"Zabor piloa irakurri edo ikusten da hobeagorik eskaintzen ez delako"

  • Urtean zehar helduentzat liburu oso gutxi argitaratu da. Durangoko azokan bildu da beste behin ere ekoizpenaren zatirik handiena.
    Morrontza bat badugu Durangorekiko, baina konplexuak kentzeko ordua da. Hein handi batean planifikazio arazoa da. Egunerokoan gabiltza. Ereinen kasuan, sasoian geundela demostratu beharra geneukan, eta behin hori demostratuta datorren urtean ez da aurtengoa gertatuko, pare bat liburu baino ez ditugu utziko Durangorako.


2021eko ekainaren 30ean

Zer planifikazio antolatu du Erein argitaletxeak?

Nik lotuta ditut datozen bi urteak: hiru eleberri nagusiren inguruan pibotatuko du gure eskeintzak.

Zer irizpideri jarraituz?

Kalitateari nagusiki, baina beste zenbait alderdi --liburuari irakurle gisa atera dakiokeen etekina eta izan dezakeen lekua-- ahaztu gabe. Beti ere, maila minino bati eutsi behar diozu. Nik atzera bota izan ditut sari askotan irabazitako ipuin eta eleberriak. Uste izaten da irabaztea garantia bat dela, baina ez da horrela.

Zer gertatzen ari da literatura lehiaketekin?

Idazten da, baina ez gehiegi ere. Bestetik izenen kontua dago: neurri handi batean euskal literatura beteranoen esku dago: sasoi onean dabiltza, heldutasunean. Horiek ez dira sariketetara aurkezten, normala denez. Sariketen inguruan jende gaztea dabil, bere buruari badirela demostratu behar diotenak; eta ez dira asko.

Asko izan ez eta literaturaren zelaian jokatzeko aukera gutxi?

Ez zait iruditzen hori egia denik. Nere eskuetara gazteen testu gutxi heltzen dira, 40 urtetik gorakoenak dira batik bat. Egia da beren plataformak badituztela, eta seguruenik horrela izan behar du. Historikoki abangoardien kontuak eta, kontsumitzen joan dira; alde horretatik badirudi historiak esan behar zuena hein batean esan duela.

Kalitatea aipatu duzu. Gora egin al du?

Eleberrigintzan adibidez, inoiz baino lan hobeak idazten ari dira. Bagenuen gainditu beharreko ikasgairik alor honetan eta egun argi ikus daiteke 2.000 urterako maila oso ona izango dela, eta eleberri onenak hamarkada honetakoak izango direla, gehienak beteranoak idatziak.

Orokorrean ordea, badago non saiatua; izan ere, kultur munduan mugitzen direnek ardura bat dute gizartearen aurrean. ETBn adibidez, ez al dugu gauza zentzuzkoagoak edo hobexeagoak egiten asmatuko? Jendeak zabor piloa irakurri edo ikusten du hobeagorik eskaintzen ez zaiolako.

Milabidai saila literaturaren alorrera sarbide bat eskaini eta era berean liburu eskuragarriak kaleratzeko asmoz zabaldu zenuten. Bete al dituzue helburuok?

Helburuon laurdena ere ez dugu lortu. Agian liburuok bestelako promozio bat beharko lukete, banaketa moldeak hobetuz eta. Garbi daukat ordea, bilduma duina dela, eta lehenxeago edo geroxeago jendea konturatuko da horretaz.

«Ilargia ihesi» liburua euskaratu diozuen Rax Rinnekangas-ek Euskal Herria eta Finlandiaren artean zubi bat eraiki daitekeela aipatu du. Zubirik eraikitzen ari al da itzulpengintzari esker? Zer motatakoak?

Poesia edo eleberrien antzera, itzulpenak beste jenero bat bailiran tratatzen ditugu, gauza arrotz baten modura, eta hori gainditzeko ordua da. Gero eta itzulpen gehiago eta hobeagoak egiten dira eta gutxienez harrera horiek ezabatu behar ditugu. Egun, itzulpengitzak ez du arrakastarik eta dirulaguntza batzuri esker edo hainbat jenderen saio miresgarrien ondorioz kaleratzen dira liburuak.

Tiradak murriztu egin dira. Zergatik?

Konturatzen ari gara tontakeria dela tirada handiak egitea, gero saltzen ez direnean. Oraindik ere gehiago estutu beharra dago. Izan ere, 1000 bat saltzea ondo dago, eta hortik gora asko saltzea da.

Liburu ekoizpena ere murriztu beharko al litzateke?

Gainetik ari gara. Durangon ikusi nuenez, liburu bakoitza bere irakurlearen atzetik abiatuz gero, ez legoke guztientzat lekurik. Merkatuaren ikerketa serio bat falta zaigu, baina, hala ere, gutxiago argitaratzen hasi beharko genuke.

Gutxiago argitaratu eta argitaratzen dena enkarguz erosi, argitaletxe zenbait hasiak diren moduan?

Ez dut uste idazlea txakurra katean bezala gosez eduki behar denik, gosetik idatziko duelakoan. Alde honetatik mesedegarria ikusten dut idazleari soldata bat luzatzea. Bestalde, kontratu mota honen atzean kanpotik datozkigun modekin homologatu nahia ere antzematen dut, izen bati ahalik eta etekin gehiena ateratzea: izenak berak saltzen du garbiago idazten denak baino. Soldata jartzen duen argitaletxeak badaki, idazten dena idatzita ere, liburua izenari esker salduko dela.

Izenak berak saltzen duela diozu. Luis Mari Mujikak arrazoirik ba al du egun literaturgintza bizpahiru izenen inguruan hipotekaturik dagoela dioenean?

Hori ez da egia. Egia da euskarazko literaturan hainbat izen handi baditugula, baina ondo merezita dute, urtetan idazten aritu ondoren, egun oso aurrean segitzen dutelako; seinale ona da.

Zer geratu da agerian «Hamaika pauso» aurtengo Espainiako Sari Nazionalerako aukeratu eta gero?

Gertatu denaren arduraren zati bat gurea da, baina Kultura Sailak babesa eman beharko luke, gastu handiak gertatzen direnean, adibidez. Horretarako nahikoa litzatete batzorde bat antolatzea, sari hau dela edo beste urtean zehar lagun daitezkeen liburuen gainean erabakitzeko. Sari Nazionalarekin ezin dugula iparra galdu, ordea: jar ditzatela lau hizkuntzak dakizkitenak epaimahaian.

 


J.J. Petrikorena


Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Eguneraketa berriak daude