TXORIA X IZPIETAN

  • zein telebista eredu ezarriko duen. Bitartean, EHU-ko lantalde batek ETB-ko programazioari buruzko ikerketa argigarria burutu du, besteak beste, euskarazko eskaintzan sakonduz.

2021eko uztailaren 19an
Galbahe fin bat erabiliz, programazioak munduaren ikuspegi berezia ematen digu. Baina, oroz gain, eguneroko gertaerak ezagutarazteko proposamena da. Halaxe, telebista hedabiderik ahaltsuena izanik, eskaintza hori ikus-entzuleoi modu ezberdin batez txirikordatzen zaigu. Horren kariaz, ETBko edukiari xehe-mehe so eginez gero, osagai bereziak atzemango ditugu gure inguruko gainontzeko telebisten ondoan. Hori izan da EHU-ko ikerketa talde batek ondorioztatu duena. (Edorta Arana Gizarte eta Komunikazio Zientzietako irakaslea buru dutela). Hiru azpisailetan banatu dute ikerlana; batetik bi kanalen edukien behaketa egin dute genero nagusiak jakiteko. Bestetik, ETB-1eko berrien erreferentzia geopolitikoei erreparatu diete. Hirugarrenik, protagonisten esparru geopolitikoa euskarazko kanalean izan dute aztergai.


HAMAIKA FAKTORE.

Telebista programatzaileen lana asmatu-huts egin joku bikoitzean mugitzen da, beti ere ikus-entzuleen gustuen arabera. Aldi berean, iragarleei audientzia multzo potoloa publizitate truk saldu nahi diolako, programazio erakargarria apailatu behar du. Lan horretan ari direla, konkurrentzia zertan dabilen kontuan hartu beharko du ere. Eta, marko orokor gisa legedia, merkatuaren arauak, produkzio baldintzak, aurrekontua eta, maiz ahaztu egiten diren telebista katearen beraren oinarri ideologikoa, jarrera filosofikoa eta xede politikoak buruan ukan behar ditu. Egin behar duen apusturako arrakasta eta porrota dira bi muturretan ernai dauden sariak.


BEREZIA ALA BEREIZIA?

Testuinguru honetan, ETB-2ak, gaztelera duenez lan tresna, ETB-1ek inoiz lortuko ez duen audientzia potentziala du. Lehen kanala euskararen suspertze eta normaltze lanerako jaio zen bitartean, bigarrenari, 1986an abiarazi zutenetik, beste zeregina egokitu zaio, genero nahiz eduki aldetik (banaketa horren oreka zalantzan jartzen dugu askok).

«Elkarren osagarri diren arren, banaketa horretan ETB-2 hurbilago dago telebista komertzialaren eredutik ETB-1 baino»
diosku Edorta Aranak.
Euskara hutsez emititzeak ematen dio ETB-1i telebistaren munduan hain beharrezkoa den ikur bereizgarria. Baina hizkuntzarenaz gain, pantailaratzen diren generoak eta berauen presentzia emisio orduetan aintzat hartu behar dira. Gisa horretan, euskarazko kanalak bere parrilan bi zutabe sendo ditu eta bigarren mailako hiru. Fikzioa eta kirola dira nagusi; gero kultura, informazioa eta miszelanea deiturikoak. Bost hauekin programazioaren %90 inguru betea dago.
Espainiako zenbait telebistek ez bezala, genero aniztasun nabaria du ETB-1ek. Alabaina, esan beharra dago Sofres A.M.-k duen 13 generoko sailkapenean zezenketak, musikalak, erlijio saioak edota infoshowak hutsaren hurrengo direla. Horren haritik, azken urteotan gailendu diren programazio joerek ez dute halako eraginik izan ETB-1ean. Aranaren esanetan,

«afalosteko `urrezko orduetan' ere berezitasunak agertzen ditu, fikzioa eta miszelanea ez baititu puzten. Kultura da pittin bat ahultzen den generoa. Azken bi urteotan gora nabarmen egin du kirolak, jakina!. Informazioak ere goranzko joera hartu du»
.


FIKZIOA NAGUSI ETB-2AN.

Berezitasunak ere baditu erdarazko kanalak.

«Espainiako telebisten gisan, fikzioa da generorik indartsuena, askogatik, gainera; hamar ordutik lau luze film edo telesailekin betetzen baitira. Hiru aldiz txikiagoa da gainontzeko generoen partehartzea».
Haatik, «prime time»ren mamia ez da egun osoko emisioaren tankerakoa. Nahiz fikzioak lehen postuan jarraitu, ondotik informazio saioek leku polita daukate afalostean. Infoshowek ere gorakada bizia dute ordu preziatu horietan. Miszelanea mantentzen bada ere, kultura ia ia desagertu egiten da. Era berean, lehiaketa, zezenketak, erlijioa eta musika deus gutxi dira. Kirol saioez aparte, ETB-2an ez dago inolako kirol emanaldirik. Beste hainbeste gertatzen da, haur/gazteentzako programazioarekin.


ALBISTEEN JATORRIA.

Bestalde, ETB-1ek Euskal Herriarekin nolako erlazioa duen jakin nahian, saio bakoitzaren baitan Euskal Herriarekin zerikusia duen elementurik ba ote dagoen miatu dute. Emaitzen arabera, emanaldiaren % 72,2ak loturaren bat dauka Euskal Herriaz. «Prime-time»n berriz, % 78,3koa da. Gaiak, pertsonaiak, edota lekuak Euskal Herrikoak dituzten saioen artean albistegiak, euskal kultura tradizionala, erlijioa eta magazina dira nagusi.

«Fikzioa eta kirola bezalako generoetan, barne produkzioko saioei esker, gure herriaren presentzia handia da»
.


POLITIKAZ GAINEZKA.

Bestalde, ETB-1ean ere albistegiak dira kanalaren ideologia eta eta jarrera politiko eta sozialaren erakusleihorik gardenena. Lehenbizi, aitortu beharra dago informazio-saioetan politikak duen pisutzarra (% 44,4). Aipaturikoari Gizartea gehituz gero (trafikoa, hirigintza, ekologia, teknologia eta ekonomia), albistegia % 80,2an betea dugu. Alta bada, gai aldetik aski definituak dira ETB-1en berri saioak. Definizio tematikoaz landa, albistegietan aipatzen diren hamar berrietatik zazpik Euskal Herriarekin dute lotura. Orobat, herrialde ezberdinen pisua ezin da konparatu; esaterako, arabarren presentzia nafarren erdira ez da iristen. Era berean, elementu informatiboa arras markatua du Hegoaldeak, bertatik datorren informazioa Iparraldekoa baino hamar aldiz sarriago ageri baita.


BATASUN EZA.

Mundu mailakoak eta Espainiakoak ere hobetsi egiten dira. Espainiako protagonisten pisua %15,9koa da; Frantziakoa berriz, %1,3koa baino ez. Notizia diren gertaera gehienak (munduko %25az gain) Nafarroa, Bizkaia eta Espainiakoak informatiboki pisutsuenak izan ohi dira. Azkenik, aipa dezagun herrialdez herrialdeko tratamendu indartsua egiten bada ere, Euskal Herriak ez duela izaera nazional eta bateratu gehiegirik erakusten ETB-1eko albistegietan.

«Beste modu batera esanda, bere baitan nabarmendu ditugun azpisailak presenteago daudela Euskal Herria eremu geopolitiko erreferentziala baino»
.
Esanak esan, ziurtzat jo daiteke teknologia berriek eragina izanen dutela aipatu programazioaren estrategia diseinatzerakoan. Izan ere, sateliteak telebistagintza aldarazi duen bezala, epe erdira kablearen etorrerak iraultza ekarriko du, oraingo eredua inarrosiz eta eskaintza biderkatuz. Horren zioaz, ETB, Euskalteleko akzioduna izanik, dagoeneko hasia da kablezko emisioak taxutzeko lanetan


Azkenak
2025-04-10 | Cira Crespo
Carli Pup
“Gure herriak besteak bezalakoak dira, eta ez dugu museo batean egon nahi”

Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]


Negoziazioa: negarrerako zioa

Hezkuntza publikoko irakasleok  hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]


2025-04-10 | ARGIA
Bizi Baratzea Orria jende asko batzen ari da komunitatera

Martxoaren 27an aurkeztu zuen ARGIAk Bizi Baratzea Orria, lurrari begiratzen dion urtarokako aldizkari berria. Martxoaren hasieran zabaldu zen kide egin eta formatu oso berezia duen orri handia etxean jasotzeko aukera. Erantzun oso beroa izan du. Kide hauen profila ezagutu nahi?


Muga zergak 90 egunez %10era jaitsi dituzte AEBek, baina Txinari %125era igo dizkiote

Jaitsiera AEBen muga zergen igoerari erantzun ez dieten eta negoziatzeko prest azaldu diren herrialdeei aplikatu diela argudiatu du Donald Trumpek, Europar Batasuna barne. Txina eta AEBen arteko lehia komertzialak gora egiten jarraitzen du.


2025-04-10 | ARGIA
Maiatzean beste bost greba egun egingo dituzte EAEko hezkuntza publikoko irakasleek

Hirugarren greba zikloa iragarri dute Steilas, ELA, LAB eta CCOO sindikatuek maiatzaren 12tik 16ra bitartean, hezkuntza publikoa indartzearen alde. Azaldu dute Hezkuntza Sailak helarazitako azken proposamenak ez diela euren aldarrikapenei erantzun egokirik ematen.


Ingeles ordu gehiagorik ez dute nahi

Sarriguren, Tafalla, Noain, Buztintxuri eta Gares herrietako D-PAI ereduko ikastetxeetako familiak kalera aterako dira Hezkuntza Departamentuak foru lege bidez ingeleseko orduak handitu nahi dituela salatzera. Euskarazko murgiltze ereduaren kontrako erabakia dela iruditzen... [+]


2025-04-10 | ARGIA
Negoziazioak “boikoteatzea” egotzi diote sindikatuek Nafarroako Gobernuari, funtzio publikoko greban

Nafarroako funtzio publikoan 30.000 langile zeuden grebara deituta asteazken honetan. Deialdiak jarraipen desberdina izan du sektorearen arabera, eta sindikatuek salatu dute foru gobernuak "abusuzko" gutxieneko zerbitzuak ezarri dituela nahita.


2025-04-10 | Gedar
Ertzaintzaren interbentzio batean hil zen pertsona baten kasua ikertzen ari dira

Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.


2025-04-10 | Euskal Irratiak
Maider Hoki eta Ilora Capot
“Libertatearen beharra denek dugu, eta Bekat'uros bestak hori eskaintzen du”

Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.


Microsoftek bi langile kaleratu ditu multinazionalak Israelekin dituen harremanak salatzeagatik

Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.


Palestinaren alde egiteagatik lau herritar kanporatu nahi ditu Alemaniak

Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.


Ernairen ekitaldia zelatatuko du Auzitegi Nazionalak

UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]


Europar Batasuna eta Errusia
‘Ostpolitik’, oihartzun fin hura

Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]


Sarkozy eta Le Pen eskandalizatuta, zuzenbide estatuak hitz egin duelako

Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]


Gorputz hotsak
“Niretzat klabea izan da familiak eta inguruak ez tratatzea gaixo moduan”

Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]


Eguneraketa berriak daude