HIZKUNTZ KONTSEILUA, BEREBIZIKO ERRONKA

  • bat. Alabaina, bere eraketak hainbat kontrobertsia sortarazi ditu azkenaldian euskal elkarte eta botererik gabeko instituzioetako partaideen artean. EKEk polemikaren erdian dihardu.

2021eko uztailaren 19an
Hizkuntz Kontseilua, Lurralde Eskemaren esparruan eratu beharreko erakunde bat bezala ulertu behar da. Hautetsien Kontseiluak kudeatzen duen Garapen Eskemaren arabera, euskarak bere proiektu instituzional propio bat izan beharko luke. Hau da, Ipar Euskal Herriko komunitateak Hizkuntz Kontseilu baten beharra dauka. Haatik, Ipar Euskal Herrian euskara ofiziala ez den aldetik, ez dago arazoa bideratzeko modurik ez euskara arautu dezakeen instituzio politiko-administratiborik. Irtenbide bat aurkitu beharrez, Hautetsien Kontseiluak Hizkuntz Kontseiluaren eraketa proposatu zion Euskal Kultur Erakundeari (EKE) joan den urte bukaeran Lurralde Eskemaren testuinguruan eta erakunde honek Hizkuntz Kontseiluaren proiektua bere gain hartzeko posibilitatea aztertu zuen. Jarraian bi bilera burutu zituen euskal elkarteekin, proposamenari erantzun komun bat eman asmoz. Bileren ondotik, Hautetsien Kontseiluaren proposamenak harrera ezberdinak ukan ditu euskal elkarteen aldetik.


BEHIN-BEHINEKO PROIEKTUA.

EKEk hurrengo elkarteok bildu zituen otsaileko lehen bilkuran: Seaska, Euskal Haziak eta Ikas-Bi irakaskuntzako hiru sareak, AEK, UEU, EHE, Ikas, Euskal Konfederazioa, Euskal Irratiak eta Euskaltzaindia. EKEko zuzendari Pantxoa Etxegoinen xedea euskal elkarteen engaiamendua lortzea izan zen. EKEren babesean sortu izan arren, honako bi aurrebaldintzak aipatu zizkien bildutako elkarteei: Hizkuntz Kontseilua erabat autonomoa eta behin-behinekoa izatea. Aipaturiko elkarteek proiektua sakonean aztertu zuten, eta joan den martxoaren hasieran, elkarte bakoitzaren erantzuna jaso zuen Euskal Kultur Erakundeak. Proiektuak bi iritzi kontrajarri eragin zituen elkarteen baitan.


GIZARTE ERAGILEAK ZATITUTA.

EKEren proposamenak onespen ezberdinak jaso zituen hartaz. Aipaturiko elkarteetatik, UEU, EHE, AEK, Ikas, eta Ikas-Bi elkarteek ezezko biribila eman izan diote proiektuari, Euskal Haziak eta Euskaltzaindiak baiezkoa eman diotelarik; azken honek Jean Haritxelhar euskaltzainburuaren bitartez eman ere. Gaineratiko elkarteen jarrera ez da argitu orainokoan. Iritziak argien azaldutako taldeak Euskal Herrian Euskaraz (EHE) eta AEK izan dira. EHEko Emilio Lopez Adan kidearen esanetan, EHE Hizkuntz Kontseilua sortzearen alde dago, baina ez dator bat Hautetsien Kontseiluaren proposamenarekin. Proposamen honen bitartez, EKEren funtzioa eta xedea aldatu besterik ez da egiten bere aburuz. «

Frantses gobernuak urrats politiko bat eman beharko luke, eta bere gain hartu Hizkuntz Kontseiluaren eraketa
» gaineratu du Lopez Adanek.
Derragun bidenabar, Emilio Lopez Adan idazleak jarrera bera azaldu zuela Euskal Idazleen Elkarteak (EIE) Uztaritzen burutu zuen bere azkeneko Biltzar Nagusian. EIEk Iparraldeko sustapen instituzionala Ikas-en bidez bideratu izana arbuiatu zuen Lopez Adanek arrazoi berberarengatik. Ildo beretik mintzatu izan da ere Jakes Bortairu AEK-ko ordezkaria: «

Hizkuntz Kontseilua EKEren babesean eratzeak, agintariek euskara normalizatzeko borondate eza erakusten du, eta beren betebeharra erakunde honen esku uzten dute gainera
».


ERDIPURDIZKO PROIEKTU BAT.

Azken urteotan euskal elkarteek buruturiko lana berealdikoa izan da. Denon gogoan daude Deiadar kanpainaren karietara aldarrikatu izan ziren jomugak. Proposamenaren aurka azaldu direnen ustez, kanpainan mobilizatu ziren herritarrei errespetua zor zaie, eta hastapeneko proiektuaren ideiari atxiki behar zaio. Gogoan izan behar da, Hizkuntz Proiektuaren lehen ideia 1996an plazaratu zela Irisarrin, Ondarearen Egunak ekitaldiaren karietara. EKEk antolatzen dituen kultur jardunaldi hauetan bildu ohi dira Pirinio Atlantiar departamenduko agintariak, eta orduantxe agertu zitzaien agintarioi Hizkuntz Kontseilua eratzearen behar gorria. Geroztik, herritarren mobilizazioek nolabaiteko irtenbide bat bilatzera bultzatu ditu Departamenduko hautetsiak. Agintariok eskudantziarik ez izaki ordea, Euskal Herriko Garapen Eskemak posibilitatzen duen antolaketa baliatu nahi izan dute hizkuntz arazoari behin-behineko soluzio bat eman ahal izateko. Proiektua ordea, erdipurdizkoa da hainbaten ustez.


NEGOZIATZEN SEGITU BEHAR.

EKEko zuzendariarentzat egoera ez da samurra, eta honela galdetzen du: «

Nork hartuko du Hizkuntz Kontseiluaren erronka bere gain, EKE erakundeak hartu ezean?
». Pantxoa Etxegoinek normal jotzen ditu ezezkoak, baina beti ere negoziatzen segitzeko nahia atxikitzen bada. Gogoratu behar da baita ere, Hautetsien Kontseiluak EKEri proposamena egitean adierazi ziola, ezen Poignant txostenak 2.000 urterako tokian tokiko Departamenduak hizkuntz gutxiagotuen aldeko kontratua gauzatzea ekarriko zuela. Txostenak honela dio: «

Estatuak herri hizkuntzen eta kulturen helburua ezarriko du Eskualdeekin sinatuko duen 2.000-2.006ko kontratuan
». Hizkuntz Kontseiluaren afera EKEren Biltzar Nagusian ebaztekoa zen martxoaren 27an


Azkenak
2024-08-14 | ARGIA
Israelek preso palestinarrak erabiltzen ditu tunelak eta eraikinak miatzeko

"Gure bizitzak haienak baino garrantzitsuagoak dira", esan dio Israelgo armadako soldadu batek Israelgo komunikabide bati.


2024-08-14 | Kanaldude
EuskarAbentura: gazteen paregabeko espedizioa

Joan den uztailean, hilabete batez, 127 gaztek 400 kilometroko espedizioa oinez egin dute Euskal Herrian gaindi. Abenturazale haiek Jzioquitarrak deitzen dira eta 30 egunez, 27 herri bisitatu eta hainbat euskal eragile ezagutu dituzte. Aurten, EuskarAbenturako helburuak aise... [+]


Ostalaritza patronalak Gipuzkoako txosnei TicketBai ezartzea eskatu dio Aldundiari

EAEko hiru hiriburuetan udako jaiak ospatzearekin batera, etorri dira, berriz ere, ostalaritzako patronalaren kexuak jai herrikoien aurka. Gipuzkoako Ostalaritzaren elkarteak Gipuzkoako Foru Aldundiari eskatu dio Arabakoaren bidea jarraitzeko, eta txosnei eta kale saltzaileei... [+]


Palestinaren alde mobilizatuko dira Bilboko Aste Nagusian

Palestinarekin Elkartasuna ekimenak antolatu du Aste Nagusian Israel borrokatu lelopean. Bilboko Aste Nagusiaren bezperan, ostiralean, 19:00etan, egingo dute mobilizazioa.


Pablo Gonzalez espioitzagatik ikertzen jarraituko du Poloniak

Poloniako Fiskaltza Nazionaleko bozeramaileak adierazi du euskal kazetaria oraindik formalki akusatu ez badute ere, “legearen arabera auzi-ihesean akusatua” izan daitekeela. Gonzalez preso trukean sartzeko erabakia Washingtonetik etorri zen, baina Poloniako zerbitzu... [+]


Juan Luis Goenaga artista zendu da, 74 urterekin

Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.


Ibilbide dekolonialak (I)
Donostia: non gogoa, han ezpata


2024-08-14 | Mikel Aramendi
Israel, Iran eta bi elefanteak

Hamasen erasoaren ezohiko muntak, eta Israelgo gerra-kabineteak hari emandako erantzunaren desmasiak zerikusi zuzena dute ondorio geopolitikoen sakonerarekin. Ekialde Ertainean eta nazioarteko aliantzetan aldaketak eragin ditu genozidioak: Israelek zer irabazi eta galdu du?... [+]


Musk amen-omenka, trumpismoa besarkatzen

Munduko bigarren gizonik aberatsena, Elon Musk, gezurrak eta mezu sektarioak hedatzen, propaganda egiten ari zaio Donald Trumpi, inkestek gero eta gehiagotan diotenean Kamala Harris izango dela AEBetako hurrengo presidentea.


Grezian piztutako suteek hildako bat eta 50.000 pertsona ebakuatu baino gehiago eragin dituzte

Gutxienez 10.000 hektarea kiskali dira Atenasetik gertu, eta dozenaka etxe eta enpresa kiskali dira, EFEk jaso duenez. Greziako Gobernuak suteei aurre egiteko laguntza eskatu dio Europar Batasunari.


Hamar gizon atxilotu dituzte asteburuan, emakumeen aurkako indarkeria egotzita

Zortzi pertsona atxilotu dituzte Nafarroan, beste biak, berriz, Gasteizen. Horrez gain, Algortako Portu Zaharreko jaietan gertatutako sexu eraso bat salatzeko elkarretaratzea egin dute, astelehenean.


Arantxa Orbegozo 'Txitxi'
“Niretzako bidaiarik politenak mantso doazenak dira”

Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]


Paquita Bretos Andueza zendu da, mendizale aitzindari eta antifrankista

96 urterekin eman du azken hatsa. Nafarroa Garaian zein Euskal Herri osoan, mendizaletasunaren aitzindarietako bat izan zen, Angel Oloron senarrarekin batera.


2024-08-13 | Euskal Irratiak
Aitor Elexpuru: “Larhunen ez dugu gehiago eraiki dadin nahi, baizik dagoena hobe kudeatua izatea”

Abuztu hasierarekin batera, bero, idorte eta su arriskuak altuak dira mendiguneetan. Arriskuen murrizteko nahian, 2021tik, Lapurdi eta Nafarroako mendigunea osatzen duten hiriek zonbait protokolo eta konbentziotan elkartu dira, mugaz gaindi. Horien artean, “Gure... [+]


Eguneraketa berriak daude