Erreka zulotik mendi gailurrera


2017ko azaroaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Orozkotik Baranbiora doan errepideko bihurgune estu batetan, Arbaitza auzorako errepidea abiatzen da ezkerrera. Autoa bidegurutzean utzirik, pinudian barrena zutoin adierazgarrien esanak jarraitu, eta eskuineko bidean gora egingo dugu. Pare bat kilometro aurrerago, harizti txiki bat zeharkatuta, baserri ingurura helduko gara. Harrigarria da honelako leku malkartsu eta deserosoetan ere baserri dotoreak agertzea, eta ez dira ez, nolanahikoak Arbaitzarte eta Arbazagoiko baserriak. Pinudia ustiatzeko eraiki diren pistak jarraituz, eta Arbaitza erreka beti eskuinean dugularik, bidean dauden putzuetan geldialdiren bat egin eta bertan dauden zapaburuei so eginaz, hainbat anfibio topatuko dugu, uhandre palmatua adibidez. Pistan zehar Gorbeiako natur parkean sartzen garela jakinarazten digun karteltxo bat pasako dugu, landaredia ere aldatzen hasten da eta pare bat kilometro egin ondoren hariztian sartzen gara. Errekara hurbiltzean haltza, hurritza eta erreka ertzeko zuhaitz eta zuhaiskak ugaritu egiten dira.
Aurrerago, ikazkinek eginiko txondorren arrastoak, lau bat metroko diametroa duten lautadak nabari dira. Basoa gune batzuetan oso hezea denez, goroldioek harriak estaltzen dituzte, eta zuhaitzak zutik daudela hasten dira usteltzen. Beraz, adi ibili zuhaitzei heldu baino lehen, muturra hautsi nahi ez baduzu behintzat. Usteltzen hasiak diren zuhaitz eta egur zatietan, onddo eta bakterioek eginiko lanaren ondorioz egurrak kolore bereziak hartzen ditu, gorria, urdina, berdea... Basoaren itxura liluragarriak Basajauna bertatik igaro dela diosku. Ez da harritzekoa izango oreinak ikustea, Altube gertu baitago, eta han baitago Euskal Herriko orein populaziorik handiena. Basoan gora baldintzak idortu egiten dira, eta ametzak haritza ordezkatzen du. Basopean ere lore apainak daude

Erythronium dens-canis
adibidez, hostoak orbainez beterik dituen arroxa kolorekoa bera.
Artzainek sortutako larreetara iristean, erreka utzi eta maldan gora egingo dugu pago-motz bakanekin topatuz, harresi eta artzaien atseden leku ziren txabolen arrastoekin, artean. Belardietako ardi gorotzetan hainbat kakalardo koprofago ibiliko da.
Eskuinean dagoen muinora igo eta ekialdera jarraituz aurreko mendixkatik igarotzen den bidearekin bat egingo dugu, eta hau eskuinera jarraituz Kolometa mendiaren 1.001 metroko gaina burutuko dugu.
Bertatik Itxina ikus genezake, urak kararria azukre koskorra umeen ahotan bailitzan disolbatuta emandako paisaje elkorra, koba eta leizez betea. Hodeiek utziz gero behintzat Bizkaiko eta Arabako hainbat gailur ezagutzeko aukera oparoa izango dugu.
Gailurretik 500 metrora dagoen bordara jaitsiko gara ondoren, haranean eratzen den zohikaztegira hurbilduz. Garai batean zohikatz hau erregai modura erabiltzen zen, baina orain hezegune hauek babestuta daude, bertan bizi den hainbat anfibiori bizilekua eskaini nahirik. Kilometro batera haranean behera eginez Arbaitza errekarekin topatuko gara berriro ere. Bidezidorrak eta pistak jarraituz, erreka begibistatik galdu gabe, ibilbidea hasi dugun lekura iritsiko gara

Azkenak
Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”

Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]


Añube
Elkar besarkatzeko musika

Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]


Eguneraketa berriak daude