Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko irailaren 18an
EUSKARAZKO ARGOTAK ERDARA ITURRI
Argot edo jerga, ingurune, klase, lagunarte edo lanbide bereko pertsonek hizkuntza ez formalean erabiltzen duten espresio multzoa bezala definitu ohi dute hiztegi gehienek. Euskaraz ba al dago horrelakorik, alegia pertsona talde desberdinak bereizten dituen hizkerarik? Hizkuntzarekin jolasteko modua da. Berreskura dezagun!
Talde bateko partaideak identifikatzeko eta besteengandik bereizteko hizkera berezia dela eransten du Fernando Lazaro Carreter-ek «El dardo en la palabra» izenburuko liburuaren egileak. Hasieran gaizkileen hizkera definitzeko erabiltzen zen jerga edo argot hitza, baina orain esanahia zabaldu egin da eta edozein arlotan erabiltzen da. Askotan lanbide batekoak dira argotak, baina baita ikasleen artekoak, kuarteletakoak, kartzelakoak, lagunartekoak edota familiartekoak.
Talde bateko partaideak identifikatzeko eta besteengandik bereizteko hizkera berezia dela eransten du Fernando Lazaro Carreter-ek «El dardo en la palabra» izenburuko liburuaren egileak. Hasieran gaizkileen hizkera definitzeko erabiltzen zen jerga edo argot hitza, baina orain esanahia zabaldu egin da eta edozein arlotan erabiltzen da. Askotan lanbide batekoak dira argotak, baina baita ikasleen artekoak, kuarteletakoak, kartzelakoak, lagunartekoak edota familiartekoak.
KOMUNIKABIDEEN ERAGINA.
Euskaraz hizkera ez formalean hutsune nabaria sumatzen da haur eta gazteengan bereziki. Gazteek erdaratik hartu ohi dute hizkera hori, euskal komunikabideen eragina txikia baita oraindik. Hala ere, euskarazko telebistan «Goenkale» edo «Txiskola» bezalako saio arrakastatsuek horretan lagundu dutela esan daiteke. Hitanoa zabaldu egin da azkenaldian eta «estutu garuna laguna», «hori egina zagok» edo «mihia zulora» bezalako esamoldeak euskarazko hizkera bereziaren zabalkundearen adibidetzat har daitezke. Bestelako adibide bat jartzearren,
Tumatxa
hitza da aipagarri; Antton Olariaga marrazkilariak sortu eta Zakilixut bere pertsonaiaren ahotan jarri zuen. Hitz hau zabaldua da dagoeneko.
Eremu euskaldunetan betidanik izan dira horrelako hizkerak eta gune horietan errazago sortuko dira beti horrelakoak (ikus Azpeitia eta Azkoitiako edota Bizkaiko hitz eta esamolde bereziekin osatutako zerrendak). Askotan baserri edo itsas giroarekin lotutakoak izaten dira hizkera bereziak. Bestalde, euskarazko komunikabideen eragina gune horietan handiagoa denez, bertan sortzen dira horrelako joerak. Gazteen kasuan, esaterako, bada musika lantzen duten hedabide berezituetan entzundakotik jasotzen duenik. Asisko Urmeneta komikigile eta marrazkilari nafarraren ahalegina ere aipa daiteke hemen.
Euskarazko ereduen faltan, erdaren kalkoa egiten dugu maiz, Hegoaldean gaztelania eta ingelesera jo ohi dugu eta Iparraldean, aldiz, frantsesera, hizkera konnotatiboa erdaratik baidator. Gaztelaniako
Eremu euskaldunetan betidanik izan dira horrelako hizkerak eta gune horietan errazago sortuko dira beti horrelakoak (ikus Azpeitia eta Azkoitiako edota Bizkaiko hitz eta esamolde bereziekin osatutako zerrendak). Askotan baserri edo itsas giroarekin lotutakoak izaten dira hizkera bereziak. Bestalde, euskarazko komunikabideen eragina gune horietan handiagoa denez, bertan sortzen dira horrelako joerak. Gazteen kasuan, esaterako, bada musika lantzen duten hedabide berezituetan entzundakotik jasotzen duenik. Asisko Urmeneta komikigile eta marrazkilari nafarraren ahalegina ere aipa daiteke hemen.
Euskarazko ereduen faltan, erdaren kalkoa egiten dugu maiz, Hegoaldean gaztelania eta ingelesera jo ohi dugu eta Iparraldean, aldiz, frantsesera, hizkera konnotatiboa erdaratik baidator. Gaztelaniako
cheli
jergatik adibidez hitz zerrenda luzea hartu dugu euskaldunok.
Txorba, txapa, mugida, tronko, peña, kolega, baska, martxoso, julai
edo
julandron, ligatu, amuermatu, karroza, bokata, bakata, sudaka, ze fuerte, moskeo, flipatu, tranki, txokolate, esnifatu, kanuto, porro, kolokatu, kamello, pasata egon, kolgatuta egon
eta abar erabiltzen dira sarritan. Ingelesetik heldutakotatik, aipatutako
tumatxa
edo
okei makei
egongo lirateke, besteak beste.
Euskañolaren fenomenoa ez da gazteen arazoa bakarrik. Bertsolariek erabiltzen dituzte zenbait hitz, eta antzerki lanetan eta telebistan ere intentzionalki erabili ohi dira gaztelaniazko hitzak edota beste hizkuntzatakoak. Eta hiperkontrolik edo zuzenketarik ere ez dugu behar argota garatzeko garaian.
Euskañolaren fenomenoa ez da gazteen arazoa bakarrik. Bertsolariek erabiltzen dituzte zenbait hitz, eta antzerki lanetan eta telebistan ere intentzionalki erabili ohi dira gaztelaniazko hitzak edota beste hizkuntzatakoak. Eta hiperkontrolik edo zuzenketarik ere ez dugu behar argota garatzeko garaian.
ZAPO ERDARA ETA ZAPO EUSKARA.
Segura eta inguruetako biztanleak zapo erdara eta zapo euskara izeneko hizkera bereziak erabiltzen hasi ziren lehengo mendearen erdi eta bukaera aldera. Goierriko hiriburua zen garai hartan Segura eta kanpotar asko bizi zen bertan. Segurarrek zapo erdara eta zapo euskara erabiltzen zuten kanpotarren aurrean, hauek esaten zutena ez ulertzea nahi zutenean. M-arekin edo p-arekin jokatuz beste silaba bat eransten zioten hitz bakoitzeko silaba bakoitzari. Modu horretan, atea «amatepeama» izango litzateke adibidez; eta `zer moduz zaude?' berriz, «zeper mopodupuz zapaupudepe», Jolas modura erabiltzen zuten eta gaur egungo bertako gazteek ere erabiltzen dute oraindik zaharrei ikasita.
ZAHARRENEK BEREA.
Adineko jendeak gordetzen du oraindik argot maila bat, gazteenarekin alderatuta, arras desberdina dena. Euskalki bakoitzak gainera, bere jerga propioak ditu, urteen poderioz aldatuz joan direnak. Bestalde, euskara batuak normalizazio bidean etengabe sortzen dituen berrikuntzak mantso samar bereganatzen dituzte zaharrenek.
Asisko Urmenetak erabiltzen dituenak
Ahantzeimer:
Aguratsoak:
Gaubasa:
eLSDarnio:
Neurontzi:
Anderebehekoa:
Kepa Ahulezia:
Orga/makina:
Arti-kuluska:
Manistan:
Paratu:
Paragarri:
Erre(g)insuge:
Berunago:
Lumadun:
Veiculo longo:
Biko:
Extu:
ahantzi eginarazten duen eritasuna
Aguratsoak:
aitamei, gurasoei erraten zaie (seme-alaben, gazteen artean gehienbat)
Gaubasa:
gau-larrutze gordian/iskanbilatsua
eLSDarnio:
droga jakin batek sortarazten duen loria
Neurontzi:
belarritartekoa, burua, kaskoa
Anderebehekoa:
Jaungoikoaren kontrako ez jainkosa
Kepa Ahulezia:
flakia, debilidadea, indarrik eza
Orga/makina:
auto
Arti-kuluska:
idazki sedantea, loa eragiten duena
Manistan:
Aragoi
Paratu:
kitzikatu, goritu
Paragarri:
sexy
Erre(g)insuge:
Drag Queen
Berunago:
pisue, pelma, astuna (inor)
Lumadun:
gay
Veiculo longo:
lesbian
Biko:
bisexual, gillette
Extu:
hetero
Manuel Lekuonak Oiartzunen ijitoei jasotakoak
Eaxi:
Eaxo:
Erromitzel:
Balitxo:
Zitzoi:
Kani:
Mola:
Bokalu:
Mati:
Matitu:
Mautu:
Mangatu:
Xaotu:
Latximur:
Latximurtan:
Gutti:
Guttino:
gizon
Eaxo:
emakume
Erromitzel:
ijito
Balitxo:
zerri
Zitzoi:
katu
Kani:
oilo
Mola:
ardo
Bokalu:
gose
Mati:
mozkorra
Matitu:
mozkortu
Mautu:
hil
Mangatu:
eskatu, eskean ibili
Xaotu:
lapurtu
Latximur:
ilargia
Latximurtan:
ilargitan
Gutti:
piska
Guttino:
piskatxo
"Gazte euskaldunari ezinbestekoa zaio erdal ekarpena"
Deitu al diezaiokegu argota hizkera bereziari?
Inguru nahikoa euskalduna da Lezo. Aberastasun berezia esan nahi al du?
Hala ere gaztelaniaren eragina nabarituko da.
Aipa itzazu esamolde bitxi batzuk.
Ingeleseko hitzak ere entzuten al dira?
Eta helduekin konparatuta, gazteek horrelako hizkera berezia gehiago ala gutxiago erabiltzen dute?
Umeen hizkeraz zer esan dezakezu?
Ez da hitz egokia, baina beharbada egokiena jendeak uler dezan. Hizkuntz aldaera deitzen diot nik. Aldaera soziala dei dakioke. Zorrozki aztertuko bagenu ez da iritsiko aldaera bat izatera seguraski, lexikora mugatzen delako. Nik ez dut uste. Zein eremu komunikatiboz ari gara hitzegiten? Gazteek kidekoen artean erabiltzen dutena eta horretarako beraien artean sartu behar da eta bere giroan erabiltzen dutena entzun. Alferrik litzateke gazte bati galdetzea nola hitz egiten duen.
Inguru nahikoa euskalduna da Lezo. Aberastasun berezia esan nahi al du?
Noski. Hizkuntza formala ondo ikasi dute eskolan. Eta kalean hizkera ez formala landu dutela esan daiteke: mota askotako esamoldeak, esaerak, horien barruan zaharrak edo errutinazko formulak, egunerokoak (Zer moduz? Ondo esan beharko), funtzio formulak (agurtzeko, haserrea adierazteko), lokuzioak (nominalak, adberbialak, adjetibalak).
Hala ere gaztelaniaren eragina nabarituko da.
Formulek garrantzia dute kultura eraikitzeko. Testuinguru horretan erdarak ukipen indarra du. Gazteen erreferentzia eremuetan, ez ikastetxean, lagunartean, telebistak, bideojokoak, irrati programak, musika, aldizkariak, gehi gaztelaniak duen gazte hizkera indartsua kontuan izanik, erdarak egiten dion eskaintzarekin bat egiten du. Gazte euskaldunari inanizioz bizi delako, ezinbestekoa zaio erdal ekarpen hori hartzea. Izugarria da erdarak duen eragina. Bestalde gazte euskaldunek esparru horretan ez dute batere laguntzarik. Eskolak hizkuntza formalaren esparrua betetzen du eta informalarena ez du inork betetzen.
Aipa itzazu esamolde bitxi batzuk.
Lokuzio adberbialena oso alor emankorra da gazteen artean sentimendu gogorrenak adierazteko. Jende asko zegoela esateko «a saco» esango dute. «Asko» oso diskurtso kolokialean, arruntean erabiltzen da, indarra bilatzeko edo txorakerietarako denborarik ez dagoenean bere jerga erabiltzen dute. «Tontolaba» adibidez, eta ez «oso lerdoa». «Oso nekatuta» = «hecho polvo». Adierazkortasuna bilatzen denean euskarak defizita du.
Ingeleseko hitzak ere entzuten al dira?
Badira gutxi batzuk: «por la face» = «por la cara» esan beharrean, «Mikel and company». Gazteek esamolde horiek oso elaboratuak dituzte. Beraien arteko harremana indartzeko erabiltzen dute, lagunarteko taldetasuna eta identitatea sendotzeko. Oso modu kreatiboan gainera, beste gauza da guri gustatzen zaigun ala ez. Batzuk potentziatu eta beste batzuk baztertu egiten dituzte. «Zozoak beleari ipurbeltz» ez zaie erabiltzea okurritzen. Nirekin edo etxean botako dituzte horrelakoak, beste testuinguru bat delako, baina beraien artean ez.
Eta helduekin konparatuta, gazteek horrelako hizkera berezia gehiago ala gutxiago erabiltzen dute?
Ez dut konparaketarik egin. Helduek bere jerga badute, eta oso aberatsa eta urbanoa gainera. Mende hasieran emakumeek industrian lan egin zuten. Gizarte hura aldatu zen, desagertu zen. Egun erreferentziak ez dira auzoa eta lantokia. Horrez gain ikastetxea, komunikabideak, norberaren gizarte zirkuito partikularra dira. Oso harreman sare konplexua da. Hizkuntza beraren beharrizanak ere aldatu egin dira. Belaunaldi honek adierazteko dituen premiak, sentsazioak, harrobia ez dira inola ere guk izan genituenak. Hor dago gakoa ulertzeko hizkuntza eguneroko beharrei erantzuteko tresna bat dela.
Umeen hizkeraz zer esan dezakezu?
Ezin ditugu gazteak eta umeak nahastu. Gazteak psikologikoki ere identitatea indartu behar du: modu jakin batean jaztea, jokatzea eta hitz egitea dakar horrek. Bere harreman sareak ez du zerikusirik umeekin eta helduekin. Esparru antropologikoa oso berezia da. Haurrena berezia da, baina desberdina. Erreferentziak mugatuagoak dira umetan. Bestalde familia ere aldatu egin da. Ez dago garai bateko denbora haurraren hizkuntz heziketa bermatzeko. Murrizte hori gertatu denez, guraso askok imitatu egiten dute telebistan ikusitako haur hizkera. «Txatxi» eta «guai» da dena. Gurasoek ez dute dagokien papera betetzen. Haurrari zor dioguna ez diogu ematen komunikazioaren izenean
Bizkaialdean Joserra Urrutxuak bildutako hainbat lokuzio
Ama putien txapela:
Andoboa-andobie:
Andratan kikile apurtu arte:
Antxoa txikia:
Armata egon:
Auskaka ibili:
Begi-argiak egin:
Beheko sua bero eduki:
Belarriak hazten egon:
Berdatu:
Betibelu:
Diru errementaria izan:
Eguzkiak lepoa berotuta etxera etorri:
Eskuetara egin:
Eten edo urrutu:
Ez eten ez urrutu:
Euli epela:
Euliaren ostikada:
Gaztanberazko hatzamarrak eduki:
Hatzazalpeko kaka be emon ez:
Iko-orria baino latzago izan:
Kaballotu:
Kastigatu:
Katanesa:
Labana:
Lakatza:
Lakatza sartu:
Lapiko txikia izan:
Lar bere lar da:
Lotsa bragetatik eskegite eduki:
Maletak estutu:
Narrua:
Papauen buzkantza lez egon:
Santageda jo:
Toton egin:
Tortola:
Tortola bizarrak erreta eduki:
Trentine:
Txakur baltzak lepora salto:
Txitxarrilo pelajikoa:
Txorra egin:
Ulenpo:
Urkulua:
biseradun txapela, gorra madrileña (Bermeo)
Andoboa-andobie:
mutil edo neska gaztea. Kalotik hartua (Busturialdea)
Andratan kikile apurtu arte:
jo-ta-ke narrutan (Bermeo)
Antxoa txikia:
mutikoen pitinoa, txitxilina (Ondarroa)
Armata egon:
zakila tente eduki (Bermeo)
Auskaka ibili:
burrukan ibili (Lekeitio)
Begi-argiak egin:
begiraden mintzoaz maitasun keinuak egin
Beheko sua bero eduki:
txortan egiteko gogoz dabiltzan neskei esaten zaie (Foru)
Belarriak hazten egon:
egonean egon, ezer probetxuzkorik egin barik (Foru)
Berdatu:
haserretu, sumindu (Busturialdea)
Betibelu:
sekula orduan iristen ez dena (Busturialdea)
Diru errementaria izan:
dirua egiten dakiena, diruzalea (Foru)
Eguzkiak lepoa berotuta etxera etorri:
gaupasa egin eta gero, goiz beranduan etxeratu (Mungialdea)
Eskuetara egin:
borrokan hasi (Kirikiño)
Eten edo urrutu:
zirt edo zart, arre edo iso
Ez eten ez urrutu:
ez aurrera ez atzera
Euli epela:
adore bakoa, koldarra, oilo epela
Euliaren ostikada:
eragin gutxiko ekintza, huskeria.
Gaztanberazko hatzamarrak eduki:
guriak, zaildu gabeak, ahulak, lanerako balio ez dutenak (Arratzu)
Hatzazalpeko kaka be emon ez:
zekena, zikoitza (Orozko)
Iko-orria baino latzago izan:
bat ere gozotasunik ez duen pertsona (Busturialdea)
Kaballotu:
behorra estali (Orozko)
Kastigatu:
txakur emea estali (Kortezubi)
Katanesa:
emakume erakargarria, sexu grina pizten duena
Labana:
pertsona labana, zuria, faltsua. Berba labana: aho zuria, ez fidatzekoa
Lakatza:
buztana, zakila, kikila, berdela, kikirria, txitxilina, txistua...
Lakatza sartu:
narrutan egin, kitarra jo, tarratada jo, txortan egin...
Lapiko txikia izan:
sekreturik isilpean gordetzen ez dakiena
Lar bere lar da:
zerbait gehiegizkoa denean (Mungialdea)
Lotsa bragetatik eskegite eduki:
lotsa zer den ere jakin ez
Maletak estutu:
potroak, barrabilak estutu
Narrua:
gaiztoa, pertsona txarra
Papauen buzkantza lez egon:
beti parean, estorbuan edo enbarazuan egon (Kortezubi)
Santageda jo:
idiarena jo (Busturialdea)
Toton egin:
pott egin, frakasatu
Tortola:
matxana, alua, potxua, bateko urrea, potxorra
Tortola bizarrak erreta eduki:
desio sexualez gori-gorian egon
Trentine:
ganora, fundamentua
Txakur baltzak lepora salto:
logura handia sartu (Foru)
Txitxarrilo pelajikoa:
buztan txikia (Bermio)
Txorra egin:
kiebra jo, lekura ailegatu ez, ezin eutsi
Ulenpo:
tximaluzea
Urkulua:
neska batek izter ederrak dituela esateko
Azpeitia eta Azkoitia aldean jasoak
Hortzak garbitu:
Pertz hartu:
Bakailaua:
Olioa aldatu:
Bibliotekara joan:
Buztankada ederra eman:
Igoko al zenioke? (Ixoko al ixoke? Azkoitian eta Iyoko al iyoke? Azpeitian):
Txahala(k) lotu:
Tipo horta?:
Hi, heureari eragin!:
Belearena egin:
Astapaloak bota:
Beroa eman:
Korritu beharrean:
musuka aritu
Pertz hartu:
edaria nork berak hartu inori eman gabe
Bakailaua:
heroina
Olioa aldatu:
txiza egin
Bibliotekara joan:
komunera kaka egitera joan
Buztankada ederra eman:
txortan egin, larrua jo
Igoko al zenioke? (Ixoko al ixoke? Azkoitian eta Iyoko al iyoke? Azpeitian):
txortan egingo al zenuke? larrua joko al zenuke?
Txahala(k) lotu:
oka egin
Tipo horta?:
harro datorren bati gaizki dabilela esateko
Hi, heureari eragin!:
hi, hoa hire lanetara
Belearena egin:
nonbaitetik (batez ere tabernetatik) ordaindu gabe joateari deritzo
Astapaloak bota:
tontokeriak, inozokeriak
Beroa eman:
pisua izan
Korritu beharrean:
emozioak eutsi ezinda
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Mikel Garcia Idiakez
#2
Jenofa Berhokoirigoin
#5
Manu Robles-Arangiz Fundazioa
#6
Imanol Satrustegi Andrés
Azkenak
2024-09-18
Miel Anjel Elustondo
José Manuel Uriagereka. Frantziskotarra Hego Korean
“Koreara joan ginenok euskara ederto kontserbatu dugu”
Bermeon jaioa, frantziskotar eginik Hego Korean egin zuen bizimodurik gehiena, 40 urte. Sasoi batean mutil-koskorretan askok egin zuena egin zuen, komentura bidea hartu. Gero, handik mundura jauzi egin zuen Uriagerekak, bestelako hizkuntza eta kultura arrotzetara.
2024-09-18
Jon Hidalgo Gereñu
Bilagailuen urrutiko leherketa masiboa
Milaka zauritu eta hamabi hildako Libanon, Israeli leporatu dioten atentatu indiskriminatuan
Israelek lehergailuak jarri zituen Hezbollahk inportatutako milaka bilagailutan, Reuters agentziak kontsultatutako iturrien arabera. Urriaren 7tik jasandako “segurtasun haustura handiena” izan da, talde armatuaren hitzetan. Erantzun bortitza hitzeman du Hezbollahk,... [+]
2024-09-18
Jon Alonso
Bosgarren zutabea
Erribera, historian, sekula euskalduna izan ote den; horra hor Nafarroan, duela berrogei urtetik hona, hainbestean behin errepikatzen den eztabaida bizantziarra (eztabaida bizantziarra: eztabaida alferrekoa, zeinean alde bakoitzak ezin baitizkio frogatu bere baieztapenak beste... [+]
2024-09-18
Castillo Suárez
Aldairak
Etxez aldatzen naizenean, edo, areago, norbait etxetik joaten denean, oroiminak hartzen dizkit burua eta bihotza. Orduan hasten naiz zer gordeko dudan eta zer ez erabakitzen saiatzen. Izan ere, objektu guztiek lotzen gaituzte zerbaitetara, edo norbait ekartzen digute gogora;... [+]
2024-09-18
Itziar Moreno Martínez
Lurraren altxamenduak
Estatu poliziala kanpora! Abesten dute negar-gasen leherketen artetik. Gaztetxo konprometituak, amatxi militanteak, aurpegi estaliak, edo ez, pailazoak, musikariak, sindikalistak eta politikariak, kaskodun medikuak, laborariak traktore gainean... Landa-eremuan zein hirian,... [+]
2024-09-18
Katixa Dolhare-Zaldunbide
Palestinak munduari dakarkiona
Ezaguna da enpresa frantses batzuek (Thales, Airbus, Dassault) aspalditik laguntzen dutela Israel haren ekipamendu militarra osatzen. Disclose elkartearen inkesta baten arabera, berriz, Frantziako Gobernuak berak hornitu dizkio osagai elektronikoak Israeli, Gazako zibilak... [+]
2024-09-18
Irati Labaien Egiguren
Pentsamendu askeak
Gauzak ez dira horrela, gauzak horrelaxe daude. Esaldi hori iltzaturik geratu zitzaidan Gorka Urbizuren diskoa osorik eta patxadaz entzun nuenean. Uste nuen aurkikuntza itzela egin nuela identifikazio horrekin, inozentea ni! Gerora ohartu naiz, merchandising-erako leloa izateaz... [+]
2024-09-18
Nagore Irazustabarrena Uranga
Indarkeria, endogamia eta baztanga Trebiñun
Trebiñu, VI. mendea. Eremita talde bat Las Gobas kobazuloetan bizitzen hasi zen, eta historiaurretik okupatutako Laño ibaiaren haitzarte hartan kobazulo berriak hondeatu zituzten. Hurrengo mendean kobazuloetako bat nekropoli modura erabiltzen hasi zen bertako... [+]
2024-09-18
Diana Franco Eguren
Teknologia
Mundu ikuskerAA
Gizakiontzat ez da inoiz erraza izan lasai pentsatzeko denbora tarte luzeak hartzea, bizimodua aurrera ateratzearen ardurarekin bizi gara, bai geurea zein geure ondorengoena. Bizitzeko izan dugun aukera honetan, ahalik eta ongien nahi ditugu gauzak egin. Ardura horiengatik,... [+]
2024-09-18
Estitxu Eizagirre
Haziak eta etorkizuneko auziak
Haziak nola egin azaltzen duen jakintza praktikoa eta hazietan datzan ikuspegi politikoa. Biak uztartu dituzte Haziak liburuan Miguel Arribas Kelo-k eta Marc Badal-ek. Hamaika auzi baitaude jokoan hazi bakoitzean: biodibertsitatea vs estandarizazioa, autonomia vs menpekotasun... [+]
2024-09-18
Mikel Garcia Idiakez
“Migratzaileak autoan hartu eta Polizia egon zitekeen errepideak saihestuta eramaten nituen”
Pertsona migratzaile asko eraman ditu Aritzek bere autoan, Poliziak ez ditzan harrapatu, gaueko iluntasunean ez daitezen galdu eta batetik bestera seguru ibili daitezen. Bereziki gogoan ditu Irundik Hendaiara muga gurutzatzen lagundu eta etxean lotan izan zituen emakumea eta... [+]
2024-09-18
Josu Narbarte Hernandez
Ziga (Baztan)
Herri baten sorrera, eskalaz eskala
Zer da herri bat? Galdera horrek oso erantzun desberdinak izan ditzake alderdi materialari edo inmaterialari begiratuz gero: eraikin zein etxeei, edo komunitateari zein elkarbizitza arautzeko moduari. Baina herriek ingurumenari eta lanari estuki loturiko iragan bat dute, eta... [+]
Eguneraketa berriak daude