«Berlingo harresia bota ondoren, Ipar eta Hegoaren artekoa eraiki dugu»
Mexikoko Gobernuak 1995eko ekainean Chiapasetik kanporatu zuenean, Euskal Herrira bueltatu zen apaiz atarrabiarra. Ordutik, han-hemenka dabil hango egoeraren berri ematen, dagoeneko ederki barneraturik duen hango hizkera goxo eta lasaia medio.
Biztanleen hirutik batek soilik du ura eta argindarra, batik bat hiri inguruetan. Indioek etxerik ere ez dute; 20-30 metroko txabolatan bizi dira. Osasun Zerbitzua bakarrik biztanleen erdiengana iristen da. Dieta nagusia artoak, kafeak eta indabak osatzen dute, horren ondorioz gehienak elikadura eskasiak jota aurkitzen direla. Urtez urte 15.000 haur hilltzen dira, goseak.
Honela, hazkunde ekonomikoaren ukapena eta kultur garapenaren suntsipena batera ematen diren prozesuak izaten dira.
Antza denez, PRIk gisa honetako hordagoa bota zuen: pobreziarekin ezin bada bukatu, behintzat amai dezagun pobreekin. Abuztuan, Chiapaseko Samuel Ruiz gotzainak, indioen egoera tamalgarriari aurre egiteko berrikuntza sozial, politiko eta ekonomikoen beharra aipatu zuen, makina bat atxikimendu jaso zuen pastoral baten bitartez. 1994ko urtarrilaren lehenengoan, EZLNk zazpi udalerri hartu zituen, gerra deklarazioa eginez Estatu mexikarrari.
Bi asteko enfrentamendu gogorren ostean, su-etena sinatu zen, elkarrizketari lekua utziz. Baina elkarrizketa prozesuak ez zuen emaitza onik ekarri, PRI barruko desadostasunak eta hauteskunde prozesua zirela medio.
Azkenik, sei negoziazio mahai osatu dira. Aurrenekoak, autonomia politikoari dagokionak, itxi du bere akordioa. Honen ondorioz, alkate eta agintari propioak izanen dituzte Chiapasen, herritarrek hautaturik. Bigarrena dagoeneko martxan da, honek legeria hartu du gaitzat. Egun egoera barealdian dagoela esan daiteke; nolanahi ere, egoera oso aldakorra da.
Hemengo ereduek bertan ez dute baliorik. Azken batean, gu geu garbitzeko balio duen bertako ur garden hori zikindurik geratzen da erabiltzen dugunean. Beraz, ez dut «zapatourraren» beharra ikusten elkartasun adierazle gisa. Gauden tokian egin behar dugu lana, arazoa han eta hemen berbera baita.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.
------------------------------------------------------
Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023
-------------------------------------------------
Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]