«Industrializazioak jan egiten gaitu eta gelditzen ari dena erakutsi dut»


2021eko uztailaren 19an
Juan Gorriti eskultureari elkarrizketa bere azken erakusketari buruz
«Industrializazioak jan egiten gaitu eta gelditzen ari dena erakutsi dut»
«Araitz zatiak» erakusketa zabaldu du Juan Gorritik Donostiako San Telmon
Egurra aukeratu zuen bere sentimentuak adierazteko. Ez daki artista edo eskultore den; zurgintzat dauka bere burua. Nafarroako bere bailarako tresnak, langak, metak eta zuhaitzak hartu eta Donostiara ekarri ditu.
Nola sortu zen erakusketa hau egiteko ideia?
Uztailean San Telmo Museoko Rafa Zulaika zuzendaria eta Javier Martinez etorri zitzaizkidan duela zortzi urte egindako erakusketarekin gustura gelditu zirela esanez, eta hilabete pare baterako San Telmo eskainiz. Atseginez onartu nuen.
Eskultura baino gehiago sentimentuak dira, baina sentimentuak idatzi beharrean, egurrari forma emanez adierazten ditut. Araitz bailaran bizi naiz, aterik gabeko galeria handi batean. Hori hartu eta eraman dut Donostiara: langa (Peña Santiagoren omenez), meta, mendiko usaina, tresnak, altzariak, artzain eta baserritarren eguneroko bizitza. Ofizio horien omenez egin dut. Araitz deitu diot erakusketari, baina azken batean Euskal Herri osoa da.
Industrializazioak jan egiten gaitu eta gelditzen ari den hori `idatzi' eta erakutsi nahi izan dut. Ez dakit artea den. Duela zortzi urte Sigfrido Koch lagunak etxean nuen meta San Telmora eraman behar nuela esan zidan. Orduan nuen beldur edo lotsa hura kendu eta eraman dut Sigfridoren omenez eta Euskal Herriaren omenez.
Araizko jendea ere museoratu duzu.
Gela txiki batean Araizko hainbat gauza jaso ditut diapositibatan: mendiak, errekak, arbolak eta horiekin batera jendea ere bai.
Erakusketaren beste zati bat zuhaitzen ezaugarriei buruzkoa da.
Guztira 70 zuhaitz mota jarri ditut (gehiago ere baditut) eta bakoitzaren enborra moztuta, azalarekin eta azalik gabe, muina, hostoa eta lorea Arrastaluk margotuta, ikusleak bereiz ditzan. Beste zati batean ilargiaren eragina islatu nahi izan dut. Horretan Arrastaluk asko lagundu dit. Berak itsasoko mundua ezagutzen du eta artista da. Itsasoa lurrarekin nola uztartzen den mural batzuetan adierazten lagundu dit.
San Telmon halakoak ikusteak zer pentsa emango dio zenbaiti.
Usaina, meta, belarra garraiatzeko kablea dela..., erakusketa moderno asko ikusi behar da eta lagun artista asko eduki. Laguntza handia izan dut, bakarrik ezingo nukeen egin, beldurtu egingo nintzatekeen. Azken batean herriak egiten duen nahigabeko arte hori hizkuntza desberdinetan adierazten da: bertsolariak bertsoa botako du, besta batek idatzi egingo du, besteak zinema egingo du. Nik ikusten dudan bezala egin dut.
Azal ezazu kablearen istorio hori.
Duela ehun urtetik orain dela 30 urtera arte erabili da hemen belarra Mailoetatik baserriraino ekartzeko. Kablea mila metrokoa bazen, burdinazko ardatza izaten zuen eta 200-300 metrokoa zenean egurrezkoa. Burusiak edo betebelarrak antzadilekin lotu kableari eta irristaka bidaltzen zituzten. Mailoetako ardatzak indarra ematen dio erakusketari.
Nolaz jarri dituzu oiloa eta oilarra egur metaren barnean?
Bailaran espazio hori oilategi edo txerritegi modura erabili izan da beti. Artoa, ura eta behar duten guztia badaukate. Gainera, kukurruka ari da oilarra eta horrek esan nahi du gustura dagoela. Animalien Defentsarako Elkarteak salaketa jarri du. Sentsibilitate hori ez dut ulertzen. Askotan ezjakintasuna izaten da. Arbola ez dut nik bota. Hil baino lehen aprobetxatu egin behar da. Mendiak ez du usainik telebistan, horregatik eraman ditut elementu horiek guztiak erakusketara. Eta gustura nago jendearen erantzunarekin.
«Batzarre» zure etxean erakusketa galeria duzu. Nola funtzionatzen du?
Herri txikietan ez dago horrelakorik. Orain arte Zumeta, Iñurrieta, Ortiz de Elgea, Antton Mendizabal, Zumaiako gazte batzuk... bere lanak jarri dituzte erakusgai eta neure lanak ere hor egoten dira. Laster Iñigo Altolagirre eta Arrastaluren lanak jarriko ditugu. Eta ilusio handia daukat Araizko artista batzuen lanak bildu eta jartzeko.
ETBn haurrentzat programa bat aurkeztu zenuen. Itzultzeko asmorik ba al duzu?
Orain beste bat proposatu didate, baina ez dakit zer egin, ez daukat oso argi. Telebistarena gezur askokoa da, asko sufritu nuen, gogorra eta oso muntaia artifiziala delako.
Zer duzu orain buruan?
Aitona zurgina nuen eta aita mendiko goarda. Nire jostailuak erremintak ziren. Bost urterekin hasi zen nire proiektua eta bizi naizen bitartean gauzatuko da. Egunero egunsentia iristen den moduan, nik ere nire proiektuari eusten diot. Bonbila beti piztuta daukat eta hori aprobetxatu egin behar da, bururatzen zaizuna gauzatu, denbora pasatzen utzi baino lehen. Orain langaren kontua dut buruan eta neurri txikian ari naiz zerbait egiten. Gero ikusiko dut neurri handian zerbait egin ala ez. Bestalde, laburmetraia bat egin nahi nuke; 500 ardiko artalde bat sartu nahi dut galerian eta irudiak filmatu. Beti artzain eta nekazarien munduarekin egiten dut lan eta polita iruditzen zait.
JOXEMI SAIZAR
40-41

GaiezKulturaArteaEskulturaEskultoreakGOROSTIDI3
PertsonaiazGORRITI1
EgileezSAIZAR2Kultura

Azkenak
Migratzaileak delinkuentziarekin lotu eta mugen kontrola areagotzearen alde egin du Pirinio Atlantikoetako prefetak

Espainiako Estatutik Frantziakora “legez kanpoko” gero eta migratzaile gehiago igarotzen direla argudiatuta, mugetako kontrolak indartzea begi onez ikusi du Pirinio Atlantikoetako prefetak. Migratzaileek delitu txikietan “eragin hautemangarria” dutela... [+]


Kanibalismoa bizirauteko

Poloniako Maszycka kobazuloan duela 18.000 urteko arrastoak topatu zituzten XIX. mendearen amaieran. Baina berriki giza hezurrak teknologia berriak erabiliz aztertu eta kanibalismo zantzu garbiak aurkitu dituzte. 

Ez da ikerlan bat ondorio horretara iristen den lehen... [+]


Aliatuen errekorrak

Porzheim (Alemania), 1945eko otsailaren 23a. Iluntzeko zortziak jotzear zirela, hegazkin aliatuak hiria bonbardatzen hasi ziren bonba su-eragileekin. Erasoak sarraski izugarria eragin zuen denbora gutxian. Baina Pforzheimen gertatutakoa itzalean geratu zen, egun batzuk lehenago,... [+]


Zer gertatu da DBH 2n? “Ezohiko bi jaitsiera handi” nabarmendu ditu ebaluazio diagnostikoak zientzia eta gaztelanian

Matematika, zientzia, euskara, gaztelania eta ingelesa konpetentzietan EAEko ikasleek duten maila neurtzen duen ebaluazio diagnostikoaren emaitza festan, 13-14 urteko ikasleek zientzia eta gaztelanian izan duten deskalabrua "zuhurtziaz" gogoetatzeko beharra adierazi... [+]


Eta hemen gaude berriro, erlijioa eskolan

Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]


Donostiako emakume batek salatu du Ertzaintza bere aurka oldartu ostean ZIUan amaitu zuela, konorterik gabe

Emakumearen familiako kideek jarri dute salaketa Bilboko Kolonbiaren kontsulatuan. Otsailaren 1ean jasan zuen erasoa, Donostiako Manterola kaleko diskoteka baten atarian. Hainbat testigantzen arabera, konorterik gabe egon arren berari kolpeka jarraitu zuen ertzain batek.


La Furia. Mimoa eta indarra
“Cascante Euskal Herria bada, zergatik ez dira jotak euskal kultura?”

Ilezko prakak, gerritik oinetaraino, latexa besoetan eta soinean, eta adatsa laranja gori. Horrela aurkeztu du La Furiak bere bosgarren lan luzea: Ultra. Horrek guztiak ederki islatzen du rap abeslariaren apustua: dena eman, bere irizpideen arabera.


Pantailen erabileraren inguruko hausnarketak

Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.

Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]


Hidrodukto batek zeharkatuko du Aiaraldea?

Petronorrek adierazi du asmoa duela hidrogenoa ekoizteko lantegia abiatzeko Bilboko Portuan eta erregai mota hori Tubacex, Tubos edota Vidrala enpresetara heltzeko, beharrezkoa izango dela hidroduktoa eraikitzea.


Hirigintza araudia malgutu eta etxebizitzen eraikuntza sustatzeko dekretua sinatu du Jaurlaritzak

Etxebizitza berrien promozioak ez atzeratzea da Eusko Jaurlaritzako Gobernu Kontseiluak onartu duen dekretuaren helburu nagusietako bat. Zentzu horretan, udalei "autonomia" gehiago emango diela ziurtatu du Denis Itxaso sailburuak.


2025-02-19 | Nicolas Goñi
Mozambiken kontratatu zituen militarren torturak isilpean gorde ditu Total multinazionalak

Mozambiken gas eremu zabal batean erauzketa prozesu bat martxan ezartzeko prest zen 2020an TotalEnergies enpresa frantsesa, eta gunearen segurtasuna bermatzeko Mozambikeko unitate militar bat kontratatu zuen. Baina Afrikan egitekoa zuen "inoizko inbertsio pribaturik... [+]


Izena duenak badu izena

Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]


2025-02-19 | Castillo Suárez
Porcelana Irabia

Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]


Eguneraketa berriak daude