Euskal kultura zibernetikoa


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Euskal kultura internet-en Caroline Phillips abeslariaren eskutik
Euskal kultura zibernetikoa
Interneterako euskal kulturaren orriak prestatzen ari da Caroline Phillips kantaria
INFORMAZIO mota oro lor daiteke internet orrietan barrena. Zerbitzuak eskuratu, edozein produktu erosi ala saldu, informazioa jaso... aukerak anitzak dira. Euskal kulturaren inguruan orri ugari izan arren, musika eta literatura modu zabalean jorratzen duten atalik ez dago sarean.
Caroline Phillips abeslaria, Estatu Batuetako San Francisco hirian jaioa da. Parisen musika ikasketak egiten ziharduela Mixel Ducau kantaria ezagutu eta elkarrekin bizi dira orain. Bere eskutik izan zuen euskal musika eta kulturaren berri eta hau zabaltzeko lanetan buru-belarri dabil azken boladan.
Euskal Herritik kanpo euskal musika eta kultura ezezagunak direla ongi daki berak. «San Franciscon jaioa naizenez, bertako euskaldunen bidez eduki nuen Euskal Herriaren berri. Hala ere, hauek ez dute ongi ezagutzen hemengo kultura eta informazio gaurkotua behar dute», Phillipsen esanetan. Xede hauek guztiak lortzeko, punta-puntako teknologia erabiliko du: internet sarea.
Urte berriarekin batera
EGITASMOA abian da eta dagoeneko zenbait orri aurki daitezke ordenadorean sartuz gero. «Azaroaren hasierarako espero genuen musika eta ahozko literaturaren orria bukatzea, baina dirulaguntzak berandu iritsi direnez, urtarrilako lehenengoetarako izango da».
Euskarazko produkzio orok izango du bere lekua orriotan. Hasi musika herrikoietik eta rock garaikidera bitarteko estilo eta talde guztien berri izango da. Abesbatzek eta musika klasikoak ere euren tartea edukiko dute. Hauen ibilbidearen berri eskaintzeaz gain, beren lanen azalpen txikiak agertuko dira, argazki, aurkezpen labur, harremanetarako helbideekin eta euren kantuetako zenbait zatirekin batera.
Hau guztia gutxi balitz, lan hauek erosi nahi dituenak eskuragai izango ditu. Horixe baita proiektuaren bigarren ardatza, komertziala.
Caroline Phillips egitasmo honen egilearen kezkarik handiena, hala ere, jende guztiarengana nola iritsi da. «Euskal diaspora gainditu nahi dut; hauetaz gain, Euskal Herriaren berririk ez duenak, gure kultura ezagutzeko urratsak eman ditzala». Baina honetarako interneteko orrietan publizitatea sartu beharko litzatekela gaineratu du: «Publizitatea oso garestia da. Hilabetekoa 20.000 libera (500.000 pezeta inguru) kostatzen da. Hori finantzatuko duen norbaiten bila nabil», azaldu du Baionan bizi den kantariak.
Urte berrirako, musikarekin batera ahozko literaturaren berrikuntza nagusiak jasoko dituzte interneteko hartzaileek. «Bertsolaritzak eta kontagintzak osatzen dute atal hau. Bertsolari zein kontalarien aurkezpena irudi eta zati grabatuekin dator, bertsolaritzaren teknikak, bertsolari garrantzitsuenak eta zenbait bertso bildu ditut. Kontagintzan bestalde, ipuin kontalariak agertuko dira, Euskal Herriko ipuin tradizionalak, txisteak, han eta hemengo istorioak, eta kantariekin bezala, hauekin harremanetan jarri nahi duenarentzako helbide agenda», azaldu du Phillipsek.
Datorren urterako, berriz, literaturako idazle klasikoen zein garaikideen informazioa eta idazlanak jaso ahal izango dira eta baita artista garaikideena ere: dela pintura, dela eskultura, edo edozelako beste arte.
Laguntzak non-nahi
DANIEL Landartek bertsolaritzaz egindako liburu bat hartu du oinarri informazio hau osatzerakoan. «Zaila da bertsolaritza zer den eta nola egituratzen den azaltzea, baina liburu honek azalpen argiak eta ulerterrazak eskaintzen dituenez kontuan hartu dut». Ez da hau hala ere, aintzat hartu duen iturri bakarra. Iparraldeko zein Hegoaldeko Bertsozale Elkarteekin jarri da harremanetan eta elkarlanean arituko dira.
Beste bide askotatik ere atxikimena erakutsi diote hainbat taldek Euskal Artistak izeneko elkarte berriari: «Abesbatzen Elkarteak, Juan Mari Beltranek, Elkar argitaletxeak, IZ disketxeak, Euskal Kultur Elkarteak, Euskal Kantarien Elkarteak, Iñaki Salvadorrek... lagunduko didate. Edozein artistarentzat dago zabalik, bere aportazioa egin nahi badu».
Horrelako egitasmoetan dirulaguntzak nahitaezkoak izaten dira eta alde horretatik ere ez dabiltza gaizki. «Ideia otu zitzaidanean, urtarrilean EEBBetara egin nuen bidaiatik bueltan, Eusko Jaurlaritzako kultura sailburuordea den Amaia Rodriguezekin hizketan egon nintzen, Baionako Komertzio Ganbararekin eta Elkar argitaletxearekin. Guztiek ahal bezala lagunduko zutela esan zidaten eta ekin niezaiola proiektua garatzeari».
Eusko Jaurlaritzaren eta Akitaniako Kultura Sailaren dirulaguntza du eta Akitania-Euskadi hitzarmenean sarturik dago proiektua. «Elkarrek eta Euskal Artistak erakundeek elkarrekin egin beharreko lana denez hemen sartzerik izan dugu, Iparraldeko eta Hegoaldeko talde banak parte hartu behar baitu derrigor», argitu du Phillipsek.
Internet guztien ahotan dabilen kontua izan arren, oraindik ez dago etxe guztietara hedatua. «Frantzian 500.000 pertsonengana iristen da eta Estatu Batuetan %15a dago konektaturik. Ez da hain esparru txikia, kontuan harturik hauetako gehienek egunero egiten dutela sartzea». Ipar zein Hego Amerikako zenbait euskal etxetan bada interneta eta gune interesgarria da hau Caroline Phillipsen esanetan.
Gutxituen artean aitzindari
KULTURA gehienek dituzte euren orriak interneten. Euskal Herria bezalako herri txikiek, ordea, ez dute horrelakorik, ez behintzat Phillipsen esanetan hain neurri zabalean. «Apika, Quebecekoa izan daiteke aipagarria, baina ez prestatzen ari naizena bezalakoa, hangoak antza gehiago baitu orain arte hemen egin denarekin».
Ez du uste kasualitate hutsa denik «euskal kultura arlo honetan aitzindari izatea, egoera oso berezia baita hemengoa, asko kantatzen da hemen. Ni kantaria naiz eta inoiz ez dut hain giro onean kantatu. Jendeari bere hizkuntza entzutea atsegin zaio. Baina bereziaz gain, hemengo kalitatea oso ona da. Parisen ez da Euskal Herriak duen musika mailarik», erantsi du Baionan bizi den kantariak.
Horrelako egitasmoek denbora eta lan handia eskatzen dutenez, musika bigarren maila batean utzi du denboraldi baterako Caroline Phillipsek. «Gauza batean hasten naizenean buru-belarri izaten da eta orain ezin dut musikarik konposatu. Lau abesti berri prestatu ditugu Mixelek eta biok, baina orain bestelako proiektuetan gaude. Familia, lana, musika... denetara ezin iritsi».
Zuzeneko emanaldietan eta diskoan entzuteaz gain, Caroline Phillips eta Mixel Ducauren kantuak entzuteko aukera berria dago: http:// ourworld. compuserve. kodearen bidez Interneten murgilduz.
JON ABRIL
42-44

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaBesteak
GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazPHILLIPS1
EgileezABRIL1Kultura

Azkenak
2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin
Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]


2025-03-21 | Axier Lopez
‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.


Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]


Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Eguneraketa berriak daude