Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko azaroaren 23an
"BERTSOLARI BATI EZ ZAIO INOIZ GAIRIK FALTAKO"
- marrazki bizidunak egiteko adina pasadizo eta abentura bizi izan ditu, eta bere bertso karreraren errepaso azkar baina intentso bat egin digu. Oholtza gainean puntuari bezala erantzuten die aurrez aurre egindako galderei: planteatzen bukatzerako igartzen du galdera, eta bereahala erantzun, esaldi motz eta bakarreko kolpearekin. Ondoren hasten da bere ideia garatu eta borobiltzen.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Aurtengo udan 25 urte beteko dituzu bertsolari bezala plazaz plaza zabiltzala. Zertan aldatu da bertsolaritza urte horietan zehar?
Nola gogoratzen dituzu bertso munduko zure lehenengo «azañak»?
Nola eman zenuen gero oholtzara igotzeko jauzia?
Txapelketetan ere nahiko gerra eman duzu...
Pello Errotari behin jarri omen zioten puntua: «Adoratu dezagun/ gure benterua/ nere iritzirako/ lapur enterua». Hala ere ez omen zuten tabernatik bota. Zuk inoiz izan al duzu arazorik nahi duzuna kantatu duzulako?
Hogeitabost urtetan etxeko pasiloa baino gehiago zapaldu duzu oholtza. Oraindik ere errespetua ematen al dizu?
Txirritak berriz, bertso kritikoak idaztean behin baino gehiagotan esaten du: «Kastigatzera beldur ez banitz/ esango nuke izena». Zu ere geratzen al zara nahi duzuna esan gabe? Alegia, publikoarekiko errespetua zentsura bihurtzen al da?
Arrazoi korapilatsuena orraztu duzunean ere, egon al zara inoiz minutu bat baino gehiagoz bertsoa pentsatzen?
Minutu bat baino gehiago pasatzen omen duzu bertsoak idazten, baina hala ere ez dituzu Bilintxek adina ordu pasa... Ez al duzu bertsoak idatziz gozatzen?
Ez al duzu hor hutsunerik nabari?
Inoiz geratu al zara erantzunik gabe?
Beti baduzu nori zer esana. Herririk galdueneko azken pertsonak burukoari bakarrik kontatu dion sekretuaren berri ere izaten duzu. Espia-lan hori zer egiten duzu, afizioz ala ofizioz?
Imagina ezazu, auskalo noiz bezala, denbora libre apur bat duzula. Zer gustatuko litzaizuke egitea?
Ondorengo bertsolariek ez diotela bertsolaritzari Lizasok eta Egañak adina denbora emango ere esaten da...
Hala ere, etxezuloa omen zara, ezta?
Hogei urteotan jaialdi formatoa nagusitu da bertsolaritzan, eta ia ez da ezer aldatu. Behar al du aldaketarik?
Iaz esaterako internet bidez aritu zineten Tolosako Kilometroak-en aldeko saioan. Zer iruditu zitzaizun esperimentu hura?
Etorkizuneko bertsolaritzaz jardutean "kimu berriyak badatoz" da gehien entzuten den bukaera. Nolakoa da belaunaldi berria?
Ez al da uzta oparoegia hain merkatu txikirako?
Zure arboletik ere badator fruituren bat, ezta?
Zein aholku ematen diozu zure semeari?
Ze aholku eman zizun aitak zuri?
Etorkizun hurbilari begira berriz, Gipuzkoako Txapelketa udazkenean izango da. Zein entrenamentu daramazu?
Zenbait bertsolari hasi da plazak utziko dituela amenazuka. Zuk aurrikusten al duzu dena utzi eta jubilaziorik?
Etsiko al zenuke bertsolaritzarik gabe? Zure bizimodua ere bada, ezta?
Beraz beti bertsoa buruan ibiliko zinateke munduan?
Nahiko buruhauste ekartzen dizkizue, beraz, baina bertsolaritza pagotxa ederra ere badela esaten du jende askok...
eskerrik asko
Kubako dezimistak berriz trobalari publikoak dira. Zer deritzozu bertso saioak Kultur sailak ordaintzeari?
Zuek oraingoz mingaina nahi adina askatzen duzue. Hitzetik hortzera darabilzkizuen ametsak betetzean zer gertatuko da? Zeri kantatuko dio bertsolariak Euskal Herriak independentzia lortzen duenean?
Bertsolaritza asko aldatu da. Ni hasi nintzenean ez zen jaialdirik egiten. Gehienbat bikotekako saioak izaten ziren, eta egun osokoak: goizean joan, eta iluntzerartekoak, ia beti gai librean. Gero Amurizak eta Lopategik beste moda bat jarri zuten: bi lagun joan arren, gaijartzailea eskatzen zuen saio mota. Eta bertsolariak ere asko aldatu dira; ni hasi nintzen garaian 16 urte nituen eta gazteena nintzen, koska handiarekin gainera. Orain berriz oso gazterik hasten da jendea; orduan ez zegoen aukerarik ere hain azkar ateratzeko.
Nola gogoratzen dituzu bertso munduko zure lehenengo «azañak»?
Nik bertso giroa etxean jaioz geroztik bizi izan dut. Aita bertsolaria da, eta ama ere zalea, eta gure etxean aitaren ondora jende asko biltzen zen. Herri Irratiko txapelketako kanporaketak ere gure etxean egiten ziren, eta txapelketa hartako finalean kantatu nuen nire lehenbiziko bertsoa. Azpeitiko antzoki batean izan zen finala, eta han eman nion Mugartegiri saria, 5 urte-edo neuzkala. Buruz ikasitako bertsoa zen, eta aitak egin zidan. Gero hasi nintzen pixkanaka nire kasa bertsoak egiten. Bertso eskolan ere, antzerki gisa eta abar bertso batzuk kantatzen genituen. Imanol Lazkanok jartzen zituen bertsoak, eta guk ikasi eta kantatu.
Nola eman zenuen gero oholtzara igotzeko jauzia?
Lehendabizi Gabiriko Osinalde sariketara deitu zidaten. 15 urte nituen. Agindu nuen joateko, baina eguna hurbiltzen ari zen bezala, gero eta gogo gutxiago neukan. Aitari galdetu nion eta `zuk ikusi', esan zidan, `baina gaztetan hartutako burukoa gerora ere gogoan izaten da'. Joño, horri bueltak ematen hasi nintzen, `zerbait esan nahi dik, ba!' Eta orduan gure etxean asko ibiltzen zen Zestoan apaiz zegoen don Juan Dorronsoro, eta hari galdetu nion. `Nahi badek joan', esan zidan, `han bertsotan egiteko gai bahaiz hi, baina, herorrek ikusiko dek. Badakik zer esaten den, gaztetan hartutako muturrekoa gerora ere gogoan izaten dek'. `Biek gauza berdina?' pentsatu nuen. Batere ez nauk joango! Eta ez nintzen batere joan. Gero 16 urterekin, saio bat egin nuen Lazkano eta Larrañagarekin. Haiek nahiko konforme geratu ziren nik egin nuen saioarekin, ni ez. Eta `ni ez nau gehiago inork plazan bertsotan ikusiko', hitz horiexek esanda etorri nintzen etxera. Eta handik aurrera hasi nintzen pixkanaka pixkanaka... gaur arte.
Txapelketetan ere nahiko gerra eman duzu...
Beno, ni txapelketatan oso berandu hasi nintzen. Ni lehen eta orain ere bai, beti izan naiz txapelketaren etsaia. Ez dut uste txapelketan bertsotan ematen dudanik, bestela ematen dudana baino gehiago, eta beno, beti izan naiz txapelketara joateko uzkur xamarra. Txapelketetan lehenengo aldiz 82an hartu nuen parte, Txapelketa Nagusian, eta finalera iritsi nintzen. Ez daukat beraz kexatzeko motiborik, baina beti izan naiz aurkakoa.
Pello Errotari behin jarri omen zioten puntua: «Adoratu dezagun/ gure benterua/ nere iritzirako/ lapur enterua». Hala ere ez omen zuten tabernatik bota. Zuk inoiz izan al duzu arazorik nahi duzuna kantatu duzulako?
Bai, eta aspaldi, mutil kozkorra nintzela. Herri meza batean bi bertso kantatu nituen eskaintzarako garaian, eta gero beste bi bertso kantatu behar nituen meza bukaeran, eskerrak emateko. Igo nintzen aldarera, eta apaizak esan zidan `ez txikito, segi behera'. Astelehenean, lanetik etortzerako guardia zibilak esan zidan koartelera joateko. Garai hartan Franco bizi zen, eta askatasuna eta bakea, edo ez dakit zer eskatu nituen, baina ez zen beste munduko gauza (hori baino handigoak esan ditugu guk). Baina batetik apaizak aldaretik bidali ninduelako herrian sortu zen iskanbila, eta bestetik ez dakit zein bertsio jasoko zuen guardia zibilak... izan nituen bai tira-birak.
Hogeitabost urtetan etxeko pasiloa baino gehiago zapaldu duzu oholtza. Oraindik ere errespetua ematen al dizu?
Bai, bai, beti ematen du taulatuak errespetua, eta eskerrak ematen duen, bestela ez genuke bertsotan behar bezala egingo. Oholtzari eta publikoari errespetoa zor zaio.
Txirritak berriz, bertso kritikoak idaztean behin baino gehiagotan esaten du: «Kastigatzera beldur ez banitz/ esango nuke izena». Zu ere geratzen al zara nahi duzuna esan gabe? Alegia, publikoarekiko errespetua zentsura bihurtzen al da?
Non gauden kontuan hartzen dugu, gogorregia delako, edo gauza bera hobeto esan nahi dugulako. Eta hain denbora gutxi egoten da, bada ez dela posible, buruak ez du ematen, eta beste arrazoi bat bilatzen dugu. Ez da zentsura, baizik eta gauzak hobeto esan nahi, edo baten bat minduko den beldurrarekin, arrazoia piska bat gehiago orraztea.
Arrazoi korapilatsuena orraztu duzunean ere, egon al zara inoiz minutu bat baino gehiagoz bertsoa pentsatzen?
Kantatzeko ez. Idatzi behar badut, agian, baina kantatzeko ez. Batzuk egonda asmatu egiten dute, baina nik momentu hartan, 8-10 segundu haietan etortzen zaidan hura ez dut egonda asko hobetzen. Gainera urduri jartzen naiz, ez dakit egoten. Horregatik puntuari erantzuteko orain trukua harrapatu diot, bai: jartzen naiz mikrofonotik pauso bat atzerago, eta orduan pausoa egiterako beti 2-3 segundu horiek harrapatzen ditut.
Minutu bat baino gehiago pasatzen omen duzu bertsoak idazten, baina hala ere ez dituzu Bilintxek adina ordu pasa... Ez al duzu bertsoak idatziz gozatzen?
Bertso idatziak 10tik 9 eskariz egin ditut nik: trikitilari batek edo bestek eskatu dizulako, batek jaunartzea duelako, besteak eskelarako behar duelako...
Ez al duzu hor hutsunerik nabari?
Bai, bertso idatzietan hutsune handia dago, idazteko alferrak izan gara plazarik plaza asko gabiltzan bertsolari gehienak. Gertatzen dena da, zu bakarrik bazaude paper edo ordenagailu baten aurrean, zeure burua ez duzula bertsolari sentitzen, ez daukazulako beharrik, obligaziorik kantatzeko. Hori askotan pasatzen da agurrarekin ere: agian ordu eta erdiko bidea daukagu kotxez saioraino, eta badakigu agurra kantatu beharko dugula, baina ez zaigu okurritu ere egiten. Gero hara bertara joandakoan bai, han ia momentua etorritakoan, orduan bururatzen zaigu, behar dugulako.
Inoiz geratu al zara erantzunik gabe?
Erantzunik gabe ez, gustuko erantzunik gabe askotan! Baita bertso bat kantatzen ari zarela ideia berria etorri ere, baina ez dizu denborarik ematen aldatzeko. Lagun artean berriz esaten dute nik askotan bertso gehiago kantatzen dudala atzean eserita nagoenean, mikrofono aurrean baino. Beste bati gaia jartzen diote, eta joño, okurritzen zait ateraldiren bat, eta ondokoarekin komentatzen aritzen naiz.
Beti baduzu nori zer esana. Herririk galdueneko azken pertsonak burukoari bakarrik kontatu dion sekretuaren berri ere izaten duzu. Espia-lan hori zer egiten duzu, afizioz ala ofizioz?
Nik uste biak direla. Askotan herri batera zoazenean, ez dakizu zein saio egin behar duzun. Jaialdia bada, ez dizu hainbeste inporta, baina gai libreko afaria edo bazkaria bada, eta jende ezezaguna den lekuan, ez dakizu nondik hasi eta bide bila ibiltzen zara beti. Normalean hastea niri egokitzen zait... Hori da arazoa! Erreferentziak behar dituzu, eta beti oso harbera egoten zara, beti ari zara artxiboa betetzen. Orduan kontrolatzen dituzu herriko pasadizo asko, herriko jende askoren izenak, eta mila istorio, behar direnean ateratzeko.
Imagina ezazu, auskalo noiz bezala, denbora libre apur bat duzula. Zer gustatuko litzaizuke egitea?
Gauza gustukoak asko dira, baina gero eta gutxiago, ia etsita zaudelako ez dituzula egingo. Bertsolaritzak denbora librea kentzen dizu erabat: denbora, etxean eta etxekoekin egoteko, lagunekin egoteko, edo igande edo larunbat goizean mendi buelta bat egiteko, pelikula bat ikusteko, edo pilota partida bat, edo auto lasterketa bat, edo apustu bat... Gustura egingo nituzke horiek denak, baina egokitzen da beti zu bertsotan zauden orduan. Bertsolaritzak asko ematen du, zuk asko ematen badiozu.
Ondorengo bertsolariek ez diotela bertsolaritzari Lizasok eta Egañak adina denbora emango ere esaten da...
Hori norberak erabakitzen du. Askotan zaila da bati bai eta besteari ez esatea. Hor oreka bilatzea ez da erraza. Deia jaso eta zer esan behar diozu, ezetz? Ez duzula joan nahi? Gogorra da hori... Nik uste bertsolarion akatsik handiena hori dela, ez dakigula ezetz esaten. Eta ikasi behar genuke zenbait lekutan ezetz esaten.
Hala ere, etxezuloa omen zara, ezta?
Etxezuloa ez naiz, baina nagoenean gustura egoten naiz, gutxitan egoten naizelako. Nik beti esan dut: etxean hasarretzeko mila arrazoi dauzkagula, baina denborarik ez daukagu batere. Hori abantaila da.
Hogei urteotan jaialdi formatoa nagusitu da bertsolaritzan, eta ia ez da ezer aldatu. Behar al du aldaketarik?
Bertsolaritzak orain arte iraun badu, beti ere egoerara moldatzen jakin duelako iraun du. Eta nik uste dut gauza batzuk aldatuko direla, eta aldatu behar direla gainera. Aurreneko pausoa norbaitek ematen badu, beste guztiek jarraitzen dute, baina inork ez du aurreneko pausoa eman nahi.
Iaz esaterako internet bidez aritu zineten Tolosako Kilometroak-en aldeko saioan. Zer iruditu zitzaizun esperimentu hura?
Esperimentu polita zen, batzuk hemen geundelako eta Martin Goikoetxea Amerikan zegoelako. Baina Tolosan 1.200 lagun zeuden entzuten, eta han 7. Oso giro ezberdina da. Ezin da konparatu gu geunden bezala egotea, edo Martin zegoen bezala egotea. Guk beste babes bat geneukan, eta hura bakarrik zegoen. Orduan, nahiz eta esperimentu polita izan, ez dakit horrek funtzionatuko duen bertsotan. Publikoaren berotasunik gabe, bertsolariak ez du sinisten bertsolaria denik ere, eta zerorri bertsolari sentitzen ez bazara ezin duzu bertso onik kantatu.
Etorkizuneko bertsolaritzaz jardutean "kimu berriyak badatoz" da gehien entzuten den bukaera. Nolakoa da belaunaldi berria?
Belaunaldi berria inoiz egon den indartsuena da. Orain baino bertsolari gazte gehiago ez da inoiz egon. Ni 16 urterekin hasi nintzenean bakarra nintzen, ni baina gazteagorik ez zegoen. Eta orain pila dago. Bertso eskolei esker, baina gainera orain bertsoaren moda handiagoa dago, telebistak ere badu bere eragina, eta abar. Lehen jendeak bertsoa entzun bakarrik egiten zuen, eta orain ikastoletan jendeak bertsoa zer den behintzat ikasten du; bere burua piska bat lantzen badu, bertsotan egiteko lain edozein da. Orain bezalako aukerik ez da inoiz egon bertsotarako.
Ez al da uzta oparoegia hain merkatu txikirako?
Hori da arazoa. Ez gehiegi delako, gertatzen dena da denontzako aukerik ez dela egoten. Eta gazte asko etsitzeko arriskua dago. Baina, afizioa baldin badauka, lekua badauka bertsolaritzaren inguruan, nahiz eta plazaz plaza nahi adina ez ibili.
Zure arboletik ere badator fruituren bat, ezta?
Ez dakit, ez dakit. Beñat oraintxe hasi da, urte eta erdi daramazki bertso eskolan, eta oraindik ez dakigu. Bertsotan aurreko urtezaharretan entzun nuen lehen aldiz. Baserrian 30 bat lagun biltzen gara, eta orduantxe egin nuen lehen aldiz berarekin bertsotan.
Zein aholku ematen diozu zure semeari?
Nik aholku bat ematen diot, eta hari bakarrik ez, gehiagori ere bai: zortziko txikian gehiago aritzeko, alegia. Bertsolari gazte asko pasatzen da zortziko haunditik neurri luzeetara. Eta neurri luzean maiz lastoa izaten da asko eta gari ale gutxi. Zortziko txikian eta puntutan asko aritzen denak, gero beste neurritan egiten du. Burua eta erreflexuak bizkortzeko metodorik onena zortziko txikian bizi-bizi egiten jartzea da. Eta afizioa behar du ikaragarria. Bertsolaritzarako ordu asko behar ditu, bakarkako lan asko eskatzen du: etxeko lana, eta batik bat burua hortara edukitzea.
Ze aholku eman zizun aitak zuri?
Aitari aholku gutxi eskatu nion nik.
Etorkizun hurbilari begira berriz, Gipuzkoako Txapelketa udazkenean izango da. Zein entrenamentu daramazu?
Entrenamentua? Oraindik ez dakit joango naizen ala ez! Udazkenerako entrenamentua orain egiten hasten bagara, ahaztuko zaigu!
Zenbait bertsolari hasi da plazak utziko dituela amenazuka. Zuk aurrikusten al duzu dena utzi eta jubilaziorik?
Dena uzteko gogoa ez dut. Hainbeste urtean plazan ohitua zara, eta ia jarria zaude astoa makilera bezala. Baina errealdiak izaten dira.
Etsiko al zenuke bertsolaritzarik gabe? Zure bizimodua ere bada, ezta?
Hori da gogorrena, zure bizimodua ere badela. Nik uste etsi, plazan kantatu gabe etsiko nukeela, baina neuk bertsorik kantatu gabe ez nuke etsiko, eta entzun gabe ere ez.
Beraz beti bertsoa buruan ibiliko zinateke munduan?
Ohera joan eta pentsamentuak ere bertsotan etortzen zaizkit, ia neurtuta eta errimatuta gainera. Bai, nik ametsetan ere bertsotan egin izan dut. Eta hori da gogorra, ia ezin duzu deskonektatu, ezin duzu bertsoa burutik kendu: bertsotara zoazen momentuan kezka daukazulako, bertsotan ari zarenean horretara zaudelako, eta saioa bukatu eta gero etxera etortzean errepasoa egiten duzulako.
Nahiko buruhauste ekartzen dizkizue, beraz, baina bertsolaritza pagotxa ederra ere badela esaten du jende askok...
Bai, hori askok esaten du, eta esaiozu baietz, arrazoi duela, baina etortzeko nik esandako hilabete batean gurekin, eta orduan probatuko duela. Saio asko egiten dira
eskerrik asko
ren truke, eta beste batzuk eskerrik eman gabe ere bai.... Debaldeko saio asko egiten dira, inork uste duena baino gehiago.
Kubako dezimistak berriz trobalari publikoak dira. Zer deritzozu bertso saioak Kultur sailak ordaintzeari?
Han ez dakit zenbat kobratzen duten, eta han ere denek ez dute kobratuko... Horrek bere arriskua ere badauka: diru iturria seguru edukita zeure burua hobetzeko hainbeste ez behartzea. Administrazioan funtzionariek ere eduki dute alfer samarren fama (denak ez dira berdinak izango, noski) eta bertsolaritzan ere berdina gertatu liteke. Gainera, jatekoa ematen dizunari ez diozu kontra egingo eta orduan nahiko esku-lotuta geratzen zara. Lotuta, ez eskuak bakarrik, mingaina ere bai.
Zuek oraingoz mingaina nahi adina askatzen duzue. Hitzetik hortzera darabilzkizuen ametsak betetzean zer gertatuko da? Zeri kantatuko dio bertsolariak Euskal Herriak independentzia lortzen duenean?
Bertsolari bati ez zaio inoiz gairik faltako. Euskal Herriak independentzia duenean ere, euskaldunak ez ditu amets guztiak beteak izango, eta uste dut arazo hori konponduko balitz, orduan bertsolariak beste gai batzutan sartzeko aukera gehiago izango duela, gai poetikoetan, malenkoniatsuetan... Ez, ez, ez da faltako gairik eta bertsorik
IÑIGO AIESTARAN
JOSE MARI OTERMIN
TOMASITA QUIALA
ETA RAUL HERRERA
ANDONI EGAÑA
DIEGO GARTZIA
MARTXELO OTAMENDI
JOSE MARIA SETIEN
IMANOL MURUA
MAIALEN LUJANBIO
LANDETA
«Bertsozale fina eta bertsolari dexentea, baina gauean bakarrik. Gaueko bertsolaria»
JOSE MARI OTERMIN
«Nahiko pipermin»
TOMASITA QUIALA
ETA RAUL HERRERA
«Berriz gustora ikusiko nituzkeen lagunak»
ANDONI EGAÑA
«Ia itzala, urtean zehar askotan itzala»
DIEGO GARTZIA
«Euskaldun askorentzat eredugarri behar lukeena»
MARTXELO OTAMENDI
«Lankide berritsu bat»
JOSE MARIA SETIEN
«Eman baino ostia gehiago hartzen duen gizona»
IMANOL MURUA
«Bertsolaritzaren alde gauza asko egin duena»
MAIALEN LUJANBIO
«Ijitoa»
LANDETA
«Munduaren bihotza»
X L
Larunbat gau batez gure herriko taberna batean ikusi nuen, whiskya eskuan; horrainokoa ez zen ezer berria. Urte mordoska batean erabat libre izan zuen lehen asteburua hura zela kontatu zigun, gaizki ulertu baten erruz edo bati esker, ez zuela bertso saiorik hiru egun haietan, esperientzia berri bat bizi izan balu bezala kontatu ere!
A zer itolarria pentsatu hutsak!! Herriz herri, hara eta hona, uneoro jendearen begietan, uneoro jendearen belarrietan, bata eta bestearekin elkarrizketan: gehienak jasaten, zenbait gozatzen...
Pertsona eta pertsonaiaren bi azalak bakarrean urtzeak bere ordain garestia duelako, ondo-bizi eta parrandazaleen omen direnen erritmoak, bere alderdi ilun eta gogorra ere badu. Baina inork balio baldin badu zurrunbilo honetan igerian asmatzeko, Xebastian da hori: Cesid ibiltaria, auzorik ezkutuenean ere. Izen, abizen, lanbide eta gertakizunak ezagutzen dituena, zeresanik sekula faltako ez zaiona, ezta erantzun gordinik ere merezi duenarentzat. Taila handiko gizona Xebastian Lizaso
A zer itolarria pentsatu hutsak!! Herriz herri, hara eta hona, uneoro jendearen begietan, uneoro jendearen belarrietan, bata eta bestearekin elkarrizketan: gehienak jasaten, zenbait gozatzen...
Pertsona eta pertsonaiaren bi azalak bakarrean urtzeak bere ordain garestia duelako, ondo-bizi eta parrandazaleen omen direnen erritmoak, bere alderdi ilun eta gogorra ere badu. Baina inork balio baldin badu zurrunbilo honetan igerian asmatzeko, Xebastian da hori: Cesid ibiltaria, auzorik ezkutuenean ere. Izen, abizen, lanbide eta gertakizunak ezagutzen dituena, zeresanik sekula faltako ez zaiona, ezta erantzun gordinik ere merezi duenarentzat. Taila handiko gizona Xebastian Lizaso
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Onintza Irureta Azkune
#2
Jon Garaño
#3
Lander Arbelaitz Mitxelena
#5
ARGIA
|
Bizi Baratzea
Azkenak
2024-11-23
Ioritz Gonzalez Lertxundi
Lanbroa
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
2024-11-23
iametza
21. #Euskarabildua24 hausnarketa: Miren Berasategi eta Maider Likonarekin
MULTIMEDIA - Hodeia ez da existitzen
2024-11-22
Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
2024-11-22
Xabier Letona Biteri
Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
2024-11-22
Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
2024-11-22
ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
2024-11-22
Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
2024-11-22
Onintza Irureta Azkune
Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
2024-11-22
Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
2024-11-22
Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
2024-11-22
Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
2024-11-22
Xabier Letona Biteri
Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
2024-11-22
Uxue Gutierrez Lorenzo
Añube
Elkar besarkatzeko musika
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]
Eguneraketa berriak daude