protesta egun bihurtzen zen.
Diktadorea hil ondoren, manifestazioak legezko bihurtu ziren, eta «Transizioa» deitu izan zaion garaiaren lehen urteetan ospakizunak guztiz jendetsuak izan ziren, eskabide politiko eta laboralen aldarrikapenez beteak. Denborak aurrera egin ahala, eta ongizate gizartea sendotzen zen neurrian, ospakizunok aldarrikapen kutsua galdu eta festa itxura hartu zuten... eta jendetsuak izateari utzi zioten. Sindikatuen zatiketa ere areagotu egin zen azken urteetan. Egia da sindikatuek aldarrikapenak egiteko egun bezala hartu izan dutela, baina langile gehienek nahiago dute mendira edo itsaso aldera joan edo etxean geratu. Dirudienez, langileriaren zati nagusi batentzat maiatzaren lehenak galdua du esanahia, eta oraitzapen historikoz beteriko lanaren festa egun bihurtu da.
Nahiz eta testuingurua hori izan, euskal sindikatuek urte honetan ere aldarrikapen kutsua eman nahi izan diote maiatzaren 1ari eta 35 orduko lan-astea dute helburu. Eskabide horretan bat egiten dute euskal sindikatu guztiek, baina ez da horratik batasunik lortzen maiatzaren 1eko ekintzak antolatzeko garaian. Sindikatu abertzaleak -ELA, LAB, ESK, STEE-EILAS, HIRU, EHNE-, azken urteetan ekintza batasun handia lortu dute eta egun honetan ere elkarrekin joango dira. Sindikatu estatalistak -CCOO, UGT, USO...– beren aldetik joango dira.
Ikusi beharko da, larunbatean, euskal langileriak egun historiko hau alde batera utzi eta jaiegun soil bihurtzen duen edota, sindikatuen deialdiei erantzunez, aurreko urteetan izandako partaidetza hobetzen den. Susmoa dugu ez ote garen berriro ere urrun ibiliko euskal langileriak garai batean burututako manifestazio jendetsu haietatik, eta ez ote duen mobilizazioak azken urteetako beherakadarekin jarraituko