IPARRALDERAKO ESKEMAREN GARAPENA BIDARTEAN DAGO

  • 1996an hasi zen hainbat eremuen garapena. Bi urte ondotik, hauxe dugu lehen balorazioa. Battita Boloki idazkariaren iritzian, koalitatiboa baino balorazio koantitatiboa da.

2021eko uztailaren 19an
Zazpi atal ari dira lantzen Garapen Eskema barruan, eta beraietan 93 proiektu biltzen dira. Erdiak hasiak eta beste erdiak lantzear edo esperoan daude. Landuenetatik abiaturik, atal bakoitza zertan den ikusiko dugu jarraian.


AZPIEGITURAK.

Bidasoako zubien gainetik 15.640 ibilgailu iragan dira egunero; 5.600 garraio astunak izaki. Iaz garraioa % 14 emendatu zen. Ipar Euskal Herria pasaia lekua da eta errepideak azkartu aldera bi proiektu lantzen ari dira egun. Baionatik Hendaiaren artean garraio zerbitzu bat muntatzeko estudioa, batetik. Garraio kolektiboa sustatu nahi da Baiona eta Donostia arteko zirkulazio ardatzan. Bestetik, Iruñea eta Bordele lotuko lukeen errepidearen estudioa dago. Nafarroako Gobernua eta Departamenduko Kontseilu Orokorraren esku dagoen proiektu honetan Garapen Kontseiluak ere eskusartze zuzena du. Era berean, RN10 eta RN 117 nahiz A63 eta A64 arteko lotuneak hobetzen ari dira. Baita Maule, Donapaleu eta Donibane Garazi lotzen dituen errepidea eta kostapartera doazenak ere. Baionako itsasportua eta AHT (Abiadura Handiko Trena) edo TGV delakoa estudioan daude oraindik.


BIZILEKUA ETA INGURUMENA.

Aurreko atalarekin batera bi hauek osoki proiektatuak daude. Bizilekua eta eguneroko bizitzari dagokionean, munta handia dauka Garapen Eskemak izendatu duen Erdiguneak. Kostapartea eta Barnealdearen artean kokatzen da. Hazparne, Kanbo, Senpere eta Uztaritze hartzen dituen erdigune honetan zerbitzu politika berezi bat lantzen ari da. BAM (Baiona-Angelu-Miarritze) delakoak betetzen dituen funtzioak bertan finkatu nahi dira. Era berean, barnealdeko herri haundiak, Baionara etorri gabe autosufiziente izatea lortu nahi da. Ingurumena atalean, ura eta hondakinak izan dira aztergai. Uste dugunaren kontra, Ipar Euskal Herriko urak ez dira uste bezain txukunak. Ibaietako urak ez doaz hain sano eta kalitateko ura itsasoratzeko politika berri bat lantzen ari da. Itsasora nahiz Aturri ibaira doazen urek ez dute Europako arau berriak exigitzen duen kalitatea. Kalitateko ura erdiesteko proiektuak 800 milioi liberako aurrekontua du (20.000 milioi pezeta), honela banaturik: BAM distrituan 400 milioi, Donibane Lohitzunen 150 milioi eta 250 milioi gainontzekoan.


EKONOMIA GARAPENA.

Laugarren atal hau, erdibidean dago; hainbat sektoretan garaturik. Nekazaritza eta arrantza ditugu ahulenak. Gizarte zibileko ekile guztiak mahaian eseritzea zaila izan zenez, proposamen gutti agertu zen. Egun, bi talde ari dira txosten berriak lantzen. Industria alorra doa hobekien, bi proiektuetan joan ere. Batek, enpresa eta eskola arteko harremana sustatzen du. Enpresa sorrerako hiru zentru zabaldu dira jada; barnealdean hain justu: Maulen Odace, bertako Lizeo Teknikoarekin elkarlanean; alor mekanikoari atxikia. Donapaleun, Indar izeneko zentroa Laborantza eta Interface zentroekin ari da. Hazparneko Lizeko Teknikoarekin Aldatu zentroa ari da. Hauek guztiak Bidarteko Izarbel teknologia zentroarekin lotuak dira. Bestalde, enpresak bermatzeko «Diru fondo» ekimena dago. Lanbide Ganbararen eskutik, bankuek mailegu eskuragarriak ematen dituzte. Turismo alorrean, kostapartea eta barnealdearen arteko eskaintza osagarriak egin ahal izateko, turismo-agentzia berriak egokitu dira Maule, Donibane Garazi eta Baigorrin. Turismoaren sustapena lurralde osoan batera burutzeko xedea dago. Osasuna alorrean 400 milioi liberako inbertsioak egin dira Baionako ospitalea indartzeko. Donostiako ospitaleekiko harremanak erraztuko dituen behaketa saila eratu da. Aldi berean, Baionako eta barnealdeko beste ospitaleen arteko hitzarmenak gauzatu dira, larrialdi nahiz haurdunaldi kasuak hobekiago artatzeko. Azkenik, funtzio logistikoa egituratzeko egitaraua abian dago.


FORMAKUNTZA.

Jarraian datozen hiru eremuak oso dira garrantzitsuak, eta guttien garatu direnak. Formakuntza edota goi-mailako ikasketei dagokien atalean Baionako unibertsitatea dago. Paueko unibertsitatearen adarra da, baina programa berri bat landu nahi da aitzinatzean. Programa laurtekoa izan ohi da, eta 1999-2000 ikasturteari begira norabide berriak ezarri dira euskal unibertsitate autonomoago bat ukan aldera. BAM (Baiona-Angelu-Miarritze) distrituak laguntzen du ekimena. Proiektuak unibertsitatea eta lizeoak lotuko ditu, baita lantegiak ere. Alor zientifiko eta teknikoari atxikia da bereziki, eta 70 milioi liberako inbertsioa du honetarako. Gizarte sektore hainbatek eskatzen duen unibertsitate propio izatetik urrun dago, baina duela bost urte erdiets zitekeena baino askozaz gehiago da Garapen Kontseiluko kideen aburuz.


KULTUR ANTOLAKETA.

Kultur eremua izan da gaizkien tratatua Iparraldean. Instituzioetan aurrekontu oso apalak erabili dira kultur sustapenerako. Uneon, hiru dira kultur politika berezia hedatzeko azkartu nahi diren guneak. Euskal Kultur Erakundearen (EKE) bitartez kulturgune eta areto berriak eratzen ari dira Donapaleu, Hazparne, Maule, Uztaritze eta Bastidan. Bestalde, Izurako Haize Berri elkartearekin batera, San Jagobaren bide inguruan kultur proiektu bat lantzen ari da. Irisarrin, euskal ondarearen heziketarako zentroa eta Luhoson Euskal Herriaren historia hobekiago ezagutarazteko zentroa. Azken hiru hauek, turismoa sustatzeko ekimenen barruan. Urrunago ikusten da Baionako Museoaren irekitzea, eta honek Iparraldeko euskal kultur etxeen koordinaketan har lezakeen funtzioa.


HIZKUNTZ ANTOLAKETA.

Iparraldean ez da euskaraz hain gutxi mintzatu sekulan, eta aldi berean hainbesteko gogoa izan ikasteko. Estatu frantsesaren hizkuntz politika ezak oso zailtzen du arlo honen garapena. Hiru dira Garapen Kontseiluak abiarazi dituen ekimenak; hiruak gauzatzetik urrun dira hala ere. Irakaskuntzan ari diren Seaska, Ikas-Bi eta Haziak proiektu komun bat lantzen ari dira, eta berau Hezkuntza Nazionalaren onespenaren aiduru dago. Hedabideen alorrean hainbeste gertatzen da, Euskal Irratiak eta Radio France Pays Basque elkarteek beren proiektuak ahalbidetzeko planaren bermea espero baitute. Hizkuntz Kontseiluaren osaketa eratze bidean dago. EKEk hartu du zeregina, eta kultur elkarte nahiz gizarte eragileekin eztabaidan dihardu. Artean, euskara helduen irakaskuntzan, bere presentzia bizitza publikoan eta administrazioan ziurtatu gabe dago. Garapen Kontseiluko kideen esanetan, tankerako proiektua egitea gauza berria da Estatu frantsesean. Estatu, erregio, departamendu, distritu, udal nahiz eragile pribatuekin batera aritzeak lurralde eskemaren aplikazioa geldotzen omen du


Azkenak
2025-01-20 | ARGIA
Otegi buru, “belaunaldi berri batek” hartuko du EH Bilduren gidaritza

EH Bilduk astelehen honetan abian ipini du mahai politikoa berritzeko barne prozesua. Zuzendaritzak zerrenda proposatu du. Arnaldo Otegik buruzagi izaten segituko du.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Iruñeko Erorien Monumentua eraistea eskatu dute

Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Ortuzar prest agertu da EAJren buru izaten segitzeko

Abian da EAJren barne prozesua. Lehen fasea urtarrilaren 20tik otsailaren 2ra bitartean egingo da. Gaurtik aurrera, Ortuzarrek alderdiaren buru izaten jarraituko duen erabakitzeko aukera izango dute EAJko afiliatuek.


2025-01-20 | Julene Flamarique
Sunsundegiren aldeko manifestazioa: “Sakanan bizi eta lan egin nahi dugu”

Sunsundegik “produktua eta merkatua” dituela azpimarratu dute Altsasun eginiko manifestazioan. “Nafarroarentzat enpresa estrategikoa” izan daitekeela defendatu dute langileek, eta itxiera “aukera gisa ulertzen ez dutela” ziurtatu.


2025-01-20 | ARGIA
Nazioarteko eskuin muturrak inguratuta hartuko du presidente kargua Trumpek

Donald Trumpek asteleheneko 18:00etan (12:00ak Washingtonen) egingo dio zin AEBetako presidente izateari. Europako eta beste hainbat herrialdetako eskuin muturreko estatu buruak gonbidatu ditu inbestidura ekitaldira. Egun bakar bat lehenago emandako mitinean aurreratu duenez,... [+]


2025-01-20 | Leire Ibar
Su-etena indarrean, Israel eta Hamas hasi dira bahituak trukatzen

Igandetik indarrean da Hamasek eta Israelek nazioarteko bitartekaritzarekin adostutako su-etena. Lehen egunean 69 emakume eta 21 nerabe askatu ditu Israelek, horietako bederatzi adingabeak, eta Hamasek hiru israeldar. Gazara laguntza humanitarioko 630 kamioi ere sartu dira.


Joxe Mari Esparza: “Txikitik handira borrokatu behar dugu, egunerokoan gertu ditugun gauzak aldatuz”

Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]


2025-01-20 | dantzan.eus
Martxora arte kalez kale eta etxez etxe ibiliko dira kaskarotak Lapurdin

Bi asteburu direla atera dira lehen kaskarotak: Beskoitzekoak. Eta martxora arte larunbatez eta igandez astero ibiliko dira herriko auzoetan etxez etxe dantzan eta festan. Goiztiarrenak eta irteera gehiena egiten dituztenak dira Beskoitzeko kaskarotak, baina ez bakarrak... [+]


2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


Eguneraketa berriak daude