«Nire musikak, itzuli egingo balitz, adierazgarritasuna galduko luke»


2021eko uztailaren 19an
Seigarren sinfonia munduaren sorrerari buruzkoa izango da
«Nire musikak, itzuli egingo balitz, adierazgarritasuna galduko luke»
83 urte dituela iritsi zaio Francisco Escuderori Sabino Arana Fundazioaren saria
Francisco Escudero gure musikari ezagunena da, mugaz honantz eta bestaldera. Sabino Arana Fundazioaren saria jaso berria, lanean dihardu oraindik ere, seigarren sinfonia dantzan darabilela buruan.
Sabino Arana Fundazioaren saria jaso duzu. Zer adierazten du zuretzat onespen honek?
Hemen jaio eta hemengo musika idazten duen batek lor dezakeen onespen garrantzitsuena da sari hau. Nire musika hemengoa da, baina euskaraz idatzia dagoen arren nazioartekoa. Sari honek, beraz, nire lan osoa saritu du eta musika egiten jarraitzera animatu nau, gainera.
Ez al zaizu aintzatespen ofiziala berantegi iritsi?
Pozezko emaitza izanik, axola handirik ez. 83 urte ditut eta beste 83 lanean ematea espero dut. Nahiago izango nuke onespen hau 20 urte nituela iritxi izan balitzait; baina bestalde, gaztetan ez nuen orain nire musikak duen heldutasuna.
Ba al duzu orain lanik eskuartean?
Ezinezkoa egiten zait musika idatzi gabe egotea. Oso lanpetua nabil orain. Easo abesbatzarentzat lan bat konposatzen ari naiz uneotan. Urte t'erdian hiru sinfonia idatzi ditut: «Barandiaran» sinfonia, «Ultreia» Galiziako Orkestrarentzat, eta Euskadikoarentzat «Concertante» sinfonia.
Bost sinfonia idatzi dituzu honezkero. Noizko seigarrena?
Laugarrena, hau da, Euskadiko Orkestrarentzat idatzi dudana, martxoan estreinatuko da. Iturengo Zanpatzarren hotsa entzuten nengoela bururatu zitzaidan. Seigarrena buruan dut jada, muduaren sorrerari buruzkoa izango da: gasak, narradore baten ikuspuntua; beraz, kororik gabe.
Donostiako Kontserbatorioan urtetan egin duzun lana funtsezkoa izan da.
Niri esker lortu zuen Kontserbatorioak egun duen kategoria gorena. Honez gain, txistua eta esku-soinuari katedra bat eman zitzaion. Kontserbatorioan musikari bezala sartu nintzen lehenengo. Berrogei urtez izan nintzen irakasle, eta oposaketak gainditu ondoren lortu nuen postua, niri ez baitit inoiz inork deus ere oparitu. Gero hogei urtez izan naiz Kontserbatorioko zuzendaria. Gainera, musika eskola asko eratu nituen inguruko herrietan, haurrak musika ikastera Donostiara etortzea behartutak ez egoteko. Egun azterketak egitera ere ez dute hona etorri beharrik. Hamar bat urte dira, nolanahi ere, Kontserbatorioa utzi nuela.
Zure konposaketa guztiak enkarguz idazten al dituzu?
Normalean bai, ia guztiak eskatu egiten dizkidate. Hemengo abesbatza edo orkestrek nahiz kanpokoek eskatzen dizkidate lanak. Madrilgo Gobernuak, adibidez, sinfonia bat eskatu zidan, nire bigarren sinfonia hain zuzen, «Sinfonia Sakroa». Duela gutxi estreinatu zen Donostian.
Euskal folklorea duzu zure musikaren abiapuntua.
Nire hastapenetan ez nuen euskaraz idazten. Euskarazko erabateko kutsua ez zutela ikusi nuenean euskal folklorea ikertzen hasi nintzen. Nire ikerketak burutzean gure musikaren elementuak aurkitu nituen: erritmoa, azentoak... Honi esker murgildu ahal izan nintzen gure musikan. Hau guztia ezagutu ondoren ezinezkoa egiten zait euskal musika ez idaztea.
Abiapuntu honetaz aparte ba al du zure musikak beste iturririk?
Emozioa eta kontzientzia musikala. Nik ezin dut ezer idatzi emozio eta sentimendurik gabe. Dena den, nire musika euskalduna izateaz gain unibertsala da, mundukoa. «Sinfonia Sakroa», adibidez, nire barnetik atera dut. Asko irakurri ondoren bururatu zait, «Itun Berria» barne; ez dago, beraz, euskal musikan oinarritua, baina bai ordea esku euskaldun batek idatzia. Musika konposatzeko zailena arima kanporatzea eta berau sentitzea da.
Zure musika euskaraz idazteak ekartzen al dizu eragozpenik?
Zenbait lekutan ez dute nire musika onartzen horrexegaitik. Madrilen adibidez, edo beste zenbait lekutan. Mafia handia dabilkit atzetik ni harrapatu nahian.
Eta pentsatu al duzu noizbait zure konposaketak itzultzea?
Bai, baina ezin dut nire musika beste hizkuntza batean ulertu. Ez du zentzurik, nota bakoitzaren zentzua aldatuko litzateke. Itzuliko balitz, sentimendua eta adierazgarritasuna galduko luke.
Zer musika tresna erabiltzen duzu zure konposaketak idazteko?
Musika tresnarik gabe idazten dut nik. Musika barnean daramat, eta mahai gainean idatzi ondoren probatzen dut nire lana tresnekin. Mahai gainean nagoenean kanporatzen dut nik barnean daukadana.
Gaia aldatuz, egun Hego Euskal Herriko bi orkestrek bizi duten egoerari buruz zer iritzi duzu?
Nire ustez maila goreneko bi orkestrak dira biak eta tamalgarria litzateke bietako edozein desagertzea. Pasa den astean, adibidez, egun berean bi orkestrek nire «Sinfonia Sakroa» jo zuten eta pena bat izan zen.
IXIAR ROZAS
40-41

GaiezKulturaMusikaMusika klasPertsonak
PertsonaiazESCUDERO2
EgileezROZAS1Kultura

Azkenak
2024-12-21 | Iñaki Lasa Nuin
Pagadiak

Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.

Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]


Elkar mugituz?

Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.

Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]


Gobernu berriaren aurrekontu neoliberal zaharrak

 Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.


Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian

Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.


2024-12-20 | Nekane Txapartegi
Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat

Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]


Siriako Arabiar Errepublikaren amaiera

Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]


2024-12-20 | Sonia González
DSBEren ‘humilladeroa’

Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]


2024-12-20 | Hiruki Larroxa
Irribarre egin, murtxikatu eta isildu

Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]


Globo morean

Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.

------------------------------------------------------

Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]


Kongo eta kobaltoa
Zertarako gaude prest konektatuta jarraitzeko?

Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]


2024-12-20 | Xalba Ramirez
Xabier Badiolaren gitarra: zaharra zena, berri

Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023

-------------------------------------------------

Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]


Eguneraketa berriak daude