«Enpresa berri bat sortzeko urtebete ibili behar da hemen paperak egiten»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Jose Maria Ruiz Urtxegi, Adegi Gipuzkoako idazkariari elkarrizketa
«Enpresa berri bat sortzeko urtebete ibili behar da hemen paperak egiten»
Jose Maria Ruiz Urtxegi, Adegi Gipuzkoako enpresari elkartearen idazkaria
Adegiko idazkari nagusiaren iritziz, enpresa berriak sortzeko erraztasunak eskaintzea, enpresa txiki-ertainak bultzatzea eta lanbide berriak bilatzea, horiek lirateke gaur egun langabeziari aurre egiteko bideak.
Eusko Jaurlaritzaren Industria Planak lagunduko al dio EAEko ekonomiaren suspertzeari?
Mirakulurik ezin liteke egin ekonomia alorrean, baina egokia iruditzen zait oro har plana. Nolanahi ere, apustu sendoagoa nahi genuke enpresari elkarteok, eta industria suspertzeko, bereziki, diru kopuru handiagoak. Industria Sailaren politika Europako gainerako herrialdeetan burutzen ari denaren antzekoa da oso. Bereizgarria zera genuke, intentsitatea. Bestetik, ekonomia globalizatuan gabiltzanez, Alemania, Japonia, EEBBekin... aritu behar izaten dugu lehian. Ez atzerriko merkatuetan soilik, etxean, hemen ere bai. Bertara etortzen baitzaizkigu beren produktuak saltzera.
Konpetentzia globalizatu egin zaigu beraz, eta aipatu ditudan potentziez gain beste batzuekin ere (Polonia, Txekia...) lehiatu beharrean gara egun. Konpetibitate horren eraginez sortu da `deslokalizazioaren' fenomenoa, eta Alemanian, adibidez, lan-kostuek bultzatuta, zenbait enpresak beste herrialde batzuetara jo dute.
Gipuzkoan eta Hego Euskal Herrian ere nabari al da deslokalizazio prozesurik?
Hori baino gehiago beste hau da gertatzen ari dena: «Bezeroa non, geu ere hara». Bezeroa dagoen ingurunean beren jarduera komertziala, industriala ere zenbaitzuetan, areagotzen ari dira hainbat industria eta talde. Esan dezadan badugula oztopo berezirik horretarako: diruaren prezioa, interes tipoak alegia. Europako interes tipo garestienak ditugunez, askoz ere errazagoa zaie, esate batera, estatubatuarrei hemen enpresa bat jartzea guri hara eramatea baino.
Industria alorreko enpresak al dira nagusi oraindik ere Adegin?
Denetarik daukagu: industria, merkataritza, zerbitzuak... Egia da geroz eta gehiago zerbitzu alorra ari dela gorantz, baina ezin liteke egin, halamoduz, industriatik zerbitzuetarako trasbaserik. Industria kementsua behar dugu gero zerbitzuak sor daitezen, beti ere aurrekoari uztartuak: informatika, aholkularitza, ingeniaritza... Industria sendorik gabe nekez izango dugu zerbitzu sektore sendorik. Sarritan inbidiaz aipatu ohi dugu horrelako edo halako herrialdetan sekulako hazkundea izan duela zerbitzu alorrak. Baina gogoan izan behar da horietan ere industria dutela oinarria. Industria kementsurik gabe zerbitzuek ez dute edukirik.
Eustaten txosten batek dioenez, soldata bidezko errentak gutxitu egin dira EAEn azken urteotan. Hau da, langileen irabaziak murriztu egin dira.
Datu horiek egiazkoak dira, oro har, baina ez enpresak banan-banan aztertuta. Soldatak igo ere egin dira, zenbait lantegitan doitze planak egin behar izan dituzten arren, merkatuari egokitu ahal izateko. Eta doiketa planak guztiz zehatzak balira, are handiagoa izango litzateke langabetuen kopurua. Gertatzen da ordea ezinezkoa dela doiketa erabat zehatzak egitea: eskari honetarako 50 langile behar dira, beste hartarako 65... Enpresa askotan gutxi gorabeherako doitze horren baitan daudenez, soldatak ere ezin dituzte igo nahi edo behar adina.
Burdinaren aroa, burdingintzaren nagusigoa amaitua al da euskal industrian?
Bai, zeren eta balio erantsi handiagoko produktuak behar ditugu. Hori erraza da esaten, eta zaila egiten. Lan kostuak Euskal Herrian, gogora dezagun, ez dira merkeenetakoak, ezta gutxiagorik ere. Goreneko mailetan gabiltza. Honenbestez, burdinazko gurpil bati zuloak egitea produktiboa ez dela jabetzean, beste lurralde batzuetara eramaten dira zeregin horiek. Eta ezin dira lan kostuak % 50 jaitsi, gauden testuinguruan baikaude. Beraz, zenbait produkzio bazterrera utzi beharko ditugu, baina beste batzuei ekinez.
Lehiakortasuna al da ekonomia aurrera bultzatzeko modu bakarra?
Dudarik gabe. Geu ez bagara lehiakorrak, beste batzuek hartuko digute txanda. Horrek ez du bueltarik. Ikuzgailuak frantsesek edo alemanek baino garestiagoak egiten baditugu, gureak ez dira salduko, eta eurenak bai. Adibide bat: Suitzako zenbait hegazkin konpainia Indian ari dira egiten fakturazio eta kontabilitate lanak. Batere arazorik gabe gainera. Satelite bidez bidaltzen dituzte Madrasera fakturak eta gainerakoak, eta hortxe egiten dizkiete kontuak, txartelak, gestioak. Esan beharrik ez Indiako soldatak oso ttikiak direla Suitzakoen aldean.
Ekonomia sailburu bazina zeintzuk neurri hartuko zenituzke ondorengo alor hauetan? Hasteko, interes tipoak.
Jaitsi. Nola eta zenbat eztabaidatu beharko litzateke, baino jaitsi dudarik gabe.
Euskal Banku Publikoa?
Bereizi egin beharko lirateke gai honetan eskaera politikoa eta ekonomikoa. Baina ekonomikoari atxikiz soilik, Euskal Banku Publikoa sortzea positiboa izango litzatekeela uste dut.
Langabezia?
Jasanezina, eskandaluzkoa da daukagun tasa. Kezkagarriena zera iruditzen zait, hala ere: gure herriak bere historia osoan izan duen belaunaldi prestatuena dagoela lanezean. Zer konponbide bururatzen zaidan? Alemanian sindikatuek eta enpresariek adostu berria dutena agian. Langabeziatasa % 10ekoa dute Alemanian, geurearen erdia ere ez, baina kezkatuta dabiltza. Eta sindikatu-enpresariek lortutako hitzarmen modukoan bi gai azpimarratzen dira: enplegua eta konpetibitatea.
Eta hiru bide jorratuko dituzte. Bata, enpresa berriak sortzeko erraztasunak ematea. Hemen enpresa bat sortu nahi duenak urtebete pasa behar izaten du paperak egiten, leihatila batetik bestera etengabeko joan-etorrian. Burokraziak izutu egiten ditu enpresari berriak. EEBBetan, aldiz, goiz batean egin ditzakezu paper guztiak. Bigarrenik, PYME edo enpresa ttiki eta ertainak bultzatzea. Horiexek dira, bai Alemanian bai Euskal Herrian, enplegu gehiena sortzen dutenak, eta horiei eskaini behar zaie arreta berezia. Eta hirugarrenik, lan mota berriak suspertzea. Adibidez, geroz eta ugariagoa den jende heldua ongi atenditzeko erakunde eta enpresak sortzea.
XABIER ARANBURU
19-20,21


GaiezEkonomiaIndustriaBesteak
PertsonaiazRUIZ4
EgileezARANBURU6Ekonomia

Azkenak
2025-03-21 | Iñaki Lasa Nuin
Ezegonkortasuna eta desoreka

Goizean jaiki orduko hasten dira desegokitasunak. Beharbada lotarako erabili duzun lastaira ere ez zen egokiena. Baina, ezin ba idatzi desegoki sentiarazten nauten guztiez. Horregatik, udaberriko ekinozioa –egunaren eta gauaren arteko oreka– dela eta, oraindik ere,... [+]


2025-03-21 | Axier Lopez
‘Pikoletoak’ ere Euskal Herrian euskaraz

Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.


Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakadak hil zuen

Rosa Zarra Ertzaintzaren pilotakada baten ondorioz hil zela da Eusko Jaurlaritzako Poliziaren Biktimen Balorazio Batzordeak atera duen ondorioa, Berria-k jakinarazi duenez. Orain arte, Ertzaintzak beti egin dio uko bertsio horri, eta Rosa Zarra berak zuen gaixotasunaren ondorioz... [+]


Oier Sanjurjo
“D eredua bultzatzen eta ikastolen nortasuna zabaltzen ahaleginduko naiz”

Nafarroako Ikastolen Elkarteak lehendakari berria du. Oier Sanjurjok hartu dio lekukoa Elena Zabaleta Andresenari.  Beste zazpi kide izanen ditu alboan Sanjurjok.


2025-03-21 | ARGIA
Ertzainen %20ak eta udaltzainen %30ak ez dute euskara-eskakizunik azken deialdian

ELA sindikatuak azaldu duenez, azken Lan Eskaintza Publikoaren oinarrien arabera, Ertzaintzarako eskainitako lanpostuen %20ak eta Udaltzaingoaren %30ak ez daukate euskara-eskakizunik. Gasteizen, adibidez, udaltzain-lanpostuen erdietan, 24tan, ez dago euskara-eskakizunik.


Donostiako Birunda gune autogestionatua “ilegalki” hustu dute

Ustez, lokalaren jabetza eskuratu dutenek bidali dituzte sarrailagileak sarraila aldatzera; Ertzaintzak babestuta aritu dira hori egiten. Birundak epaiketa bat irabazi du duela gutxi.


Inoren Ero Ni + Lisabö
Eta eromenaren lorratzetan dantzatu ginen

Inoren Ero Ni + Lisabö
Noiz: martxoaren 14an.
Non: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.

----------------------------------------------------

Izotz-arriskuaren seinalea autoko pantailatxoan. Urkiola, bere mendilerro eta baso. Kontzertuetara bideko ohiko errituala: Inoren... [+]


2025-03-21 | Euskal Irratiak
Iparraldeko euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea galduko du

Euskalgintzak Senpereko Larraldea etxea faltan botako du. Uda gabe, Bertsularien lagunak, bertan gelditzen den azken elkarteak, lekuz aldatuko du eta etxea hetsiko dute. Euskararen, euskal kulturaren eta arteen ohantzea izan da Larraldea, urte luzetan Andoni Iturrioz mezenasak... [+]


2025-03-21 | Elhuyar
Autismoak: normaltasuna zabaltzeko aukera bat

Berrogei urte dira Euskal Herrian autismoaren inguruko lehen azterketak eta zerbitzuak hasi zirela. Urte hauetan asko aldatu da autismoaz dakiguna. Uste baino heterogeneoagoa da. Uste baino ohikoagoa. Normalagoa.


Euskal Herriko Filosofia Zaleen Sarea eratzeko prozesua abian da

Txinparta izeneko prozesua Martxoaren 21ean hasiko da eta urte bete iraungo du. "Udaberriaren hasierarekin batera proiektu herritar berri bat" aurkeztu nahi dutela adierazi dute. 


Duero ibaitik gora otsoa berriz ehizatzea onartu du Espainiako Kongresuak

PP, Vox, Junts eta EAJren botoekin Espainiako Kongresuak onartu du otsoa espezie babestuen zerrendatik ateratzea eta, horren ondorioz, berriz ehizatu ahal izango dute Duero ibaitik iparrera.


Eguneraketa berriak daude