Koldo San Sebastian: «Espioitzan, ezkutuan gauza gehiago daude»


1996ko urtarrilaren 21ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal espioitza dokumentalari buruz K. San Sebastianekin elkarrizket
Koldo San Sebastian: «Espioitzan, ezkutuan gauza gehiago daude»
Koldo San Sebastian eta Juan Carlos Jimenezen artean eginiko gidoiarekin, eta Koma produktoraren zigilupean, pantailaratu dute «Euskal espioitza» dokumentala. Bi urte t'erdiko lanak isilean gorde diren hainbat ekintza eta istorioen berri emango digu.
Euskal espia asko izan al ditugu?
Espia famatuak izan dira Euskal Herrian. Espainiako gerran hasi ziren, gero II. Mundu Gerran eta Gerra Hotzean ere izan ziren.
Euskal historia liburuetan beti agertzen dira espioitza zerbitzuak, edozein gauzaren atzean zeuden. Baina oso jatorri xumekoak ziren gehienak; marinelak, abokatuak... Gauza txikiekin hasi eta espia profesional izaten amaitu zuten.
Ideia nondik jaso duzue?
Juan Carlos Jimenezek eta biok gai horri buruzko lan batzuk eginak ditugu, Koma produktorari proposamena aurkeztu genion eta honek ETBri.
Liburuetatik eta testigantzetatik jasotako materialarekin egina dago. Gaur egun antzinako espiak bizi dira, adibidez Caracasen bizi den Jose Mari Ansola, garai bateko espia famatuarekin egon gara.
Zenbat denbora behar izan duzue dokumentala osatzeko?
Urte bat t'erdi. Baina lehenago dokumentazio lana egiten beste urte bete behar izan dugu.
Gaur egungo espioitzaz hogei urte barru egingo al da dokumentala?
Baietz uste dut. Arazo bi daude, lehenengoa dokumentazioa eta bigarrengoa testigantzak, ez baita erraza jendeak berba egin eta bere istorioak kontatzea, sekretismo handia dago. Jende oso zaharrarekin topo egin dugu, 80 urte edo gehiago dutenekin. Hautako batzuek duela 50 urte ez hitz egiteko esan zietela eta orain ere ez dutela hitz egingo esan digute.
Beraz, oztopoak izan dituzue.
Asko, bai asko. Testigantza asko eta garrantzitsuak ditugu, baina garrantzitsuena ezkutuan geratu da. Guk badakigu zelan izan zen istorioa, baina askotan ez dugu lekukorik lortu. Ezkutuan agerian baino gauza gehiago geratu dira.
ARRITXU ZELAIA
49

GaiezKomunikabidTelebistaETBBesteak
PertsonaiazSAN SEBAST1
EgileezELAIA3Komunikabid

Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude