Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abenduaren 29an
LANGABEZIAREN AURKAKO KONGRESUA, MAMIRIK GABEA
- martxoan eginiko kongresuan. Enplegua sortzea oso zaila bada ere eta langabeziarendako konponbide magikorik ez izan arren, kongresuan apenas eztabaidatu den ezer.
Nazioarteko adituek, enpresariek eta administrazioak lanaren etorkizunaz eztabaidatu asmo zuten martxoaren 9tik 12ra bitartean Bilbon burututako kongresuan. Alta, mamirik eta imajinaziorik gabeko kongresua gertatu zen. Honek, datozen bilkuretarako, gogoeta egitera bultzatu behar lituzke antolatzaileak –Club de Roma eta Unesco Etxea–.
«
«
Eztabaida
» horietan, bakarrizketa aspergarriak asko, langabezia murrizteko eta enplegua areagotzeko «
proposamenak
» aditu ahal izan dira. Eztabaida hauek «
enpleguaren arazoa, lanaren etorkizuna
»ri buruzko Orio Garini eta Patrick M. Liedtkeren txosten nagusia izan dute abiapuntu.
Txosten honek hiru ardatzetan oinarritzen zuen bere estrategia. Lehena: gaur egun merkatu librearen ekonomiak ezartzen duen lan mota ez den aukerarik ez da aintzat hartzen. Bigarrenik, kontraprestaziorik gabeko laguntzen desegitea aztertzen du. Hartara, egun bolondresek egiten dituzten lanak –zaharren eta haurren sorospena, inguruaren zaintza...– langabezian dauden pertsonek egingo lituzkete, horregatik ordainduak izanik. «
Txosten honek hiru ardatzetan oinarritzen zuen bere estrategia. Lehena: gaur egun merkatu librearen ekonomiak ezartzen duen lan mota ez den aukerarik ez da aintzat hartzen. Bigarrenik, kontraprestaziorik gabeko laguntzen desegitea aztertzen du. Hartara, egun bolondresek egiten dituzten lanak –zaharren eta haurren sorospena, inguruaren zaintza...– langabezian dauden pertsonek egingo lituzkete, horregatik ordainduak izanik. «
Ezer ez egiteagatik langabezi saria eman beharrean, egungo laguntza soldatan bilaka dadila
». Hirugarren ardatzak pixkanakako erretiroa aztertzen du. Apurka lan kopurua gutxitzen joango litzateke, langilea egoera berrira egokituz.
ETEKINAREN BERRINBERTSIO SOZIALA.
Txosten marko horretatik abiatuz, langabeziari aurre egiteko hainbat proposamen luzatu da. Bi nabarmenduko ditugu. Bata, Arrasateko talde kooperatiboaren enplegu sortzea duelako abiapuntu; eta bestea, indarrez sartu diguten ideologia neoliberal tradizionalean kokatzen delako.
Ereduzko proposamenetako bat Mondragon Corporación Cooperativako (MCC) presidente Antonio Cancedok egindakoa da. Enpresa handiek jarraitu beharko luketen proposamena da, baina hauen egungo irabazizko planteamenduak –zeinetan benetako inbertsioak, lana sortzen dutenak, finantz-operazioen pean dauden– aldatzea eskatzen duena.
42.000 langile dituen enpresa taldea zuzentzen duen Cancedok lanaren eztabaida lanegunaren murrizketan oinarritzea kritikatu zuen. Laguntza publikoa lanpostuak sortzera bideratu behar dela esan zuen, eta ez lanorduak murrizteko programak ordaintzera. Enpresek langabeziaren aurka konpromisorik ez dutela frogatzeko, Cancedok zera esan zuen: «
Ereduzko proposamenetako bat Mondragon Corporación Cooperativako (MCC) presidente Antonio Cancedok egindakoa da. Enpresa handiek jarraitu beharko luketen proposamena da, baina hauen egungo irabazizko planteamenduak –zeinetan benetako inbertsioak, lana sortzen dutenak, finantz-operazioen pean dauden– aldatzea eskatzen duena.
42.000 langile dituen enpresa taldea zuzentzen duen Cancedok lanaren eztabaida lanegunaren murrizketan oinarritzea kritikatu zuen. Laguntza publikoa lanpostuak sortzera bideratu behar dela esan zuen, eta ez lanorduak murrizteko programak ordaintzera. Enpresek langabeziaren aurka konpromisorik ez dutela frogatzeko, Cancedok zera esan zuen: «
enpresa batek bere plantila murrizten duenean, bere akzioek gora egiten dute burtsan
». MCCk, 900.000 milioi pezeta inguruko (5420 milioi euro) fakturazioarekin, 1998an soilik 70.000 milioi pezeta inbertitu zituen.
MCCko presidenteak bere taldea jarri zuen adibidetzat, oinarrizko helburuen artean etekinaren berrinbertsio soziala eta enpleguen sortzea duelako. «
MCCko presidenteak bere taldea jarri zuen adibidetzat, oinarrizko helburuen artean etekinaren berrinbertsio soziala eta enpleguen sortzea duelako. «
Guretzat enplegua konpromiso bat da eta ez beste faktoreen ondorio bat
». Honen haritik, Cancedok esan zuen 1995az geroztik 14.000 langile berri sartu direla berak zuzentzen duen enpresa taldean.
Ikuspegi neoliberal eta kapitalistago batetik, OCDEko espainiar enbaxadore Jose Luis Feito kalte-ordainak merkatu, langabezi laguntzak aldatu eta lan kostuak murriztearen alde agertu zen. Malgutasuna jo zuen lanaren desegitea mugatzeko irtenbidetzat. «
Ikuspegi neoliberal eta kapitalistago batetik, OCDEko espainiar enbaxadore Jose Luis Feito kalte-ordainak merkatu, langabezi laguntzak aldatu eta lan kostuak murriztearen alde agertu zen. Malgutasuna jo zuen lanaren desegitea mugatzeko irtenbidetzat. «
Beharrezko malgutasuna
» lortzeko lan kostuen murrizketa –batez ere koalifikazio baxuko langileentzat– proposatu zuen. Kaleratzearen baldintzak aldatzea eskatu zuen «
ez soilik kalte-ordainen kostuan, baita arauan ere
». Langabezi-sariari dagokionez, Feitok «
egitura zentzukoago bat
» proposatu zuen, «
eta ez dadila saria kobratzea lan bat onartzea baino errentagarriagoa izan
».
Langileen prestakuntza, birziklapen profesionala, gazteen artean zaletasun enpresarial berrien eratzea, imajinazioa eta arriskua dira, besteak beste, Bilboko kongresu pobre horretan entzun diren kontzeptuak. Honi guztiari, euskal eta espainiar administrazioek lanastearen murrizketaren edota ordezkapen kontratuen inguruan dituzten proposamen ezagunak gehitu behar zaizkio
Langileen prestakuntza, birziklapen profesionala, gazteen artean zaletasun enpresarial berrien eratzea, imajinazioa eta arriskua dira, besteak beste, Bilboko kongresu pobre horretan entzun diren kontzeptuak. Honi guztiari, euskal eta espainiar administrazioek lanastearen murrizketaren edota ordezkapen kontratuen inguruan dituzten proposamen ezagunak gehitu behar zaizkio
Enpleguaren aldeko hitzarmen sindikal europarrerantz
Europako sindikatuek milioka pertsonari eragiten dion (1.300 milioiri garatzen ari diren lurraldeetan, 35 milioiri OCDEko estatuetan) langabeziari irtenbideak bilatzeko europar mailako egitasmoak garatu behar direla uste dute. Hori ondoriozta daiteke Bilboko kongresuan Europako Instituzio Sindikaleko zuzendari Reiner Hoffmannek esandakoak jakin eta gero.
Hoffmannen ustez, moneta batasunaren eta politika fiskal eta ekonomikoen bateratzearen ondorio logikoa Europako Batasuneko herrialde guztiak engaiatuko dituen lanaren aldeko egitasmoetan aurrera egitea da. Proposamen honek herrialdeen artean elkarrizketa soziala bultzatzea ekarriko luke. Bere ustez, Europako Batasun mailako patronal eta konfederazio sindikala erronka berriei aurre egiteko eta langabeziari irtenbideak bilatzeko mahai baten inguruan jesarri daitezke.
Buruzagi sindikal honek uste du lanegunaren murriztea neurri bat gehiago baino ez dela, baina langabezia geldiarazten lagun dezakeena, «
beti ere legez inposatzen ez bada, irtenbide txartzat hartua izan daitekeelako
». Sindikatuak handinahia azaldu behar dutela uste du, eta asteko 37 orduetatik (Europako batez bestekoa) 32ra jaitsi, era honetan lau lanegunetara igaroz, langileen erakundeen konfederazioak (CES) onartu bezala. Neurri alternatibo bat ere azaldu zuen: laneguna bizitza laboralean neurtu (70.000 ordutakoa da egun) eta 50.000ra arte jaitsi.
Murrizketa hori martxan jartzeko zenbait neurri har daiteke. Reiner Hoffmannen ustez, bata «
Murrizketa hori martxan jartzeko zenbait neurri har daiteke. Reiner Hoffmannen ustez, bata «
aldez aurretiko erretiroa fasetan
» zatitzea da, 60 urte betetzean lanegun murriztu batekin tartekatuz. Neurri hau emakumeek gero eta gehiago darabilte. Bestea, prestakuntza eta birziklapen profesionalari denbora bat eskaintzea. Alemanian denbora tarte honek bizitza laboraleko hiru urte bete ditzake. Eskandinabiako ordaindutako baimenen eta urte sabatikoen eredua ere hor dago
Testigantza hutsezko euskal enpresa proposamena?
Datorren urtean mundu osoko euskal enpresariak, bertakoak eta diasporakoak, bilduko lituzkeen balizko kongresua izan da martxoaren 9tik 12ra burutu den kongresuan azaleratu den proposamenetako bat.
Boluntarista ala ez, testigantzazkoa ala ez, proposamena euskal arbasoak dituen enpresari estatubatuar batek bota du, Ray Aspirik. Eta ez du bota bakarrik, Bilboko bere egonaldia aprobetxatuz, hainbat euskal instituzio eta enpresa elkarterekin egon da proposamena errealitate bihurtzeko asmoz.
Estatu Batuetan azken urteetan 1.500 lanpostu eragin dituen hainbat enpresa txikiren sortzaile, Ray Aspirik bere proposamena potentzialtasun handikoa dela uste du, «
euskal herritar gehiago baita Euskal Herritik kanpo bertan baino, horien artean euskal munduarekin identifikatzen diren euskal jatorriko enpresari asko
». Aspiriren ustez, mundu mailako sare hau sortzeak «
aukera imajinaezinak
» eskain ditzake elkarrekin negozioak egiteko.
Enpresari honek proposamenaren bideragarritasuna Txinaren aurrekarian oinarritzen du. Bere ustez, «
Enpresari honek proposamenaren bideragarritasuna Txinaren aurrekarian oinarritzen du. Bere ustez, «
txinatar enpresariek, 60 herrialdetan zehar txinatar jatorriko 57 milioi pertsona daudela baliatuz, badaramatzate zenbait hamarkada elkarrekin negozioak egiten
». Txinatar enpresariek kongresu bat egin zuten, non munduan zuten presentziari buruzko base informatiko bat egitea erabaki zuten, eta horren ondorioz «
gaur egun Indonesia, Filipinak edota Malasian, txinatarrek, biztanleriaren % 2 edo % 3 soilik izanda ere, fakturazioaren % 50-80 dute bere gain
».
Zein harrera izango du proposamen honek euskal instituzio eta enpresarien artean? Testigantza hutsezko keinu batean geratuko al da? Posible al da egiazki munduan dauden euskal enpresarien arteko sare bat eratzea? Balioko al luke enplegua sortzeko? Ala, aitzitik, zenbait euskal enpresari pribilejiaturen negozioak loditzeko balioko du? Oraindik goiz da jakiteko. Denbora lekuko. Anartean, proposamena hor dago, beste ezer baino testigantzazkoagoa irizten diogun proposamena
Zein harrera izango du proposamen honek euskal instituzio eta enpresarien artean? Testigantza hutsezko keinu batean geratuko al da? Posible al da egiazki munduan dauden euskal enpresarien arteko sare bat eratzea? Balioko al luke enplegua sortzeko? Ala, aitzitik, zenbait euskal enpresari pribilejiaturen negozioak loditzeko balioko du? Oraindik goiz da jakiteko. Denbora lekuko. Anartean, proposamena hor dago, beste ezer baino testigantzazkoagoa irizten diogun proposamena
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Sabina Hourcade
|
Lucie Francini
#3
Urko Apaolaza Avila
#5
Danele Sarriugarte Mochales
Azkenak
2024-12-27
Julene Flamarique
EuskarAbentura 2025: izena emateko epea zabalik martxoaren 5era arte
EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]
.jpg)
2024-12-27
Leire Ibar
AEBek eta aliatuek 260.000 milioi dolar eman dizkiote Ukrainari laguntza militarrerako
AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]
2024-12-27
Julene Flamarique
Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko
Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]
2024-12-27
Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra zibila, laugarren urtera
Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.
-(1).jpg)
2024-12-27
Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago
The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.
2024-12-27
ARGIA
Gutxienez 5.212 eraso matxista salatu dituzte aurten EAEn, iaz baino %8 gehiago
2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).
2024-12-27
Euskal Irratiak
Benito Lertxundi
“Zuzeneko emanaldietan beharrezko den xarma galtzen ari nintzela sentitzen nuen”
Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]
2024-12-27
Gedar
Eguberrietan 110 osasun-zentrotan ezarri ditu murrizketak Osakidetzak
Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.
Ibai Ripodas: “Balorazio oso positiboa egiten dugu, orain gazteek sortu beharko dituzte presoei elkartasuna helarazteko bide berriak”
Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.
2024-12-27
ARGIA
“Euskaraz ez dakien pertsona bat” izendatu dute Eitb.eus-eko zuzendari, LABek salatu duenez
"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]
Eguneraketa berriak daude