"ESTATU EREDU BERRI BAT HITZARTU BEHAR DA"

  • idazkari nagusi Pere Estevek ETAren su-etenak zabaldutako egoera politiko berriaz, Estatu ereduaz, Europan Estaturik gabeko nazioek izango duten tokiaz... duen iritzia azaldu digu.

2021eko uztailaren 20an
C

onvergència Democrática de Catalunyako idazkari nagusi Pere Esteveren ustez, Bartzelonako Adierazpenaren eta ETAren su-etenaren ondorioz sortutako egoerak Estatu ereduaren eztabaida dakar plazara. Bartzelonako Adierazpenaren ideologotzat jo izan den Esteve, ARGIAri eskainitako elkarrizketa honetan, Estatu Espainiarraren aniztasun nazionala aintzat hartuko duen kultura politiko berri baten alde agertu da. Datozen Europako Legebiltzarrerako hauteskundeetan CiUko zerrendaburu izango denak Estatuaren plurinazionaltasun hau 1978ko Konstituzioaren markoaren baitan zilegi dela dio).
Zure iritziz, zer aldatu da Estatu espainiarrean Bartzelonako Adierazpenaren eta ETAren su-etenaren ondotik?
Gauza garrantzitsu zenbait aldatu da. Aldatu da, esaterako, Estatu ereduaren inguruko eztabaida abiatu dela, nahiz eta Espainiako politikagintzan betidanik azalean egon den zerbait izan. Nire ustez, eztabaida hau duela hilabete batzuk CiUk, PNVk eta BNGk sinatutako Bartzelonako Adierazpenari esker abiatu da. ETAren su-etena beste elementu garrantzitsu bat da.

Estatu ereduaren inguruko eztabaidak 1978ko Konstituzioaren erreforma edo berrirakurketa esan nahi du?
Lehenik, uste dut Estatu ereduaren inguruko eztabaida baldin badago, hori Estatu espainiarrean baldintza berri batzuk daudelako dela. Azpimarratu nahiko nukeen lehen aspektua da gaur egun demokrazia egonkor bat dugula; egun ezinezkoa litzateke 23 F bat. Bigarrenik, Espainiako gizartea azken urteetan modernizatu egin da. Estatu espainiarra Europako Batasunean sartzea Estatu ereduaren inguruko eztabaida hori zilegi egin eta laguntzen duen beste faktore bat da. Convergència i Uniók ez du Konstituzioaren erreforma planteatzen, baina bai bere berrirakurketa. Uste dugu zilegi dela Espainia Estatu plurinazional bat dela onartzea marko konstituzionalaren barruan. Helburu hau lortzeko, Estatuaren aniztasuna onartuko duen kultura politiko berri bat behar da. Behar da, halaber, indar politiko eta sozial guztien arteko elkarrizketa eta adostasuna.

Honek esan nahi du Konstituzioaren 20 urteko aldiak berraztertze kritiko bat behar duela eta "kafea guztientzat" formula ez zela aproposena izan?
Halaxe da. 1978ko Konstituzioak, bere muga guztiekin, ez du Estatu espainiarraren banaketa uniforme bat aurretik juzgatzen. Horregatik uste dut ez zela beharrezkoa "kafea guztientzat" formula. Erresuma Batuan gertatzen ari denaren adibidea dugu: Tony Blair-en Gobernuak ahalmen politikoa itzuli die jomuga hori zuten lurraldeei, Ipar Irlandako gatazka konpontzeko izandako jarrera positiboa ez aipatzearren. Estatu espainiarrean, Jose Maria Aznarren Gobernua eta indar politikoak adostasun batera heldu beharko lirateke etorkizunean, botere politikoaren berbanaketara, eta Estatu beronen berregituraketara; hau guztia eraikuntza europarraren eremuan. Espainian, ez zen nahitaezkoa UCDk aukeratutako 17 autonomien formula. Orain politika haren ondorioak ordaintzen ari gara. Ezinbestekoa da guztien artean Estatu eredu berri bat hitzartzea. Prozesu honetan Kataluniako, Euskadiko eta Galiziako indar abertzaleek oinarrizko papera jokatu behar dute eta euren ahaleginak koordinatu behar dituzte.

Zein irakurketa egiten duzu PPk eta PSOEk Estatu ereduaren inguruko eztabaidan duten jarreraz?
Esateak penatzen nau, baina PP eta PSOE trantsizioko oinordeko kultura politiko zaharkituaren ordezkari onenak dira. Jada balio ez duen kultura politikoa da, behea jo duena. Bi alderdiok ez dute Espainiaren aniztasun nazionala onartu eta ulertzen. Jarrera kontserbadoreak eta erresistentzialistak dituzte. PP zein PSOEren barruan kultura jakobinoa eta zentralista gailentzen da. Biek ala biek ahalegina egin beharko lukete ulertzeko Espainia ez dela errealitate nazional bat, plurinazional bat baizik. Baina, egun, zail ikusten dut sozialistek eta popularrek, salbuespen ohoragarriekin, errealitate plurinazional hori eta Estatu eredu berri bat onartu edota defendatzea.

Zergatik erabaki duzu Europako Legebiltzarrerako CiUren zerrendaburu izatea?
Europak Kataluniarentzat eszenatoki berri bat eta aukera berriak zabaltzen dituelako. Euroak, esaterako, garrantzi politiko itzela du. Uste dut ona eta beharrezkoa dela eraikuntza europarraren prozesua bultzatzea eta eszenatoki hortan egoteko helburua izatea. Hori da CiUren zerrendaburu izateko izan dudan funtsezko arrazoietako bat.

Zein izan daiteke Katalunia bezalako Estaturik gabeko nazioen tokia Europako eszenatoki berrian?
Esan nahi nuke, lehenik, eraikuntza europarra Estatuen interesetan oinarrituko balitz soilik, Estatu horien eraldatzea gertatu gabe, Kataluniako nazionalistentzat Europako itxaropena oso mugatua legokeela. Zorionez, hau ez da horrela eta Estatuetatik Europako Estatuz gaindiko erakundeetara subiranotasun emate garrantzitsuak gertatzen ari dira. Bestalde, indarren orekan eta botere politikoaren banaketan egiazko eraldatze bat ematen ari da. Eremu berri honetan, gurea bezalako unitate nazionalek protagonismo handiagoa izan dezakete Europaren eraikuntzan. Kataluniako nazionalistek aukera hau aprobetxatu nahi dugu.

Uste duzu Europako Batasuneko eskemak kataluniar, euskal eta galiziar nazionalistak zenbait helburu klasiko, alegia Estatu independente baten sortzea, mugak edo armada propioa, berplanteatzera behartzen dituela?
Lehen subiranotasunaren bereizgarri ziren elementuok indarra galdu dute. Ez da beharrezkoa moneta propioa edo armada eta mugak edukitzea subiranoa izateko. Hala izango da mendebaleko Europan etorkizunean. Subiranotasunaren elementu klasikoak, erabaki demokratikoz, herritarren autodeterminazioz, gero eta gutxiago daude Estatuen gain eta gehiago Europako Estatuz gaindiko erakundeen esku. Abiatzen ari den prozesu bat da, baina izugarrizko aukerak eskaintzen dizkie Estaturik gabeko unitate nazional txikiei.

Jordi Pujol lehendakariak Kataluniako hauteskunde autonomikoak datorren udazkenean izango direla iragarri du duela gutxi. CiU garaipen adorez joango da hauteskunde hauetara edota oraingoan irabaztea zailagoa izango dela uste du, Pasqual Maragall buru duen alternatiba hor dela kontuan izanda?
Gu konbentzituta gaude CiUk bere gehiengo parlamentarioa berrituko duela. Gure helburua aurreko hauteskunde autonomikoetako emaitzak hobetzea da. Maragalli dagokionez, mihi zuhurrek diote ezin dituela hauteskunde horiek irabazi. Maragallek ezin die nazionalistei irabazi ez duelako programarik eta ez duelako proposamen bat bera ere zehaztu. Maragall gertakizunen ondotik dihoa. Gainera, Maragallen diskurtso katalanista, zeina erabat nahasia eta kontraesankorra den, ez da PSCko hainbat sektoreren gustuko, ezta PSOEren zuzendaritza zentralista eta jakobinoaren gogoko ere. Maragallek ez du erraz izango, ezta bere baseak konbentzitzeko ere


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude