«Analfabetoa nintzen Che ezagutu eta ikastera behartu ninduen arte»
Eguna argitu zuenetik sekulako `balacera' hasi zen Churo aldean, Boliviako paraje galdu batean dagoen zintzurrean. Alde batetik, ELNko (Askapen Nazionalerako Armadako) talde ttiki bat, 17 gerrilari; bestetik, inguratzen ari zitzaizkien bi mila militar. Ilunabarrean Darío Alarcón Ramírez eta bere taldekideak gainerakoekin elkartzen ahalegindu ziren. Orduantxe jakin zuten Che Guevara preso hartu eta La Higuerako komandantziara eramana zutela. Biharamunean esan zuen irratiak gatazkan zebilela hil zela Che. 1967ko urriaren 8a ez dute sekula ahantzi bizirik suertatu ziren sei lagunek.
Handik gutxira bizirik suertatu ginen seiotatik -bizirik baina ez osorik, gehienok baikenuen zauririkÑato borrokan hil zen egun gutxira. Inti eta Darío 1969an eta 70ean tiroz hil zituzten beren segurtasun etxeak aurkitu zituztenean.
Boliviatik 1968an aldegin nuen nik neuk eta Kubara itzuli nintzen gorputz barruan neuzkan bi balak ken ziezazkidaten. Horren ondoren berriro Boliviara itzuli nintzen Inti Pereiraren gerrilariekin.
Kubako garaipenaren ondoren, 1959ko urtarrilaren 1ean, zera eskatu nion Cheri, Argentina askatzera jo zezanean neu ere berarekin eramateko. Baietz agindu zidan. Cherekin noranahi joan nahi nuen, bere ondoan nire bizitzak zentzurik bazuela sentitzen nuen. Niretzat eredugarria zen Che, alor guztietan gainera.
Ederra izan zen historiaren partaide izateko aukera eman zigulako, beste guztiei han ibili ginela kontatzeko modurik izan genuelako. Eta izugarria izan zen geure buruetan jasan behar izan genuena alor guztietan: eguraldi benetan txarra, osasun arazoak, naturaren enbatak... Zeren eta etsaiarekin borroka egitea gogorra bada, ez dira hobeak hango eguraldiak sortzen dituen arazoak.
Gogorra izan zen zeren eta ez genuen inoren babesik; urruti genituen familia, seme-alabak. Baina hori guztia bigarren mailako kontua zen guretzat, gure eginkizuna gerrila sortzea eta sendotzea baitzen.
Horixe bera gertatu zitzaidan Euskal Herrian, urrian, han izan ginenean. Maitasun handia diote han Cheri, eta indarberritu egiten nau horrek. Euskaldunek beste arrazoi bat ere badute Che maitatzeko, alegia, euskal jatorria zuela gerrilariak. Euskaldunek badakite hori eta euren artekotzat jotzen dute.
Ikasteko harra hasi zitzaidan bueltaka barruan. Abezedarioa ikasi nuenean egunkariak irakurtzen hasi nintzen. Bolivian geundela, 1966ko abenduaren 30an, klaseak jasotzen ari ginen oihanaren erdian. Azterketa batzuk egin nituen, eta Chek, zuzendu ondoren, eskua eman eta zera esan zidan: « Lehen ataleko seigarren mailara heldu haiz». Harro sentitu nintzen, eta titulu hura jasotzeak emandako pozagatik-edo hauxe esan nion: «Zin egiten dizut, hemendik bizirik irtetea lortzen badut, Kubako unibertsitateko lehen harmaila bederen zapalduko dudala». Bostekoa tinko eman zidan eta zera esan, «horiek dituk hartu beharreko konpromezuak eta ikusiko duk zein baliagarria izango zaizkian noizbait».
Kuban, hasieran, utzikerian jausi nintzen. Pentsatu ere egin nuen halako batean «zertarako hasi behar ote dut ikasten, Chek ez du jakingo eta zertan nabilen, ikasketak utzi ditudan edo ez». Baina Cheganako konpromezu politiko eta moralik banuela jabetu nintzen berehala. Eta berak hitza ematen zuenean bete egiten zuen beti, kosta ahala kosta. 1985an Historia lizentziatura eskuratu nuenean oso pozik sentitu nintzen neure buruarekin, bete egin bainuen emandako hitza.
Kuban erabili izan dugu bere irudia, baina beti ere nobleziaz eta diru bila ibili gabe. Kamisetak egin izan ditugu eta «Che Guevara» erakundeko kide guztiei eman. Ikurtzat erabiltzen dute kamiseta. Bere egunkaria berriz dohainik banatu zuen Kubak mundu osoan, gero zenbaitzuk negoziorik egin badute ere horren kontura. Irlan, ordea, argitaratu eta dohainik banatu zen astebetez.
Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.
Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]
Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.
Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]
PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.
Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]
Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira.
Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.
Arriskuan dauden BSH, Sunsundegui, Nano Automotive, Siemens Gamesa, Tenerias Omega, Tasubinsa eta Volkswagen enpresetako langile batzordeek haien egonezina azaldu dute eta Nafarroako Gobernuari "benetan bermatzailea den legeria bat artikulatzea" eskatu diote.
Su-etena hitzartu eta hilabete bete denean, lehen faserako adostutako 33 bahituetatik 25 askatu ditu Hamasek. Israelek, berriz, 985 preso utzi ditu aske. Bigarren fasea martxoaren 2an da indarrean sartzekoa, baina bi aldeek jarraitu beharreko urratsak zehazteko daude... [+]
Gauzak ez dira izatez errazak, eta, izango da batagatik edo besteagatik, baina, azken boladan, mingainari behar baino gehiagotan egin diot kosk bi kontu hauengatik: sold out-aren kultura eta FOMOa –azken hori agian azaldu behar da, ez baita hainbestetan esana: esperientzia... [+]
Zedarriak Foroak Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua txostena aurkeztu zuen urtarrilaren erdialdean. Bertan, EAErako gomendioak jasotzen dira, Draghik eta Lettak Europako Batasunerako aurkeztu dituzten txostenak erreferentziatzat... [+]