Donostiak, edozein hiriburuk bezala, garraio ugari du, hiri autobusak, aldirikoak, trenbideak... Hala ere, egun, enpresa bakoitzak duen eskaerari erantzunez funtzionatzen du eta ez dago inolako koordinaziorik batzuen eta besteen artean. Pertsona batek, autobusa eta trena erabili behar baditu egun berean, txartel ezberdinak erosi behar ditu, eta ordutegiarekin ere oztopoak izango ditu. Donostiako Udala, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza harremanetan daude arazoari irtenbidea emateko eta horretarako, Donostialdeko garraiobide publikoa koordinatuko duen organoa eratu nahi dute. Organo honen helburu nagusia txartel bakarra sortzea litzateke.
Garraiobide publikoaren erabilpen maila ona da Espainiako beste hiriburuen aldean: pertsona batek 150 bidaia inguru egiten ditu urtero. Egunero, 86.000 hiri bidaia egiten dira astegunetan eta 186.000 bidaia, aldiriko autobus eta trenbideetan. Iaz, 27 milioi pertsona baino gehiagok hiriko autobusak erabili zituen, aurreko urtean baino milioi bat gehiago. Administrazioak txartelen % 28 ordaintzen du eta gainontzekoa bidaiariak.
Taxi-bus zerbitzua
Donostiako hiri garraioko sarea zabala da, hogei linea daude, guztira, 80 autobus dituztenak eta auzo gehienak ongi komunikaturik daude. Etxebizitzen % 98k 500 metrora autobus geltokiren bat du. Hala ere, badaude autobus zerbitzu txikia duten zonaldeak ere, hala nola, Igeldo, Ulia eta zenbait poligono. Bertatik, autobusa orduro besterik ez da pasatzen, eskaera txikia baita.
1997an taxi-bus zerbitzu berria abian jarri zuten dentsitate txikia eta errepide zailak zituen San Roke auzoan eta iaz, Jai Alain eta Morlansen zerbitzu bera jarri zuten. Autobusa igaro beharrean, taxi batek hartzen ditu bidaiariak. Datozen asteotan zerbitzu bera eskainiko zaie Ulia eta Arriolako auzolagunei.
Udaleko arduradunek diotenez, ez du merezi autobus lineak jartzea aipatu auzoetan, diru sarrerak eskasak bailirateke eta linea bat mantentzeak 25 milioi pezeta inguru balio duelako urtero.
Donostia izan da Espainian taxi-busa abian jarri duen lehendabiziko hiria, baita hiri-autobusetan txartel elektronikoa sartzen lehena ere. Sistema hau 1997ko abenduan jarri zuten martxan.
Behin behineko autobus geltokia behin betiko noiz?
Donostiak ez du bidaia luzeko autobusentzako geltokirik. Egon badago behin-behineko geltokia Pio XIIko plazan, baina ez du leihatila zerbitzurik ezta informazio zerbitzurik ere.
Duela hogei urteko arazoa da baina badirudi instituzioak orain prest daudela irtenbide egokia lehenbailehen emateko. Dagoeneko, Batzorde berezia osatu da Eusko Jaurlaritza, Diputazioa, Udala eta enpresa ustiatzaileen artean, dauden proposamenak aztertu eta egokiena aukeratzeko. Hiru gune proposatu dira autobus geltokia kokatzeko: Easoko Zentenario plaza, Pio XII eta Amara-Loiolako Erreskastoak. Aipatu Batzordeak hemendik bi edo hiru hilabetera, bidaiariak enpresa ustiatzaileak eta ikuspuntu urbanoa kontuan hartuz, behin-betiko kokalekua erabakiko du.
Kotxea gero eta gehiago erabiltzen da
Azken hamar urteotan, Donostian ezezik, hiriburu gehienetan, jendeak gero eta gehiago erabiltzen du kotxea. Bizimoduak aldatuz doaz, hots, etxebizitzak espazioan sakabanaturik eraikitzen dituzte, zentru komertzialak hiri zentrutik urrun egiten dituzte... Honek guztiak kotxea hartzearen beharra ekarri du.
Donostiak, nahiz eta hiri autobusak erabiltzen dituen jendearen kopuruak gora egin, fenomeno hau nozitu du. Horregatik, udaleko teknikariek diotenez, etorkizunera begira, garraio publikoko kudeaketak aldaketa bortitza beharko du, bestela, autobusak bidaiariak galduz joango dira kotxearen onurarako. Udaleko teknikariek zenbait ideia proposatzen dute, beste batzuren artean, garraio sarea planifikatuko duen Batzordea osatzea, sarearen irudi hobea eskaintzea, enpresek ez dezatela beraien artean konpetitu eta autobus bideak hobetzeko neurriak hartu: markesinak egoera onean eduki, autobusentzako bide gehiago jarri...
Lurrazpiko aparkalekuak nonahi
Donostiako lurrazpiko aparkalekuen kopurua handia da Espainiako beste hiriburuen aldean. Egun, 30 inguru daude, guztira 10.000 plaza dituztenak. Etorkizun hurbilera begira beste hamarren proiektuak ikertzen ari dira. Hala ere, Donostian aparkalekuak ez dira batere merkeak, partzela batek, batez beste bi milioi t'erdi balio du.
Udaleko trafikoko arduradunek azaltzen dutenez, Donostian, lurrazpiko aparkalekuetan kotxea uzteko ohitura handia dago, eta horregatik, egunean zehar beteta egoten dira. Hori dela eta, aparkalekuen dotazioa oso altua da. Gaur egun, 28 lurpeko aparkaleku daude, 9.117 tokiekin. Toki hauetatik, % 56 bertoko biztanleenak dira eta gainontzekoak publikoak erabiltzen ditu. Zentroan eta Amara Berrin daude aparkaleku gehienak.
Alabaina, Donostian aparkaleku plaza bat erostea oso garestia da maila kreatikoa dela-eta, hau da, lurrazpian dagoen ur-maila dela-eta. Lurpeko aparkalekuak egiteko, zuloak egin behar dira, eta puntu jakin batera iristean ura ateratzen da. Donostian, itsasoaren ondoan dagoela medio, ura berehala ateratzen da. Horregatik, hormigoizko hormak egin behar izaten dira ura sar ez dadin eta horrez gain losa oso lodia eraiki behar da, uraren presioak aparkalekua igo ez dezan. Honengatik guztiagatik diru asko behar da aparkalekuak egiteko. Plaza batek batez beste, 2,5 milioi pezeta balio du.
Ura ez da lurpeko aparkalekuak egiterakoan eraikitzaileek aurkitzen duten oztopo bakarra. Boulevard-eko 500 plazako parkinga egiten hasi zirenean lurrazpian antzinako harresi batzurekin egin zuten topo eta errespetatu behar izan zituzten. Auzi honek eztabaida handia eragin zuen hirian. Harresi horiek mantentzeak proiektua asko garestitu zuen.
Donostiak beste hamar bat parking izango ditu
Donostiako Udalaren joera, biztanleek egiten dituzten eskaerak kontuan hartuz, udalarenak diren lur zatietan aparkalekuak egitea da. Orain beste hamar bat egiteko proiektuak dituzte eztabaidagai udaleko arduradunek.
Antiguako Benta-Berri plazan bertoko bizilagunentzako parkinga egiteko proiektua idazten ari dira. Bidebietan dagoeneko, martxan dago 128 plaza izango dituen parkinga. Hemendik urte t'erdira zabalik egotea espero du Patxi Beloki Udaleko Errepide Publikoen zinegotziak. Parkinga egitearekin batera bertan dagoen plaza berritu eta konpondu egingo dute, egoera txarrean baitago.
Aztertzen ari dira bestalde, Errege Katolikoen kalean eta San Martin merkatuan lurpeko aparkalekuak egiteko proiektuak. Lehenengoaren eraikuntza bertoko merkatariek eskatu dute. Udaleko teknikoen esku dago proiektua eta onartzen baldin badute 110 plazako parkinga eraikiko litzateke, bakar-bakarrik auzolagunentzako.
Parkinga egiteaz bat zonaldea oinezkoen erabilerarako jarriko litzateke. San Martin merkatu berrian hiru solairuko aparkalekua egiteko proiektua aztertzen ari dira Udalean.
Amaran egun hamar aparkaleku daude eta beste bat egin nahi dute Armeria plazan. Hauxe da aparkalekua egiteko geratzen den leku bakarra. Bertoko auzolagunentzat izango da.
Merkatariek Frantziako Pasealekuan aparkaleku bat nahi dute. Hala ere, ustiatzaileek uste dute toki horretan aparkaleku batek ez duela eskaera nahikorik izango eta Udaleko arduradunak bitartean, ikerketak egiten ari dira. Udaletik adierazi dutenez, zaila izan liteke bertan aparkalekua egitea bertatik ura garraiatzen duen hodi lodi bat igarotzen baita.
Larratxon ere, hiru gune aztertzen ari dira parking berri bat egiteko asmoz.
Dagoeneko martxan dagoena Zurriolan kokatu den Kursaaleko aparkalekua da. Udarako zabalik egotea espero dute arduradunek, Jauregiaren inauguraziorako (abuztuan ziurrenik) . 500 toki izango ditu eta oraindik erabakita ez dagoen arren, erdiak Zurriola inguruko auzolagunentzat izango dira eta beste erdiak publikoarentzat