HIZKUNTZ KONTSEILUA, BEREBIZIKO ERRONKA

  • bat. Alabaina, bere eraketak hainbat kontrobertsia sortarazi ditu azkenaldian euskal elkarte eta botererik gabeko instituzioetako partaideen artean. EKEk polemikaren erdian dihardu.

2021eko uztailaren 19an
Hizkuntz Kontseilua, Lurralde Eskemaren esparruan eratu beharreko erakunde bat bezala ulertu behar da. Hautetsien Kontseiluak kudeatzen duen Garapen Eskemaren arabera, euskarak bere proiektu instituzional propio bat izan beharko luke. Hau da, Ipar Euskal Herriko komunitateak Hizkuntz Kontseilu baten beharra dauka. Haatik, Ipar Euskal Herrian euskara ofiziala ez den aldetik, ez dago arazoa bideratzeko modurik ez euskara arautu dezakeen instituzio politiko-administratiborik. Irtenbide bat aurkitu beharrez, Hautetsien Kontseiluak Hizkuntz Kontseiluaren eraketa proposatu zion Euskal Kultur Erakundeari (EKE) joan den urte bukaeran Lurralde Eskemaren testuinguruan eta erakunde honek Hizkuntz Kontseiluaren proiektua bere gain hartzeko posibilitatea aztertu zuen. Jarraian bi bilera burutu zituen euskal elkarteekin, proposamenari erantzun komun bat eman asmoz. Bileren ondotik, Hautetsien Kontseiluaren proposamenak harrera ezberdinak ukan ditu euskal elkarteen aldetik.


BEHIN-BEHINEKO PROIEKTUA.

EKEk hurrengo elkarteok bildu zituen otsaileko lehen bilkuran: Seaska, Euskal Haziak eta Ikas-Bi irakaskuntzako hiru sareak, AEK, UEU, EHE, Ikas, Euskal Konfederazioa, Euskal Irratiak eta Euskaltzaindia. EKEko zuzendari Pantxoa Etxegoinen xedea euskal elkarteen engaiamendua lortzea izan zen. EKEren babesean sortu izan arren, honako bi aurrebaldintzak aipatu zizkien bildutako elkarteei: Hizkuntz Kontseilua erabat autonomoa eta behin-behinekoa izatea. Aipaturiko elkarteek proiektua sakonean aztertu zuten, eta joan den martxoaren hasieran, elkarte bakoitzaren erantzuna jaso zuen Euskal Kultur Erakundeak. Proiektuak bi iritzi kontrajarri eragin zituen elkarteen baitan.


GIZARTE ERAGILEAK ZATITUTA.

EKEren proposamenak onespen ezberdinak jaso zituen hartaz. Aipaturiko elkarteetatik, UEU, EHE, AEK, Ikas, eta Ikas-Bi elkarteek ezezko biribila eman izan diote proiektuari, Euskal Haziak eta Euskaltzaindiak baiezkoa eman diotelarik; azken honek Jean Haritxelhar euskaltzainburuaren bitartez eman ere. Gaineratiko elkarteen jarrera ez da argitu orainokoan. Iritziak argien azaldutako taldeak Euskal Herrian Euskaraz (EHE) eta AEK izan dira. EHEko Emilio Lopez Adan kidearen esanetan, EHE Hizkuntz Kontseilua sortzearen alde dago, baina ez dator bat Hautetsien Kontseiluaren proposamenarekin. Proposamen honen bitartez, EKEren funtzioa eta xedea aldatu besterik ez da egiten bere aburuz. «

Frantses gobernuak urrats politiko bat eman beharko luke, eta bere gain hartu Hizkuntz Kontseiluaren eraketa
» gaineratu du Lopez Adanek.
Derragun bidenabar, Emilio Lopez Adan idazleak jarrera bera azaldu zuela Euskal Idazleen Elkarteak (EIE) Uztaritzen burutu zuen bere azkeneko Biltzar Nagusian. EIEk Iparraldeko sustapen instituzionala Ikas-en bidez bideratu izana arbuiatu zuen Lopez Adanek arrazoi berberarengatik. Ildo beretik mintzatu izan da ere Jakes Bortairu AEK-ko ordezkaria: «

Hizkuntz Kontseilua EKEren babesean eratzeak, agintariek euskara normalizatzeko borondate eza erakusten du, eta beren betebeharra erakunde honen esku uzten dute gainera
».


ERDIPURDIZKO PROIEKTU BAT.

Azken urteotan euskal elkarteek buruturiko lana berealdikoa izan da. Denon gogoan daude Deiadar kanpainaren karietara aldarrikatu izan ziren jomugak. Proposamenaren aurka azaldu direnen ustez, kanpainan mobilizatu ziren herritarrei errespetua zor zaie, eta hastapeneko proiektuaren ideiari atxiki behar zaio. Gogoan izan behar da, Hizkuntz Proiektuaren lehen ideia 1996an plazaratu zela Irisarrin, Ondarearen Egunak ekitaldiaren karietara. EKEk antolatzen dituen kultur jardunaldi hauetan bildu ohi dira Pirinio Atlantiar departamenduko agintariak, eta orduantxe agertu zitzaien agintarioi Hizkuntz Kontseilua eratzearen behar gorria. Geroztik, herritarren mobilizazioek nolabaiteko irtenbide bat bilatzera bultzatu ditu Departamenduko hautetsiak. Agintariok eskudantziarik ez izaki ordea, Euskal Herriko Garapen Eskemak posibilitatzen duen antolaketa baliatu nahi izan dute hizkuntz arazoari behin-behineko soluzio bat eman ahal izateko. Proiektua ordea, erdipurdizkoa da hainbaten ustez.


NEGOZIATZEN SEGITU BEHAR.

EKEko zuzendariarentzat egoera ez da samurra, eta honela galdetzen du: «

Nork hartuko du Hizkuntz Kontseiluaren erronka bere gain, EKE erakundeak hartu ezean?
». Pantxoa Etxegoinek normal jotzen ditu ezezkoak, baina beti ere negoziatzen segitzeko nahia atxikitzen bada. Gogoratu behar da baita ere, Hautetsien Kontseiluak EKEri proposamena egitean adierazi ziola, ezen Poignant txostenak 2.000 urterako tokian tokiko Departamenduak hizkuntz gutxiagotuen aldeko kontratua gauzatzea ekarriko zuela. Txostenak honela dio: «

Estatuak herri hizkuntzen eta kulturen helburua ezarriko du Eskualdeekin sinatuko duen 2.000-2.006ko kontratuan
». Hizkuntz Kontseiluaren afera EKEren Biltzar Nagusian ebaztekoa zen martxoaren 27an


Azkenak
Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Udalek espresuki euskaraz jardutea baliogabetu du Gorenak

EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.


2025-04-11 | ARGIA
Lekeitioko musika bandaren zuzendariak jazarpen salaketak jaso ditu

Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]


Turismo bidaiak antolatu ditu Israelgo Armadak Siriari lapurtutako lurretan

Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.


Erdi Aroko emakume kopistak

Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak. 

Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko  ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]


Italiar sukaldaritza ez da existitzen

Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]


Salaketa jarriko du Ertzaintzaren tiro baten ondorioz barrabila galdu zuen gizonak

Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.


Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Hutsuneak

Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.

---------------------------------------------------------

Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-11 | El Salto-Hordago
“Gatazka eta abusua ez dira gauza bera”, feminismoko eztabaidei heltzeko

Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.


Palestinaren alde mobilizatu diren 300 ikasleri bisa kendu diete AEBek

Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.


2025-04-11 | Irutxuloko Hitza
Helena Tabernak irabazi du Giza Eskubideen Zinemaldiko Saria

Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.


Eguneraketa berriak daude