BASO NATURALAK ETA ARTIFIZIALAK

  • buruz asko hitz egiten da. Balantzan jartzen dira basotik ateratako egur kopuruaeta basoak dituen gainerako egitekoak. Oreka lortzea ustiapen ekonomikoa eta basoaren bestelako aberastasuna elkarbizitzen hastea litzateke.

2017ko azaroaren 28an
Basoetaz eta oro har, landaretaz ari garen honetan interesgarria da, ezbairik gabe, ingurumari horretan usu erabiltzen den hainbat kontzeptu aipatu eta azaltzea.
Esate baterako, baso natural eta baso landaketa bereizten hasi aurretik komeni da landaretza potentzialaren kontzeptua azaltzea. Eskualde jakin bateko landaretza potentzialetaz ari garenean, zera adierazi nahi izaten da, eskualde edo zonalde horretan, dagozkion baldintza edafologiko, klimatiko, topografiko eta abar luze baten ondorioz eta gizakion eraginik gabe, edukiko genukeen landaretza mota. Euskal Herrian, oso toki gutxitan egiten dute bat, landaretza potentzialak eta benetan une honetan dagoen landaretza motek, alabaina, garrantzitsua izaten da, potentzialki zein landaretza mota egongo litzatekeen jakitea, ondoren, eraldaketa maila zehazteko.
Eraldaketa hau ez da izaten soilik espezie mailan, hau da, gune jakin bati espezie jakin batzuek dagozkiela eta orain beste batzuk ditugula, ez, eraldaketa beste maila batzuetan gerta daiteke. Adibidez, askotan gertatzen da, gune batean landaretza potentziala pagadia izatea eta egun, gune horretan pagadia mantentzea. Baina, pagoa, pagoa izateagatik ez da pinua baino naturalagoa eta beraz, pagadi hori oso uniformea baldin bada, zuhaitz guztiak adin beretsukoak baldin badira eta oro har egitura homogeneo eta artifiziala aurkezten badu, ezin esango dugu, pagadi natural eta eder baten aurrean aurkitzen garenik.
Kontuan izan behar dugu, baso bat ez dela soilik, zuhaitz multzo edo pilaketa bat, baizik eta funtzionamendu eta egitura jakin bat duen ekosistema bat. Beraz, ekosistema horretan, basoko espezie ugari edo ikusgarrienez gain, beste motatako landaretza egongo da, eta hortaz gain mota guztietako animalia, onddo, bakterio eta bizidunak izango ditugu, beraien artean dituzten elkarrekintza eta elkarbizitza guztiekin.
Baso landaketa batek nekez bete ditzake, aurretik aipaturiko baldintza guztiak, baina kontuan izan behar dugu, jarduera ekonomiko baten aurrean gaudela eta beste lehentasun batzuk dituela. Edozein modutan ezin da ahaztu baso izaera hori, eta beraz baso batek betetzen dituen beste funtzio horiei ere garrantzia eman beharko litzaieke.
Hori dela eta asko hitz egiten da azkenaldian "baso jasangarria"z. Kontzeptu hau, duela gutxi azaldu da bazter guztietara eta egia esan definitzeko nahiko erraza da, nahiz eta gero praktikara eramatea beste kontu bat izan. Baso bat jasangarria izan dadin, beharrezkoa da planifikazio zehatz baten baitan izatea eta ondorioz, oso zorrotz neurturik egongo litzateke baso horretatik atera behar den egur kopurua. Ez lirateke soilik interes ekonomikoak gailenduko, baizik eta basoen funtzio aniztasuna babestuko lukete, era jasangarrian

Munduko bizidun gehienak "bataiatzeke"
Hitzetik hortzera darabilzkigu, basoen kontserbazioa, zuhaitzen garrantzia eta tankera horretako kontzeptuak. Gutariko gehienok badakigu baso tropikaletan zer gertatzen ari den, sarraski horiek naturarentzat kaltegarri izan daitezkela ere badakigu, eta gutxi edo gehiago zuhaitz batek naturan edo ekosistema batean jokatzen duen papera azaltzeko gai izango ginateke. Hau, dibulgazio mailan, ekologiaren garaipena izango litzateke, hau da, naturan gertatzen diren prozesuei buruzko dibulgazioa erruz zabaldu da azken urteotan. Naturan partehartzaile diren izakiei buruzko kontuak berriz, hau da, kontzeptu sistematikoak, izaki bizidunak identifikatu, sailkatu, bereiztu eta antzeko lanek, indarra galdu dute eta beste garai bateko kontuak direlakoan dago jende asko. Oraindik munduko bizidun gehienak aurkitu gabe daudenean, izaki gehienak "bataiatzeke" dauden garai honetan, sistematikak garrantzi handiagoa eduki beharko luke.
Bide honetatik egin du apustu Jesus Lopez biologoak, landareen munduan trebatu da bera eta erronka bat du soinean, ahalik eta jende gehienari, gure etxe inguruan, gure herrian dauden zuhaitz eta zuhaiskak zeintzuk diren erakutsi eta berauek bereizten erakustea: «

Ez da lan makala zuhaitz eta zuhaiska espezie desberdinak bereizten erakustea, baina oso modu sinple eta ikusgarrian, herbario ibiltari bat dut prestatua
». Dagoeneko hainbat herritako kultur etxetan egon da ikusgai eta beste batzuk ere baditu hitzartuta. Asko zaindu behar izan du aurkezpena: «

Hiru urtez aritu naiz laginak bildu eta prestatzen, 50 bat espezie desberdinen, hosto, lore, fruitu, eta enbor zatiak jarri ditut ikusgai, horretaz gain, espezie bakoitzari buruzko bitxikeria deigarriren bat ere sartu dut
».
Jendeak oso harrera ona egin dio erakusketari, izan ere Jesusen ustez oraindik, oro har, ez ditugu bereizten espezie desberdinak, eta noski, helburua ez da denok botanikari prestuak bihurtzea, baina oinarrizko espezieak bereiztu beharko genituzke: denek ez dute balio bera, batzuk bestek baino garrantzi handiagoa dute, eta abar

Euskal Herriko zuhaitzak "Armada Real"eko untzientzat
Herri aldapatsu eta heze honetan basoak betidanik izan du garrantzi handia bertako herritarrengan. Dena den, ez dira beti modu orekatuan ustiatu eta ondorioz, degradazio prozesu nabarmena eman zen, batez ere isurialde atlantikoan, XIV. mendetik, XIX. mendera arte. XIX. mende amaierako egoera benetan negargarria zen eta inguru honetako baso gehienak desagertu ziren. Mende honen hasieran ekin zitzaion berriro basoen zabalkundeari gaur egun dugun egoerara iritsi arte.
Biztanleria kopurua hazi zen heinean, urritu ziren basoak, izan ere, elikagai gehiago behar ziren biztanle eta abereentzako, eta ondorioz nekazaritzak lurrak ebatsi zizkion basoari. Beranduago, burdinola eta untzigintzaren eragina pairatu zuten basoek. Kontu jakina da, XV. eta XVIII. mendeen artean Espainia eta beste herrialdeen artean izandako gerra gehienetan parte hartu zuten "Armada Real"eko itsasuntzi gehienak Euskal Herriko untziolatan egin zituztela. Kontu hauei neurria behar den moduan hartzeko aipatu dezagun, esate baterako, "Armada Invencible" izenez hain ezaguna den armadako itsasuntziak eraikitzeko, miloi bat metro kubiko egur erabili omen zela, gutxi gora behera, gaur egun urte baten buruan Euskal Herrian produzitzen den egur kopuruaren erdia. Eta haiek beste garai batzuk ziren


Azkenak
2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Jesus Carrera “diktadurak sortutako egoera bidegabeen biktimatzat” aitortu du Hondarribiko udalak

Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.


Tokiko espezieekin osatutako basoa landatzeari ekingo diote igandean Arrankudiaga-Zollon

Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.


2025-01-17 | Antxeta Irratia
Dagoeneko 1.000 autoinkulpaziotik gora bildu ditu J’accuse kanpainak

Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]


2025-01-17 | Gedar
Soraluzen ‘desokupei’ aurre egiteagatik deklaratu beharko du lagun batek

 Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.


Ezezkoa eman dio Eskoriatza eta Aramaio arteko parke eolikoari Espainiako Gobernuak

Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.


Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


Eguneraketa berriak daude