HIZKUNTZ KONTSEILUA, BEREBIZIKO ERRONKA

  • bat. Alabaina, bere eraketak hainbat kontrobertsia sortarazi ditu azkenaldian euskal elkarte eta botererik gabeko instituzioetako partaideen artean. EKEk polemikaren erdian dihardu.

2021eko uztailaren 19an
Hizkuntz Kontseilua, Lurralde Eskemaren esparruan eratu beharreko erakunde bat bezala ulertu behar da. Hautetsien Kontseiluak kudeatzen duen Garapen Eskemaren arabera, euskarak bere proiektu instituzional propio bat izan beharko luke. Hau da, Ipar Euskal Herriko komunitateak Hizkuntz Kontseilu baten beharra dauka. Haatik, Ipar Euskal Herrian euskara ofiziala ez den aldetik, ez dago arazoa bideratzeko modurik ez euskara arautu dezakeen instituzio politiko-administratiborik. Irtenbide bat aurkitu beharrez, Hautetsien Kontseiluak Hizkuntz Kontseiluaren eraketa proposatu zion Euskal Kultur Erakundeari (EKE) joan den urte bukaeran Lurralde Eskemaren testuinguruan eta erakunde honek Hizkuntz Kontseiluaren proiektua bere gain hartzeko posibilitatea aztertu zuen. Jarraian bi bilera burutu zituen euskal elkarteekin, proposamenari erantzun komun bat eman asmoz. Bileren ondotik, Hautetsien Kontseiluaren proposamenak harrera ezberdinak ukan ditu euskal elkarteen aldetik.


BEHIN-BEHINEKO PROIEKTUA.

EKEk hurrengo elkarteok bildu zituen otsaileko lehen bilkuran: Seaska, Euskal Haziak eta Ikas-Bi irakaskuntzako hiru sareak, AEK, UEU, EHE, Ikas, Euskal Konfederazioa, Euskal Irratiak eta Euskaltzaindia. EKEko zuzendari Pantxoa Etxegoinen xedea euskal elkarteen engaiamendua lortzea izan zen. EKEren babesean sortu izan arren, honako bi aurrebaldintzak aipatu zizkien bildutako elkarteei: Hizkuntz Kontseilua erabat autonomoa eta behin-behinekoa izatea. Aipaturiko elkarteek proiektua sakonean aztertu zuten, eta joan den martxoaren hasieran, elkarte bakoitzaren erantzuna jaso zuen Euskal Kultur Erakundeak. Proiektuak bi iritzi kontrajarri eragin zituen elkarteen baitan.


GIZARTE ERAGILEAK ZATITUTA.

EKEren proposamenak onespen ezberdinak jaso zituen hartaz. Aipaturiko elkarteetatik, UEU, EHE, AEK, Ikas, eta Ikas-Bi elkarteek ezezko biribila eman izan diote proiektuari, Euskal Haziak eta Euskaltzaindiak baiezkoa eman diotelarik; azken honek Jean Haritxelhar euskaltzainburuaren bitartez eman ere. Gaineratiko elkarteen jarrera ez da argitu orainokoan. Iritziak argien azaldutako taldeak Euskal Herrian Euskaraz (EHE) eta AEK izan dira. EHEko Emilio Lopez Adan kidearen esanetan, EHE Hizkuntz Kontseilua sortzearen alde dago, baina ez dator bat Hautetsien Kontseiluaren proposamenarekin. Proposamen honen bitartez, EKEren funtzioa eta xedea aldatu besterik ez da egiten bere aburuz. «

Frantses gobernuak urrats politiko bat eman beharko luke, eta bere gain hartu Hizkuntz Kontseiluaren eraketa
» gaineratu du Lopez Adanek.
Derragun bidenabar, Emilio Lopez Adan idazleak jarrera bera azaldu zuela Euskal Idazleen Elkarteak (EIE) Uztaritzen burutu zuen bere azkeneko Biltzar Nagusian. EIEk Iparraldeko sustapen instituzionala Ikas-en bidez bideratu izana arbuiatu zuen Lopez Adanek arrazoi berberarengatik. Ildo beretik mintzatu izan da ere Jakes Bortairu AEK-ko ordezkaria: «

Hizkuntz Kontseilua EKEren babesean eratzeak, agintariek euskara normalizatzeko borondate eza erakusten du, eta beren betebeharra erakunde honen esku uzten dute gainera
».


ERDIPURDIZKO PROIEKTU BAT.

Azken urteotan euskal elkarteek buruturiko lana berealdikoa izan da. Denon gogoan daude Deiadar kanpainaren karietara aldarrikatu izan ziren jomugak. Proposamenaren aurka azaldu direnen ustez, kanpainan mobilizatu ziren herritarrei errespetua zor zaie, eta hastapeneko proiektuaren ideiari atxiki behar zaio. Gogoan izan behar da, Hizkuntz Proiektuaren lehen ideia 1996an plazaratu zela Irisarrin, Ondarearen Egunak ekitaldiaren karietara. EKEk antolatzen dituen kultur jardunaldi hauetan bildu ohi dira Pirinio Atlantiar departamenduko agintariak, eta orduantxe agertu zitzaien agintarioi Hizkuntz Kontseilua eratzearen behar gorria. Geroztik, herritarren mobilizazioek nolabaiteko irtenbide bat bilatzera bultzatu ditu Departamenduko hautetsiak. Agintariok eskudantziarik ez izaki ordea, Euskal Herriko Garapen Eskemak posibilitatzen duen antolaketa baliatu nahi izan dute hizkuntz arazoari behin-behineko soluzio bat eman ahal izateko. Proiektua ordea, erdipurdizkoa da hainbaten ustez.


NEGOZIATZEN SEGITU BEHAR.

EKEko zuzendariarentzat egoera ez da samurra, eta honela galdetzen du: «

Nork hartuko du Hizkuntz Kontseiluaren erronka bere gain, EKE erakundeak hartu ezean?
». Pantxoa Etxegoinek normal jotzen ditu ezezkoak, baina beti ere negoziatzen segitzeko nahia atxikitzen bada. Gogoratu behar da baita ere, Hautetsien Kontseiluak EKEri proposamena egitean adierazi ziola, ezen Poignant txostenak 2.000 urterako tokian tokiko Departamenduak hizkuntz gutxiagotuen aldeko kontratua gauzatzea ekarriko zuela. Txostenak honela dio: «

Estatuak herri hizkuntzen eta kulturen helburua ezarriko du Eskualdeekin sinatuko duen 2.000-2.006ko kontratuan
». Hizkuntz Kontseiluaren afera EKEren Biltzar Nagusian ebaztekoa zen martxoaren 27an


Azkenak
Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Argia Sariak banatuko ditugu gaur Usurbilgo Atxega Jauregian

Usurbilgo Atxega Jauregian, urtarrilaren 31n, hedabideetako, kulturgintzako eta erakunde publikoetako ehun lagun inguru bilduko dira. Bazkariaren ondoren, 16:00etan egingo da sari banaketa. Antton Mendizabalek egingo dituen azken garaikurrak jasoko dituzte saridunek... [+]


“Yoga onkologikoa xamurtasunean eta errespetuan oinarritzen da”

Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.


Zestoan euskararen erabilera handitzea helburu, aisialdia doan baliabide urriko haurrentzat

Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]


2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Iruñean Laba elkartearen eta Windsor tabernaren lokalak bateratuko dituzte

Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.


2025-01-31 | Uriola.eus
Sukalde eta garbiketako grebaren lehen egunak %70etik gorako jarraipena izan du ostegunean, sindikatuen arabera

Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.


Langile bat hil da Arbizun, lanean ari zela kamioi batetik karga gainera erorita

52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]


Greba Nafarroako hezkuntza publikoan
Ikasturteko hirugarren greba deialdia ere arrakastatsua izan dela diote sindikatuek

Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]


Jerusalem ekialdean UNRWA debekatu izanak are gehiago zailduko du Gazarako laguntza

Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.


2025-01-30 | Julene Flamarique
Erantzukizunak eskatuko dituzte Zaldibarko tragediaren bosgarren urteurrenean

Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]


Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


Eguneraketa berriak daude