Aragoi ibaitik historian murgilduz


2017ko azaroaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Galipentzu berritik abiatuko da oraingo bidea, Aragoi ibaia ezagutzeko. Goiko Galipentzu herria bukaeran bisitatzea aginduta dago. XII. mendeko hiribildua dugu, eta aipatzekoak dira bere bi elizak, San Salbadorrekoa, (Nafarroan kriptadun gutxien dutenen artean eredu, horma margoak Nafarroako Museoan ikusgai direlarik), eta San Pedrorena bestea. Erdi Aroan lehenik musulmanengandik babesteko eta gero Aragoiko koroaren aurkako gerretarako; gazteluaren aztarnek denborari eta herriari irri, tente diraute.
Plazatik Galipentzurako errepideari jarraituz, ezkerrera lehenengo pista hartu, (0,4 Km) eta zuzenean zubirarte joan beharra dago. Zubiak berak istorio ederrak konta lekizkiguke, XVIII. eta XIX. mendeetako gerretan suntsitua izan baitzen. Gainera lehen karlistadan, 1837. urtean, bertatik abiatu zen Karlos erregea Aragoiko konkistan. Ez litzateke harritzekoa izango erromatar garaian bertan ere izatea, udalerrietan miliarioen aztarnak aurkitu izan baitituzte. Ibaiaren beste aldean eskuinetik Aragoiren bideari helduko diogu eta mendi malda honetan Erreserba Natural txiki bat sortu zenez, gozatu inguruaz.
(9,4 Km). Zuzen segi, ezkerretik korraliza batera doan bidea utzirik. Eraiketa hauek, harlanduzko pilarez nahiz adreiluz osatuta daude, estali gabeko bailekin. Horma batera erantsitako artzainaren etxoladun eredu zenbait topatuko dugu. (13,3 Km). Zuzen jarraitu bidea, ezkerreko pistatik baztertuz.
(15,5 Km). Gurutze bat bihurgune baten ondoren aurkituko dugu, ezkerretik ubide bat dakusagu eta eskuinetik korraliza baten aztarnak. Bideak zuzen jarraitzen du, eta handik kilometro gutxira (18,3 Km), pista hobeari helduko diogu. Zerealetako landa artean presa eta askaltoki bat dugu atsedenaldirako toki aproposena, (20,2 Km). Berriz bidea jarraituz Zarrakaztelura iritsiko gara. Herria zeharkatzen ari garela, eliza erromanikoa, XVI. mendeko abade jauregia eta XX. mendeko udaletxea duen enparantzatik pasako gara, kale estu batek errepidearekin topo egin arte. Bertatik eskuinera bidegurutzeraino.
Ezkerretik hartuta, errepidez, Oliva monastegirarte, (26,7 Km) hurbilduko gara. Zati hau ez dago zertan eginik, baina tokiak merezi du. Penintsulako Zisterreko monastegien artean hoberen kontserbatutakoa da eta XII. eta XIII. mendeetan igaro zituen bere urterik oparoenak, hainbat nafar errege eta zenbait Aita Santuren babesa zela medio. Abadeak, mende hauetan zehar beraien ondasunak handitzen zituzten neurrian, lurrak monastegi inguruan biltzen saiatu ziren, baita beraien ordenako oinarriei helduz nekazari lanetan aritu ere, abelzaintzari garrantzi handia ematen ziotelarik. Antza denez, Erdi Aroaren bukaerarako euren lanetatik bizi ordez errentari gisa zirauten eta arrazoi horregatik eta Nafarroa Gaztelaren menpe gelditu zenean, fraideen egoera okertu egin zen. Konbentzioko gerran ospitala bilakatu zen eta Independentziako gerran zakuratua suertatu zen. Baina, azkenik, 1835. urteko desamortizazioarekin sekularizatu egin zituzten elizgizon guztiak. Monastegiaren zatirik aipagarrienak eliza, klaustroa eta kapituluetarako gela dira; guztien ezaugarria hornidura urria da.
Itzuli Zarrakaztelura eta handik Murelu-Konderarte, (31,3 Km) non errepide nagusiaren eskuinetik baztertu behar garen, Uxuerarte doan errepidetik Zaraitzu arte. (36.8 Km). Errepidea utzi eta zuzenean doan pista hartu beherantz.
(38,3 Km). Erne ibili eta ezkerrera doan lehenengo bidea hartu, nahiz eta lurrezkoa izan, ez abiatu eskuineko pistatik hobea bada ere. Geroago (41,1 Km) segi zuzen, eskuineko pista utziz, eta (44 Km) ezkerrekoa laga, hasierako zubirarte. Aurrerago, eskuinetik abiatuko gara herrira beste aldetik iristeko, era honetan ibilbidea amaituz

Azkenak
2025-03-28 | Sustatu
La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko du Puntueus-ek

Azken aldian, asteburuetan, Internet ez dabil ondo. Hasieran, zaila zen webguneei ezarritako blokeoen zergatia ulertzea; orain, badakigu Espainiako La Ligak agindu zituela, futbola modu ilegalean emititzea saihesteko. La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien... [+]


Abenduaren 27an Bilbao Arenan milaka euskaltzale batzeko dei egin du Kontseiluak

Bilbon eginiko aurkezpenean iragarri dute ekitaldia, euskarari "arnas berri bat emateko eta behar duen indarraldia gorpuzten hasteko" lehen urratsa izango dela nabarmenduta. Euskaltzale guztiei, baina, oro har, "justizia sozialean eta gizarte kohesioan aurre... [+]


“Ez genuen komunik, ez urik, ez argindarrik... eta hori ere kendu digute!”

Aljeriatik datoz Mohamed eta Said [izenak asmatuak dira], herri beretik. “Txiki-txikitatik ezagutzen dugu elkar, eskolatik”. Ibilbide ezberdinak egin arren, egun, elkarrekin bizi dira Donostian, kale egoeran. Manteoko etxoletan bizi ziren, joan den astean Poliziak... [+]


Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Intza Gurrutxaga Loidi, EHE-ko kidea
“Oldarraldiaren aurrean, hainbat administraziotatik, adibidez, koldarraldia dator”

Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]


Bidasoako haur eta gazteen psikiatriako kontsultaren itxierak haserrea piztu du

Pazienteek Donostiara joan behar dute arreta jasotzeko. Osasun Bidasoa plataforma herritarrak salatu du itxierak “are gehiago hondatuko” duela eskualdeko osasun publikoa.


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Eguneraketa berriak daude