Love pill, clarity, hug drug (besarkadaren droga), amphetamine for lovers (maiteminduen anfetamina), PeaCe Pill (bakearen pilula)... honelako izenak hartzen dituzte gaur egun mundu osoan kontsumitzen diren sintesi drogek. Azken urteotan droga hauen kontsumoa estabilizatu bada ere, amaitzear den hamarkadaren hasieran izugarrizko igoera izan zuen. Drogetarako Plangintza Nazionalaren 1996ko txostenaren arabera, 1990ean poliziak 4.512 pilula harrapatu zituen eta 1995ean 739.511. Harrapatutakoa eta kontsumitutakoa ez da kopuru bera ordea. Adierazi kopurua hamar aldiz biderkatzen da errealitatean. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan egindako ikerketa batek adierazi zuenez, 1.793 pertsonako lagina erabiliz, galdetutakoen % 2,3k hartzen zituzten sintesi drogak eta gazteen artean berriz, 3,6k.
Eusko Jaurlaritzako Droga gaietarako alorrak kontsumo kopuru horiek kezkagarriak zirela iritzi zion. Jaurlaritzak aginduta, Jesus Mari Aizpurua eta Jose Javier Grazenea kimika irakasleek aurrez landuta zuten gaia, «Sintesi drogak» liburuan bildu dute. Liburu honek azken urteotan modan jarri den droga honi buruzko informazio ugari dakar, beti ere zehaztasun zientifikoa oinarri dela.

Sintesi drogek ibilbidea Estatu Batuetan hasten dute. Han pilula bat modan jartzen da eta Europara iristen da. Lehena MDA edo amodioaren pilula izan zen. 1985ean agertu zen Espainian (Estatu Batuetan legez kanpo geratu zen lehena, 1970ean). Hurrengo, estasia agertu zen, 1987an Ibizan. Estatu Batuetan 1985ean legez kanpo geratu zen droga hau. Espainian sintesi drogen aitzindaria Ibiza irla da. 80ko hamarkadan oso ezagunak ziren

(burugaltzea) izeneko festak egiten ziren eta bertan bolumen handiko musika jarri, argi jokoak abian jarri eta dantzari ez uzteko moduko musika erritmoak aukeratzen ziren. Erritmo hori jasateko sintesi drogak erabiltzen ziren. Lagunarteko festak zirenak makro festak bihurtu dira eta hondartzetan eta eraikuntza industrialetan hasitako festek diskoteketan amaitu dute. Garai batean, Hondarribiko fuertea eta Irungo aduanetako eraikuntzak erabili ziren. Sintesi drogak mantenu dira Berlingo

jaialdian edota Ibizako

makro festan. Sintesi drogek tokia egiten duten beste festa mota bat

ospetsua da. Diskoteka eta pub batetik bestera ostegunetik hasi eta astelehenera arte irauten dute ibilbide hauetan. Taberna giroak ere ezagutu ditu sintesi drogak. Normalean taberna ugariko guneetan eta asteburua pasatzera joaten direnek hartzen dituzte. Droga hauei iraupen drogak ere deitzen zaie.

Sintesi drogak erreakzio kimiko baten ondorioz sortutako drogak dira eta beraz, konposatu desberdinek osatzen dute pilula. Konposatu nagusi bat izaten da, efektu psikoaktiboen eragilea dena. Konposatu aktibo honetaz gain, diluitzaileak, adulteratzaileak eta beste substantzia psikoaktiboen kantitate txikiak agertzen dira. Pilulen pisuari dagokionez, 0.18 eta 0.6 gramo bitartekoak izaten dira. Sintesi drogen kontsumitzaileak apenas pilularen eduki kimikoari erreparatzen dion, bai ordea duen itxura eta koloreari. Pilulak diseinatu egiten dira eta horrela, zilindrikoak, biribilak, handiak, txikiak eta bihotz formakoak aurkituko ditugu. Koloreari dagokionez, gehien egiten direnak zuriak eta marroiak dira, baina gorriak, berdeak eta urdinak ere ikus daitezke. Pilula hauek duten ezaugarri garrantzitsuenetakoa –kontsumitzailearen ikuspuntutik– marrazkia da. Logotipo eta anagrama ezagunak marrazten dizkiete, hala-nola, fido-dido panpina, snoopy zakurtxoa, play-boy untxia, zisnea, bihotza edo alderdi komunistaren mailua eta igitaia. Irudi jakina duen pilularen atzetik dabil kontsumitzailea, drogaren kalitatea ziurtatzen duenaren ustearekin. Ustea diogu, izan ere, marrazki bereko pilulak anazilatu dira eta konposizio desberdina dutela ikusi da.
Sintesi drogak erreakzio kimiko baten ondorio direla esan berri dugu. Erreakzio kimiko baten emaitza ordea, ez da beti sintesi droga. Medikuntzarako makina bat pilula prestatu dira sintesi droga bihurtu gabe. Substantzia batzuk sintesi droga bihurtzeko, droga "ona" izateko, baldintza batzuk bete behar dira. Lehen baldintza egiteko erraza izatea da, lehengaiak merkeak izatea eta legalki eskuragarriak egotea. Bigarren baldintza, konposatu aktiboen familia ahalik eta zabalena izatea da. Horrela, aldaketa txikiak eginez, metodo berberarekin beste konposatu asko lor daitezke. Hirugarren baldintza, ahal bada legezkoa izatea da. Arraroa badirudi ere, konposatu psikotropiko asko administrazioarentzat droga gisa ez dira susmagarriak.

MDMA edo estasia Merck konpainiak patentatu zuen lehen aldiz 1912. urtean. MDMA honek kalean hartzen dituen izenetako batzuk honakoak dira: adan, clarity, love pill, love drug, M&M, esence, euphoria, venus, ecstasy edo XTC. 1953 eta 1954. urteetan droga honen toxizitatea eta portaera farmakologikoa ikertzen hasi ziren. MDAM txakur, tximino, Gineako txerri, xagu eta arratoietan probatu zuten. Ondorioen artean; begininien dilatazioa, txistu sorrera eta hipertermia. Bi ikertzaile estatubatuarrek MDMAren efektuak gizakiengan probatu zituzten eta 1976. urtean emaitzak argitara eman zituzten. Bi urte barru, Shulgin eta Nicholson ikerlariek MDMA «kontrol errazeko droga, tilde emozional eta sensualekoa eta efektu aluzinogeno gutxikoa» bezala definitu zuten. Ikerlari guztiak ados dira estasiak dependentzia fisikorik ez duela sortzen adieraztean. Behin hartzeari utziz gero, ez dago abstinentzia sindromerik. Dependentzia fisikorik ez badago ere ezin gauza bera esan dependetzia psikikoaz. Kontsumitzaileak astebururo pilulen beharra sentitzen du.
Estasiaren ondoren, gehien kontsumitzen den sintesi droga metanfetamina da, speed gisa ezagunagoa. Alkoholarekin nahastuta hartzen da askotan, edariaren efektuak denbora gehiagoz luza daitezen. Bien nahasketa oso arriskutsua da, intoxikazio nabariak sortzen baititu. Speed jendeak ez du sintesi drogatzat hartzen estasiarekin alderatuz aspalditik kontsumitzen delako. Metanfetaminaren efektuek 6 eta 24 ordu bitartean irauten dute eta kokainaren antzeko efektuak dira. Takikardia eta hipertentsioa sortzen ditu. Arritmia latzak, konbultsioak eta entzefaloko odoljarioak ere eragin ditzake. Dosi handietan hartuz gero, bihotz, gibel eta giltzurrunak kaltetzen ditu. Metanfetamina injektatzen zuten gazte batzuen autopsietan ikusi denez bihotza, gibela eta giltzurrunak beraien aitonen organu hondatuekin konpara zitezkeen. Speed, esnifatuz edo injektatuz har daiteke, baina kristalduta ere saltzen da. Horregatik, ice edo kristal izenak.
Sintesi droga bitxietako bat aipatzearren fenziklidina edo PCP (PeaCe Pill edo bakearen pilula) familia dugu. Konposatu hau lehen aldiz 1958. urtean sintetizatu zuten eta Parke, Davis & Co industria kimikoak 1963an medikuntzan anestesiko bezala erabiltzeko patentea lortu zuen. 60ko hamarkadan Estatu Batuetako San Frantziskoko kaleetan saltzen hasi zen.
Jada Espainian eta baita Euskal Herrian agertu den sintesi droga berria GHB da. Izen zientifiko hori du, baina droga egileek estasi likidoa izenez bataiatu dute, nahiz eta estasiarekin zerikusirik ez duen. Sintesi droga honek mozkorraldi baten efektuak ditu eta kontsumitzaileen oso gustuko da eta izango da, beste sintesi drogekin gertatzen ez den bezala, hurrengo eguneko ajerik sortzen ez duelako. Baina alkoholarekin nahasteak heriotza eragin dezake.

Sintesi drogek arrakasta handia lortu dute batik bat gazteen artean. Lehen aipatu bezala,

eta gaupasako asteburuetan kontsumitzen dituzte droga hauek. Helburua sinplea da: egunak eta gauak jarraian geratu gabe mantentzea. Nekea saihesteaz gain badute beste funtzio bat sintesi drogek. Pertsona arteko harremanak asko errazten dira. Sexu harremanetan laguntzen dutenaren kontua ordea, ahoz ahoko istorio hutsa da. Droga hauek gizakiaren gorputzak dituen kontrol sistemak ezabatzen dituzte eta horregatik, ez da, ez nekerik, ez goserik, ez beldurrik sentitzen.
Sintesi drogak oso modan jarri badira ere, ikerlariek nahi adinako daturik ez dute berauen efektuak neurtzeko. Droga hauek Substantzia Kontrolatuen I taldean daude eta galerazita dago gizakiekin saioak egitea. Lege honen eragina, nola ez, laborategi animaliek sofritzen dute. Dena den, legea lege, gizakiekin ere egin dira saio batzuk eta nolabaiteko ondorioak atera dira. Droga gorputzera sartzen denean, hau da, droga molekulak errezeptorearekin, bere pareko substantzia kimikoarekin topo egiten duenean, erreakzio kimiko bereziak gertatzen dira. Erreakzio horieak, noski, edozein drogekin gertatzen dira. Sintesi drogek nerbio sistema zentralera eragiten dute eta ondorioetko batzuk hauexek dira: bihotz taupadak azkartzea, gehiago izerditzea, poza, euforia, depresioa, aluzinazioa eta abarreko sentsazioak. Pilulen efektuak kontsumitzailearen gustukoak izaten dira batzuetan eta beste batzuetan ez.
1992an N. Solowij-en ikerketaren emaitzak kaleratu ziren. Ikerketa honetan estasiak sortutako efektu desiragarriak eta ez desiragarriak azaltzen dira. Kontsumitzaileak gustuko dituen efektuen artean dira: hitzjarioa, jasankortasuna, besteekiko hurbilketa, zoriontasuna, lasaitasuna, onarkortasuna, zentzukortasuna, euforia, norberarekiko segurantza eta axolagabekeria. Efektu ez desiragarrien zerrenda ere luzea da: gosearen galera, aho lehortasuna, bihotz taupaden azkartzea, masail tentsioa, insomnioa, bruxismoa, itoaldiak, izerdiketa, kontzentrazio falta, txisa egiteko gogoa. Okerragoko efektuak ere badituzte sintesi drogek; heriotza. Estasia, MDA eta MDEAk eraginda hil ziren gorpuak aztertuta emaitza hauek jaso dira: bihotz nekrosia, gibel nekrosia, zerebroan odol jarioa eta edema.
Droga hauek eragindako heriotzak gaindosiaren edo kontsumo jarraiaren emaitzak direla esan ohi da. Baina estasiaren dosi bakar batek heriotza eragin dezake honelako kasuetan: estasiarekin batera beste substantzia psikoaktibo gehiago irensten badira, substantzia horiekiko hipersentikortasuna izanez gero, alergien kasuan, gibel, bihotz edo giltzurruneko gaitzak izanez gero eta antidepresiboak denbora batez hartu izan badira.
Sintesi drogen efektuak gogorrak dira kasu batzuetan, baina makina batentzat negozio hutsa da merkatu hau. Bi arrazoi nagusi aipa genitzake negozio honen arrakasta aipatzerakoan. Batetik, trafikoaren arrisku eta kosturik ez dago. Kolonbian koka orriak zaindu eta handik Europarako ibilbidea antolatu beharrik ez dago. Substantzia kimikoak laborategian biltzen dira, beraz lehengaiekin batera eta bestera ibili beharrik ez dago. Bestetik, legea "alde" dute sintesi drogak sortzen ari direnek. Substantzia kimikoak arautu behar eta Osasunerako Erakunde Mundialak (OMS) sailkapen bat egitea erabaki zuen. Gaur egun substantzia hauek bost taldetan banatzen dira. Lehen taldean, abusu potentzial handia dutenak eta medikuntzan erabilpenik ez dutenak biltzen dira. Zaku horretan dira heroina, LSD eta kokaina, esate baterako. Sintesi drogak ere, droga gogortzat jotzen dira, ilegalak dira. Baina legea beti atzetik dabil. Administrazioak oso egoera jakinetan bakarrik har dezake parte: droga egileak sintesi drogaren banaketa zabala egin duenean, kalteak gertatu direnenan eta giza taldeak kexatzen direnean.
Orduan, administrazioak legeak egingo ditu droga hau ilegal bihur dadin. Oso zaila da droga egilea prozesuaren aurreko urratsetan harrapatzea, darabiltzan lehengaiak legalak baitira eta sortuko duen droga berria denez ez dago oraindik legedian sartuta.