«Berlingo harresia bota ondoren, Ipar eta Hegoaren artekoa eraiki dugu»
Mexikoko Gobernuak 1995eko ekainean Chiapasetik kanporatu zuenean, Euskal Herrira bueltatu zen apaiz atarrabiarra. Ordutik, han-hemenka dabil hango egoeraren berri ematen, dagoeneko ederki barneraturik duen hango hizkera goxo eta lasaia medio.
Biztanleen hirutik batek soilik du ura eta argindarra, batik bat hiri inguruetan. Indioek etxerik ere ez dute; 20-30 metroko txabolatan bizi dira. Osasun Zerbitzua bakarrik biztanleen erdiengana iristen da. Dieta nagusia artoak, kafeak eta indabak osatzen dute, horren ondorioz gehienak elikadura eskasiak jota aurkitzen direla. Urtez urte 15.000 haur hilltzen dira, goseak.
Honela, hazkunde ekonomikoaren ukapena eta kultur garapenaren suntsipena batera ematen diren prozesuak izaten dira.
Antza denez, PRIk gisa honetako hordagoa bota zuen: pobreziarekin ezin bada bukatu, behintzat amai dezagun pobreekin. Abuztuan, Chiapaseko Samuel Ruiz gotzainak, indioen egoera tamalgarriari aurre egiteko berrikuntza sozial, politiko eta ekonomikoen beharra aipatu zuen, makina bat atxikimendu jaso zuen pastoral baten bitartez. 1994ko urtarrilaren lehenengoan, EZLNk zazpi udalerri hartu zituen, gerra deklarazioa eginez Estatu mexikarrari.
Bi asteko enfrentamendu gogorren ostean, su-etena sinatu zen, elkarrizketari lekua utziz. Baina elkarrizketa prozesuak ez zuen emaitza onik ekarri, PRI barruko desadostasunak eta hauteskunde prozesua zirela medio.
Azkenik, sei negoziazio mahai osatu dira. Aurrenekoak, autonomia politikoari dagokionak, itxi du bere akordioa. Honen ondorioz, alkate eta agintari propioak izanen dituzte Chiapasen, herritarrek hautaturik. Bigarrena dagoeneko martxan da, honek legeria hartu du gaitzat. Egun egoera barealdian dagoela esan daiteke; nolanahi ere, egoera oso aldakorra da.
Hemengo ereduek bertan ez dute baliorik. Azken batean, gu geu garbitzeko balio duen bertako ur garden hori zikindurik geratzen da erabiltzen dugunean. Beraz, ez dut «zapatourraren» beharra ikusten elkartasun adierazle gisa. Gauden tokian egin behar dugu lana, arazoa han eta hemen berbera baita.
Iazko udan ere Alacant aldera hurbildu ginen eguraldi hobea aurkitu nahian eta, urtero bezala, egun batez, Benidorm erraldoian sartu ginen hango giroan murgildu, zerbait hartu eta seme-alabekin izozki edo gofre bat dastatzeko asmoz.
Hiri bitxia da, denetarik aurki dezakezu... [+]
Ongi etorria eman digu Unai Mendizabalek A eredutik D eredura aldaketa egitea erabaki dugulako Judimendi auzo eskolan. Bidea malkartsua izango dela ere ohartarazi digu Armentia Ikastolako guraso eta Arabako Ikastoletako lehendakariak. Gure esker ona adierazi nahi diogu eman... [+]
Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]
Azken asteetan zenbait unibertsitatetako ate irekien jardunaldietara joateko aukera izan dut. Semea aztertzen ari da zer ikasiko duen datozen urteotan eta, erabakia hartu aurretik, komeni da aukera guztiak begiratzea. Unibertsitate bakoitzak badu bere misioa, bere izaera, bere... [+]
GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.
Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.
2020ko... [+]
Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]
Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]
Tamara Yague Confebaskeko presidenteak iragarri du gehiengo sindikalak deitutako martxoaren 20ko bilerara ez dela joango, eta gehitu du gutxieneko soldataz eztabaidatzeko markoa Espainiako Mahaia dela. ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiru sindikatuek EAErako gutxieneko... [+]
Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.
Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]
1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]
Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.
---------------------------------------------------------
Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.
Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]