LANALDI MURRIZKETA, EHUN URTETIK GORAKO ALDARRIA
- historikoa. Sindikatuek, berriro ere zatiturik, lanaldiaren murrizketaren aldeko eskaera egiteko egun bezala aldarrikatu dute. Aldarrikapen horrek ekarri zuen egun historiko hau.
Aurten, berriro ere zatiturik, abertzaleak alde batetik eta estatalistak bestetik, euskal sindikatuek Euskal Herriaren luze zabalean manisfestazioak egiteko deialdia egin dute. Lanaren murrizketa izango da aldarrikapen nagusia, zeinaren bidez gure herriko langabezi kopuru handia murriztu nahi den. Egun horrek mobilizazio plan oso bati emango dio hasiera, astean 35 orduko lanaldiaren alde laster egingo den greba orokorrarekin buru emango zaiolarik.
Gerora, Bigarren Internazionalaren Biltzar Eratzailean (1889ko uztailaren 20an, Parisen), erabaki zen maiatzaren lehenean herrialde guztietan manifestazio handiak egitea, 8 orduko lanaldia aldarrikatzeko. Azkenik, 1917ko Wasghintoneko Nazioarteko Konferentziak lanaldia gehienez 8 ordukoa izango zela finkatu zuen. Handik bi urtera herrialde gehienek onartu zuten ebazpen hori.
Orduz geroztik, sindikatuek mundu guztian zehar ospatu izan dute, «Chicagoko martiri» haien omenez, maiatzaren 1a; egun horri aldarrikapenak egiteko izaera emanez, eta beti ere une historiko bakoitzak eskatzen duenaren arabera. Herrialde bakoitzaren egoera politiko eta sozialen arabera, ospakizun hori baketsuagoa edo istilutsuagoa izan da.
Aurten, eta duela hilabete batzuz geroztik, Euskal Herrian, sindikatuak beren kezka eta larritasuna adierazten ari dira langabezi kopuruengatik, eta gazte eta emakumezkoengan bereziki duen eraginagatik –zenbait tokitan % 45eraino iristen da–. Egoera larri honen aurrean, euskal sindikatuak, abertzaleak nahiz estatalistak, bakoitza bere aldetik, lanaldiaren murrizketaren aldeko kanpaina egiten ari dira, astean 35 edo 32 orduko lanaldiaren alde, aparteko lanorduen aurka eta 60 urtetik beherako jubilazioaren alde.
Industri sektorean 259.000 pertsona daude. Beren ustez, 20 langiletik beherako enpresetan ez da erraza lanpostu berriak sortzea, beraz, kalkulu horretatik kanpo utzi beharko lirateke 67.400 langile biltzen dituzten enpresa txiki horiek. Gainerakoei lanaldiaren murrizketa ezarriz, urteko 1.768 ordutik 1.575 ordutara igaroz, 23.500 lanpostu berri sor daitezke.
Eraikuntzaren arloan aritzen diren langileak 77.000 dira. Adierazten dutenez, sektore honetan autonomo ugari (18.500) eta bost langile baino gutxiagoko enpresa txiki asko dago. Horren arabera, sektore honetan lanaldiaren murrizketak 7.300 lanpostu berri sortzeko aukera emango luke.
Zerbitzuen sektorean, euskal irakasle bien txostenak sail ezberdinak bereizten ditu. Administrazio publikoetan, irakaskuntzakoak kanpo utziz, dauden 93.800 lanpostuei 5.300 lanpostu berri gehitzea dagoela ziurtatzen dute. Merkataritza eta ostalaritzan, 179.500 langile izanik, beste 5.300 lanpostu berri sor daitezke. Garraio eta komunikabideetan, 47.600 lanposturekin, autonomoak eta enpresa oso txikiak kenduz (20.000 langile) beste 3.500 lanpostu. Banketxe eta aseguruetan, 22.600 langilerekin, beste 2.100. Gainera zerbitzuetan 146.500 lagunek egiten dute lan. Autonomoak (26.100) eta enpresa oso txikiak (35.100) kenduz, lanaldiaren murrizketak 10.000 lanpostu berri sor ditzake.
Eginkizun horrek sor dezakeen 171.000 milioi pezetako kostua finantzatzeko, sortzen den enpleguaren ondorioz aurrezten den langabeziagatiko ordainketak eta prestakuntza gastuak leudeke. Horri kotizatzaile eta zergadun berrien ordainketak gehitzen dizkiote, iruzur fiskala eta aurrekontuetako gastuaren egokipena –murrizketari ekin dioten enpresei laguntza emanez; bideragarri irizten diote, administrazioak bilioi pezetatik gora erabiltzen baitu urtero– ahaztu gabe.
Bi irakasleek, azterketa sakonagoak egin behar direla onartu arren, «
lanaldiaren murrizketaren bidetik abiatzeko azterketa urritasuna baino areago, aldaketak egiteko enpresariek duten gogorik eza nagusitzen
Euskal Herrian zein Europa eta munduko leku ugaritan, maiatzaren leheneko ospakizuna, azken hamarkadetan borroka eta aldarrikapen eguna zena, festa edo ospakizun folkloriko bihurtu da, neurri batean. Ongizate gizartea finkatu eta zabaldu egin den heinean, langileriaren aldarrikapen indarra galduz joan da, ia festa huts bihurtzeraino. Euskal Herriaren kasuan, frankismoaren garaian bizi izandako egoera politikoak asko baldintzatu zuen egun horren ospakizuna.
Frankismoak, zeinaren ordezkarietako batzuk Espainiako Gobernuko alderdian jarraitzen duten, ospakizun hau «joko eta dantzetarako» festa egun handi bezala erabiltzen zuen bitartean, sindikatu eta talde politikoek langile manifestazioak antolatzeko zerabilten. Francoren poliziak basakeriaz zigortzen zituen manifestaziook. Urte haietan maiatzaren 1eko eguna erregimen frankistaren aurkako protesta egun bihurtzen zen.
Diktadorea hil ondoren, manifestazioak legezko bihurtu ziren, eta «Transizioa» deitu izan zaion garaiaren lehen urteetan ospakizunak guztiz jendetsuak izan ziren, eskabide politiko eta laboralen aldarrikapenez beteak. Denborak aurrera egin ahala, eta ongizate gizartea sendotzen zen neurrian, ospakizunok aldarrikapen kutsua galdu eta festa itxura hartu zuten... eta jendetsuak izateari utzi zioten. Sindikatuen zatiketa ere areagotu egin zen azken urteetan. Egia da sindikatuek aldarrikapenak egiteko egun bezala hartu izan dutela, baina langile gehienek nahiago dute mendira edo itsaso aldera joan edo etxean geratu. Dirudienez, langileriaren zati nagusi batentzat maiatzaren lehenak galdua du esanahia, eta oraitzapen historikoz beteriko lanaren festa egun bihurtu da.
Nahiz eta testuingurua hori izan, euskal sindikatuek urte honetan ere aldarrikapen kutsua eman nahi izan diote maiatzaren 1ari eta 35 orduko lan-astea dute helburu. Eskabide horretan bat egiten dute euskal sindikatu guztiek, baina ez da horratik batasunik lortzen maiatzaren 1eko ekintzak antolatzeko garaian. Sindikatu abertzaleak -ELA, LAB, ESK, STEE-EILAS, HIRU, EHNE-, azken urteetan ekintza batasun handia lortu dute eta egun honetan ere elkarrekin joango dira. Sindikatu estatalistak -CCOO, UGT, USO...– beren aldetik joango dira.
Ikusi beharko da, larunbatean, euskal langileriak egun historiko hau alde batera utzi eta jaiegun soil bihurtzen duen edota, sindikatuen deialdiei erantzunez, aurreko urteetan izandako partaidetza hobetzen den. Susmoa dugu ez ote garen berriro ere urrun ibiliko euskal langileriak garai batean burututako manifestazio jendetsu haietatik, eta ez ote duen mobilizazioak azken urteetako beherakadarekin jarraituko
52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]
.jpg)
Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]
Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]
Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.
.jpg)
EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]
AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".
Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.
Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.
Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]
Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.
Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]