Euskal Herrian Euskaraz-ek argitaratu berri duen liburuxkak Euskal Herrian hainbat arlotan harremanak euskaraz bideratzeko urratsak nola eman azaltzen digu. Kasu askotan euskaraz egiteko eskubidea onartua da, baina praktikan ez da betetzen. Eskubidea izanik, legea betetzen ez denean nolako prozedura abian jarri beharko genukeen esango digu liburuxkak, hau da, legediak onartzen dituen aukerak ikusi eta bete ezean noraino bortxa daitezkeen adierazten digu.
Euskarak lege oinarri berri bat behar duela aldarrikatzen du «euskaldunon ESKUbideak» liburuxkak. EHEren ustez, euskararen normalkuntza bidean aurrera egin bada ere, berreuskalduntzea mantso doa.
Liburuxkak atal ugari ditu eta poliki-poliki gizarte arlo desberdinak jorratzen ditu. Arloekin hasi aurretik lege oinarri berriaren beharraz mintzatzen da eta euskaldunok hizkuntz komunitate bakar bat garela ahazteko trikimailuak azaltzen ditu, hau da, Euskal Herria hiru lurraldetan banatu da, banaketa euskararen estatusean ere gertatu da (Nafarroan apartheid linguistikoa dago, Iparraldean "ez izaite" estatusa ezarri dute eta Euskal Autonomia Erkidegoan euskarak ofizialtasun ez erreal bat pairatzen du).
Lehenengo tratatutako gaia administrazioa da. Hiru ataletan aztertzen du euskararen egoera: EAEn eta zonalde baskofonoan, zonalde mistoan, Iparraldean eta zonalde ez baskofonoan (beste ataletan ere banaketa bera edo antzekoa egiten da).
Lehenengo atalari dagokionez, administrazioarekiko harremanak bai idatziz eta bai ahoz euskaraz bidera (hartu eta eman) daitezke. Eskubide hori urratuz gero, zein urrats eman garbi adierazten da.
Zonalde mistoan berriz administrazioari euskaraz zuzentzeko eskubidea dago, baina ez erantzuna euskaraz jasotzekoa. Iparraldean ezta hori ere, langilearen borondatearen arabera litzateke euskaraz aritzea edo ez. Egoera azalduta lurralde bakoitzean zer egin dezakegun irakur dezakegu.
Jorratutako beste atal bat EHEeko taldekideen ekintzei esker hain ezaguna egin den bide seinaleena da. EAEn eta zonalde baskofonoan administrazioetako errotulo guztiak euskaraz jartzeko betebeharra dago. Aldiz, Nafarroako zonalde mistoan, ez baskofonoan eta Iparraldean ez dute inolako betebeharrik. EHEkoek bai kasu batean eta bai bestean, (legea ez betetzeagatik edo legea ez aldatzeagatik) kexetaz at erdarazko seinaleen ezabaketa gomendatzen dute, hori izan baita orain arte eraginkorrena. Osasungintzaren alorra jorratzerakoan, sendagilea aukeratzeko eskubidean oinarritu dira. Euskararen egoera arlo honetan tamalgarria dela esan genezake. Euskaraz dakien sendagilea ez balego, beste sendagile bat eskatzeko aukera dago, bai Hegoaldean eta baita Iparraldean ere. Baina sendagile euskaldunik ez balego, irtenbidea ez da batere erraza. Euskara ofiziala ez den eremuan sendagile euskalduna eskatzeko aukerarik ez dago eta euskara ofiziala den eremuan legez ere aldaketa ezin da behartu. Beste arlo arantzatsu bat azkenaldian justizia administrazioarena da. Atal hau ere luze eta zabal aztertu da liburuxkan. Lau eremutan banatu dute Euskal Herria (EAE eta Nafarroako eskualde baskofonoa, Nafarroako zonalde mistoa, zonalde ez baskofonoa eta Iparraldea).
Justiziako atal desberdinak hartu (komisaldegiak, epaitegiak, salaketa ipintzeak, epaiketa bistak...) eta bakoitzean euskarak duen egoera azaltzeaz gain, legea betetzen ez denean aurre nola egin, idazkiak nola prestatu erakusten digu. Itzulpena ere zertan den jakin ahal dugu.

Irakaskuntzak ere badu bere tartea. EAEn eta zonalde baskofonoan adibidez, legediaren arabera hezkuntza maila guztietan euskaraz jasotzeko eskubidea dago. Baina eskubide hori ez da betetzen; eskainitako zikloen % 13,3 bakarrik egin daiteke euskaraz. Derrigorrezko irakaskuntza amaitzean ikasleek euskara menperatzea bermatzeko betebeharra du administrazioak. Ez da horrela gertatzen eta oraindik euskaraz jabetzeko oztopoak jartzen dituzten ereduak indarrean dira. Zonalde mistoan euskarazko adarrak sor daitezke, baina ez da derrigorrezkoa ikasketak amaitzean euskara jakitea. Zonalde ez baskofonoan aukera bakarra A eredua ezartzeko eskaria luzatzekoa da eta Iparraldean berriz, euskarak ez du inolako errekonozimendu legalik.
Pertsona zuzenbidea eta erregistro zibila da aztertutako beste gai bat. Bertan atal batzuk sakontzen dira eta beraietan euskaraz zer egin dezakegun azaltzen zaigu. Jorratutakoak inskripzioak, jaiotza (izenak eta deiturak), ezkontza, umeordetza eta heriotza dira.
Kontratuena da azken atala eta bertan kontratu mota desberdinetan euskarak duen presentzia eta eskubideak lantzen dira. Amaieran Hizkuntz Eskubideen Deklarazio Unibertsala jasotzen da. Deklarazio honek ez du lege indarrik, baina munduko hizkuntza inguruko ehun bat Gobernuz Kanpoko Erakundek eta adituk idatzi dute. Euskara ofiziala den eremuko udalerrien zerrenda ere badakar liburuxkak